Phương Nguyên
(VNTB) – Chưa có quốc gia nào đưa quy định 100% mặt hàng nào đó không được mua bán bằng tiền mặt.
Trên thế giới, các nước chỉ khuyến khích bớt sử dụng tiền mặt, chứ chưa có quốc gia nào đưa quy định 100% mặt hàng nào đó không được mua bán bằng tiền mặt. Và thực tế, chưa có ngành kinh doanh nào áp dụng quy định thanh toán không dùng tiền mặt hoàn toàn, vậy tại sao lại muốn lấy ngành vàng để áp dụng?
Tổng cục Thuế đã kiến nghị Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu, trình cấp thẩm quyền quy định bắt buộc thanh toán không dùng tiền mặt đối với các giao dịch kinh doanh vàng, đồng thời quy định cơ chế kiểm soát các giao dịch này. Điều này có nghĩa là khi nghĩa dân dùng tiền tiết kiệm dành dụm được để mua từng phân vàng, họ buộc phải ra ngân hàng để mở tài khoản rồi gửi số tiền này vào đó để có được quyền cho cả mua và bán vàng.
Mua vàng từ tiệm thì có thể khả dĩ chấp nhận yêu cầu này, thế nhưng khi người dân lúc cần xoay xở số bạc cần gấp thì đây là chuỗi thời gian rất nhiêu khê, kể cả tìm cây ATM ở miền quê cho rút số bạc bán vàng ấy, và còn phải chịu thêm khoản phí rút tiền mặt từ ATM.
“Nếu dùng biện pháp hành chính bắt buộc trong thanh toán giao dịch vàng miếng không dùng tiền mặt nhằm kiểm soát thị trường vàng, nó sẽ đi “ngầm” hết. Hơn nữa, việc kinh doanh vàng trang sức mỹ nghệ đang tiến tới ngành kinh doanh không có điều kiện, giờ lại đề xuất không dùng tiền mặt với giao dịch mua bán vàng là mâu thuẫn”, ông Huỳnh Trung Khánh – Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, ý kiến.
PGS. TS Ngô Trí Long – Chuyên gia kinh tế, cựu Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) cho biết, đề xuất của Tổng cục Thuế có tính khả thi thấp, bởi vì không phải 100% người mua vàng đều là để đầu tư và mua với số lượng lớn. Theo vị chuyên gia, đề xuất này chỉ phù hợp với những đối tượng mua vàng để đầu tư, mua với số lượng lớn.
Hơn nữa, “hiện các đối tượng mua vàng tại Việt Nam đang rất phong phú, có nhiều người là người già, người dân ở vùng nông thôn, họ mua vàng để tích trữ phòng các trường hợp rủi ro, hoặc mua để biếu, tặng với số lượng nhỏ từ phân vàng đến một vài chỉ vàng, và những đối tượng này thường không hiểu biết về công nghệ, không có điện thoại thông minh để giao dịch thanh toán bằng chuyển khoản nên việc cấm dùng tiền mặt là rất khó”, ông Long nói.
Ông Long cũng nêu dẫn chứng, quy định pháp luật về phòng chống rửa tiền hiện hành, các giao dịch trên 400 triệu đồng trở lên phải báo cáo Ngân hàng Nhà nước. Do đó, nếu các cấp có thẩm quyền muốn sử dụng biện pháp quản lý này thì cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp khác như: Quy định một hạn mức cụ thể bắt buộc phải thanh toán không dùng tiền mặt. “Theo tôi, quy định thanh toán không dùng tiền mặt với các giao dịch vàng từ 200 triệu đồng trở lên thì sẽ khả thi và phù hợp với bối cảnh hiện nay”, vị chuyên gia nêu quan điểm.
Tương tự, một chuyên gia khác trong lĩnh vực vàng cũng bày tỏ lo ngại nếu dùng biện pháp hành chính bắt buộc thanh toán không dùng tiền mặt trong mua bán vàng, có thể sản sinh ra một thị trường song hành thanh toán vàng bằng tiền mặt kiểu “chợ đen”, như kiểu thị trường USD hiện nay.
“Quy định cấm dùng tiền mặt trong mua bán vàng sẽ không giải quyết được vấn đề chênh lệch giá vàng trong và thế giới, cũng như nhập khẩu nguyên liệu, mà còn làm trầm trọng thêm các vấn đề này”, vị chuyên gia này khẳng định.
Trước mắt nếu ban hành quyết định trên thì mỗi khi gặp khó buộc phải bán vàng dành dụm, người dân sẽ vướng thêm thủ tục cùng khoản phí cho đi tìm nơi có cây ATM để rút tiền mặt từ khoản tiền của việc bán vàng này.