VNTB – Công lý phải có điểm dừng

Nguyễn Nam

(VNTB) – Một vụ việc mà cấp xét xử cao nhất phán xong rồi lại phải xem xét lại, thì chắc chắn đó không phải là điểm dừng, và đó không phải là công lý.

Trong bài báo tường thuật về tiếp xúc cử tri tỉnh Long An, với câu hỏi xoay quanh vụ án Hồ Duy Hải, đại biểu Trương Hòa Bình, phó Thủ tướng Chính phủ đã nói rằng cần tôn trọng phán quyết cuối cùng của toà án, bởi đó là thể hiện sự văn minh và tôn trọng công lý.(*)

Nôm na, công lý phải có điểm dừng. Điều này thì phó Thủ tướng Trương Hoà Bình nói không sai về mặt nguyên tắc.

Thầy giáo Ngô Huy Cương, khoa Luật của Đại học Quốc gia Hà Nội, nhắc nhở rằng có một nguyên lý được thừa nhận chung, và luôn gắn liền với phán quyết của toà án và công lý – đó là công lý phải có điểm dừng. Nếu không có điểm dừng thì không có phán quyết nào có thể được gọi là công lý. Một vụ việc mà cấp xét xử cao nhất phán xong rồi lại phải xem xét lại, thì chắc chắn đó không phải là điểm dừng, và đó không phải là công lý.

Hiển hiện trong Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 như phó Thủ tướng đã viện dẫn khi giải thích với cử tri Long An, có tới bốn cơ quan có thẩm quyền yêu cầu xem xét lại phán quyết cuối cùng của Hội đồng thẩm phán Toà án Nhân dân tối cao.

“Vậy phán quyết đó không phải là điểm dừng và không phải là công lý. Quy định này đã được Quốc hội dự liệu rất phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam hiện nay mà trong đó đạo đức, phẩm chất, năng lực, kiến thức, kinh nghiệm và sự phù hợp về thể chất và tinh thần của các thẩm phán không phải là mẫu mực, trong khi pháp luật lại kém hoàn thiện.

Vậy người dân chúng tôi có quyền đòi hỏi công lý, mà không thể bị xem là thiếu văn minh liên quan tới bất kỳ phán quyết giám đốc thẩm nào!” – thầy giáo Ngô Huy Cương đặt vấn đề, và lập luận đó của thầy giáo Cương xem ra ít nhiều lại nằm trong ‘chụp mũ’ phản động của chuyên mục “Diễn biến hòa bình” trên báo Công an nhân dân, “Lợi dụng vụ án Hồ Duy Hải để xuyên tạc” (**).

Vì sao trong vụ án Hồ Duy Hải không thể gọi là đã có điểm dừng của công lý? Đơn giản thôi, xã hội văn minh thì việc tố tụng càng phải đúng pháp luật. Trong vụ án Hồ Duy Hải khi chưa xác định được hung thủ đã cho hủy hết tang chứng, vật chứng là sai lầm nghiêm trọng của cơ quan điều tra, tố tụng. Thế nếu không điều tra lại thì lấy cơ sở nào để minh chứng Hải có tội, hay lại cứ suy diễn theo lời khai, mà theo lời thú tội thì đã có nhiều vụ án oan sai trong các năm rất gần đây.

Nếu cho rằng cần phải có điểm dừng công lý, thì trước tiên phải sòng phẳng công lý trong các tố tụng. Đó không chỉ là yêu cầu riêng vụ huyết án xảy ra ở bưu cục Cầu Voi, mà còn hầu hết những vụ án hình sự khác, đặc biệt là với án ở nhóm tội danh An ninh quốc gia.

Bởi công lý nào cho lằn ranh của “phản biện” – “phản động”? Hòa bình là ước mơ chung của nhân loại, vậy vì sao cụm từ “diễn biến hòa bình” lại có ý nghĩa buộc tội cho các ý kiến, quan điểm về “phản biện” và “phản đối”?

_______________

Chú thích:

(*) https://plo.vn/phap-luat/pho-thu-tuong-truong-hoa-binh-noi-ve-vu-an-ho-duy-hai-920499.html

(**) http://cand.com.vn/Chong-dien-bien-hoa-binh/Loi-dung-vu-an-Ho-Duy-Hai-de-xuyen-tac-594474/; http://cand.com.vn/Chong-dien-bien-hoa-binh/Noi-cong-ngoai-kich-thu-doan-chong-pha-Dai-hoi-XIII-cua-Dang-598174/