Hàn Giang
Anh Đỗ Đức Hợp
(VNTB) – “Hãy bảo vệ môi trường! Hãy bảo vệ đất nước! Hãy bảo vệ sức khỏe của mọi người dân! Dù cho đó là tầng lớp nào chúng ta đều phải gìn giữ môi trường sao cho trong sạch vì đất nước ta cần phải thay đổi và phát triển một cách hùng cường. Không thể để cho bất cứ đất nước nào hay vì lý do gì hoặc vì ai mà xem đất nước Việt Nam chúng ta như một bãi rác, đem những độc hại thải ra biển hay vào đất đai hủy hoại cả một dân tộc Việt Nam chúng ta..”
Điều 43 Hiến pháp 2013 của Việt Nam quy định: “Mọi người có quyền được sống trong môi trường trong lành và có nghĩa vụ bảo vệ môi trường”. Từ Điều 43 Hiến pháp này, sáng ngày 1/5/2016, hàng ngàn người dân tại thành phố (TP.) Hồ Chí Minh, Hà Nội và nhiều tỉnh thành khác ở Việt Nam đã xuống đường tuần hành vì môi trường.
Theo ghi nhận của Việt Nam Thời Báo (VNTB), trọng tâm của cuộc tuần hành là nhằm phản đối công ty gang thép Hưng Nghiệp Formosa (Vũng Áng, Hà Tĩnh) khi được cho là thủ phạm xả chất thải độc hại làm ô nhiễm nguồn nước biển khiến cá chết hàng loạt ở các tỉnh Miền Trung. Đặc biệt ở TP.Hồ Chí Minh, ước chừng số người dân tham dự tuần hành lúc cao điểm lên đến 2000 người và cũng song hành đó là lực lượng chức năng ở TP. Hồ Chí Minh đã ra tay khủng bố, bắt giữ, đánh đập và thậm chí còn dùng đến còng số 8 còng tay người dân như thể đang giữ tội phạm nguy hiểm.
Anh Đỗ Đức Hợp, một công dân sinh sống tại TP.Hồ Chí Minh có mặt trong cuộc tuần hành vì môi trường vào ngày 1/5/2016. Anh cho biết mình còn chưa kịp hòa mình vào cuộc tuần hành thì đã bị lực lượng an ninh TP.Hồ Chí Minh ra tay đánh đập, bắt giữ và còng tay ở đồn công an nhiều giờ liền mà không có một lý do nào chứng minh anh phạm tội. VNTB đã có cuộc trao đổi với anh Đỗ Đức Hợp để nghe anh chia sẻ nhiều hơn về việc công an TP. Hồ Chí Minh đã bắt giữ anh.
PV.(VNTB): Hôm ngày 1/5/2016, anh có tham gia cuộc tuần hành vì môi trường ở TP. Hồ Chí Minh và anh đã bị phía công an TP. Hồ Chí Minh còng tay bắt giữ, xin anh chia sẻ lại vụ việc ngày hôm ấy?
A.Đỗ Đức Hợp: Sáng sớm hôm đó tôi cùng với 5 anh, chị và em gồm chị Dương Thị Tân, anh Huỳnh Anh Tú cùng với vợ là chị Thanh Nghiên, Việt Quân, Nguyễn Hữu Tình đi đến nhà thờ Dòng chúa cứu thế số 38 Kỳ Đồng. Lúc từ nhà đi ra thì có toán an ninh của TP. Hồ Chí Minh đeo bám theo cho đến Nhà thờ khi đang còn ở cửa giữ xe đứng chờ thì họ (an ninh) lao xuống khống chế, đánh đập, đàn áp, trói tay tôi lại và tống lên taxi.
PV.(VNTB): Sau khi đưa anh về đồn công an, phía công an đã hành xử với anh như thế nào?
A.Đỗ Đức Hợp: Đối với tôi thì họ (công an) cởi trói và còng tay tôi lại trong suốt mười mấy tiếng đồng hồ và họ không cho ăn, chỉ cho uống nước. Những người khác thì họ đánh đập. Nói chung thái độ của họ cũng không có ôn hòa cho lắm. Họ có vẻ hằn học, tức giận và dùng những ngôn từ xúc phạm người khác. Giống như trường hợp anh Nguyễn Hữu Tình, họ hỏi tên Nguyễn Hữu Tình hết người này đến người khác hỏi thì Tình nói: lúc nãy tôi đã trả lời rồi mà sao cứ hết người này hỏi lại đến người khác hỏi thì có một an ninh trẻ nói một câu mà tôi cho rằng rất mất dạy: “Đ.M mày! Tao hỏi mày không được hả?”. Tôi lúc này đang đau trong người nhưng cũng đứng bật dậy lao đến. Anh an ninh thấy tôi không hài lòng cách hành xử của ảnh nên ảnh bỏ đi. Nói chung thái độ của họ là từ muốn trấn áp tinh thần cho đến bằng vũ lực luôn luôn lúc nào cũng có.
PV.(VNTB): Lúc bắt anh phía công an có đánh anh hay không?
A.Đỗ Đức Hợp: Lúc ở Nhà thờ dòng chúa cứu thế là có. Họ đánh đập rất là dã man đến khi về đến công an phường rồi thôi.
PV.(VNTB): Phía công an có nói anh phạm lỗi gì hay không?
A.Đỗ Đức Hợp: Không hề có ngôn từ hay lệnh nào để thể hiện họ bắt tôi là vì tôi vi phạm một điều gì đó để gọi là, không hề có. Họ chỉ ập vào khống chế, đánh đập rồi quăng chúng tôi lên taxi và chở về (đồn công an) thôi.
PV.(VNTB): Anh nhận được thông tin cuộc tuần hành vì môi trường vào ngày 1/5 là từ đâu? Và cuộc tuần hành này nó có ý nghĩa gì mà anh tham gia?
A.Đỗ Đức Hợp: Thực sự trên mạng facebook, cộng đồng mạng đã loan tải rất là nhiều. Khoảng trước đó một tuần thì tôi thấy cái này (cuộc tuần hành vì môi trường) nó đúng đắn, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của mọi người dân trong nước, từ người lao động cho đến ngư dân, các tiểu thương nghề cá hay người tiêu dùng như tôi…v…v…đều bị ảnh hưởng nếu sử dụng cá bị nhiễm độc như vậy thì độ ảnh hưởng đến sức khỏe rất là to lớn nên tôi tham gia. Trong chuyến tuần hành này tôi thấy ý tưởng của em Nguyễn Hữu Tình rất là tốt, đó là: Em làm những sự kiện giống như tổ chức một đoàn gồm mười mấy người hóa trang thành những sinh vật biển hoặc vua Thủy Tề dẫn đi tuần hành, phản đối nhà máy thép Formosa. Tôi được em ấy giao vai vua Thủy Tề. Chúng tôi đi sớm để kịp hóa trang để mà diễu hành, tuần hành theo những vai diễn như tôm, cua ,cá… Không một lý do nào thông báo chúng tôi vi phạm.
PV.(VNTB): Việc người dân bức xúc xuống đường tuần hành để lên tiếng các vấn đề xã hội liên quan đến đời sống thiết thực của bản thân, điều này ở Việt Nam nhìn chung còn rất ít và ở TP.Hồ Chí Minh cũng chẳng nhiều. Vậy vì lý do gì anh tham gia cuộc tuần hành này, anh không sợ nguy hiểm cho bản thân mình?
A.Đỗ Đức Hợp: Thực sự cái này (môi trường) liên quan đến cả một cộng đồng, cả một đất nước thì tại sao mình phải sợ? Tại sao mình phải sợ hãi những vấn đề đánh đập đó? Không hề. Không hề có sợ hãi. Không hề nghĩ gì cho bản thân ngoài việc chỉ cần dân tộc này thoát khỏi những hệ lụy, những cách quản lý, những cách điều hành của những nhà lãnh đạo Việt Nam nói chung cần phải thay đổi, họ (những nhà lãnh đạo Việt Nam) không nên điều hành đất nước càng lúc càng tồi tệ và tan hoang hơn nữa.
PV.(VNTB): Từ trước giờ anh đã tham gia tuần hành như thế này bao nhiêu lần rồi?
A.Đỗ Đức Hợp: Nói chung cũng nhiều lần rồi.
PV.(VNTB): Cũng nhân vụ việc liên quan đến việc hủy hoại môi trường và hiện tại đang nghi ngờ một thủ phạm là công ty gang thép Hưng Nghiệp Formosa ở Hà Tĩnh, tôi thấy có không ít nguồn dư luận cho rằng: đây là vụ việc xảy ra ở Hà Tĩnh thì để người dân ra Hà Tĩnh tuần hành. Còn ở TP. Hồ Chí Minh hay một số tỉnh thành khác tuần hành theo Hà Tĩnh là không được, là vi phạm pháp luật. Anh nói sao về nguồn dư luận này?
A.Đỗ Đức Hợp: Đó là luận điệu tuyên truyền, nhồi sọ của những người ngược với quyền lợi của người dân. Họ không hiểu rằng: xuất phát sự ô nhiễm từ nhà máy thép Formosa (Vũng Áng , Hà Tĩnh) nó sẽ đi theo dòng hải lưu, trôi dạt xuống phía Nam suốt trên 200km đường biển sẽ làm hủy hoại sinh vật biển, làm ô nhiễm môi trường rất là lớn. Tại những thành phố lớn như TP. Hồ Chí Minh, người dân họ cũng tiêu dùng những cá, hải sản hoặc nước mắm, muối gì đó thì những hệ lụy từ môi trường sau này để lại cho người dân TP. Hồ Chí Minh cũng ảnh hưởng rất là lớn đến sinh mạng và sức khỏe. Điều này nó nói lên rằng: những người có luận điệu trên là những người vô cảm, sẵn sàng gây tội ác với người dân thông qua mọi hình thức.
PV.(VNTB): Và cũng có một nguồn dư luận nữa được trích từ các báo đài trong nước khi đăng tải thông tin những cuộc tuần hành như thế nàylà được đảng Việt Tân (một Đảng đối nghịch với Đảng cộng sản Việt Nam) cung cấp tiền, giật dây những cá nhân, tổ chức trong nước lợi dụng vụ việc để gây rối trật tự, kích động biểu tình. Vậy bản thân anh có được ai cung cấp tiền, giật dây để đi tuần hành hay không?
A.Đỗ Đức Hợp: Như trên đã nói, tôi tuần hành là đã để cảm thông, sẻ chia với tất cả người dân trong nước đang bị ảnh hưởng bởi chất thải độc hại. Bản thân tôi xuống đường tôi còn phải tốn tiền để đi xe ôm, mua nước uống chứ có thấy ai là Việt Tân nào cho tiền đâu. Đây là một luận điệu nhằm vào những người như tôi là một sự dối trá, sai sự thật hòng đẩy những người yêu nước hoặc những người có lòng với khó khăn của người dân trong nước không muốn cuộc tuần hành xảy ra hòng để giữ vững quyền lợi vì mục đích cá nhân.
PV.(VNTB): Anh đã học hỏi được gì hoặc thấy ý nghĩa gì qua cuộc tuần hành ngày 1/5/2016 hoặc những cuộc tuần hành trước đây mà anh có tham gia?
A.Đỗ Đức Hợp: Thật sự xuống đường tuần hành cũng phát hiện nhiều cái cho mình học hỏi như: lòng yêu nước, chia sẻ những khó khăn của người dân nói chung là học hỏi được rất nhiều. Cũng qua đó cho tôi thấy có nhiều lực lượng an ninh đã có những hành xử như đàn áp, ngăn chặn, đánh đập, bắt giữ và làm những việc có thể nói là đê tiện đối với người yêu nước hay đối với người dân đã xuống đường tuần hành ôn hòa hòng biểu thị những vấn đề không hài lòng trong cuộc sống mà người khác gây ra.
PV.(VNTB): Mặc dù cuộc tuần hành ngày 1/5 đã qua nhưng thông điệpanh muốn gửi đến dư luận khắp nơi qua cuộc tuần là gì?
A.Đỗ Đức Hợp: Hãy bảo vệ môi trường! Hãy bảo vệ đất nước! Hãy bảo vệ sức khỏe của mọi người dân! Dù cho đó là tầng lớp nào chúng ta đều phải gìn giữ môi trường sao cho trong sạch vì đất nước ta cần phải thay đổi và phát triển một cách hùng cường. Không thể để cho bất cứ đất nước nào hay vì lý do gì hoặc vì ai mà xem đất nước Việt Nam chúng ta như một bãi rác, đem những độc hại thải ra biển hay vào đất đai hủy hoại cả một dân tộc Việt Nam chúng ta. Chúng ta cần phải bảo vệ đất nước này, dân tộc này được khỏe mạnh, được hùng cường và phải phát triển mạnh mẽ.
VNTB cám ơn những chia sẻ của anh Đỗ Đức Hợp.
Có hơn 20 người dân tham gia tuần hành vì môi trường hôm 1/5/2016 bị phía lực lượng chức năng ở TP. Hồ Chí Minh bắt giữ. Trong số những người bị bắt giữ, có người còn bị lực lượng chức năng đánh đập rất thô bạo. Trong khi đó, cuộc tuần hành ở các tỉnh thành khác cũng có diễn ra bắt bớ, đánh đập nhưng VNTB chưa có số liệu tổng hợp cụ thể.
Trước sự đàn áp và cách hành xử vi phạm pháp lý nghiêm trọng của các lực lượng chức năng ở Việt Nam đối với người dân tuần hành ô hòa vì môi trường, ngày 5 tháng 5 năm 2016, Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc khu vực Đông Nam Á (OHCHR) ra thông cáo báo chí bày tỏ quan ngại về tác động của việc cá chết hàng loạt không rõ nguyên nhân dọc bờ biển miền Trung Việt Nam dựa trên việc thụ hưởng các Quyền Con người trong cả nước, đặc biệt là quyền về y tế và thực phẩm.
Thông cáo báo chí của Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc khu vực Đông Nam Á (OHCHR) (ảnh fb-Paul Trần Minh Nhật)
Ông Laurent Meillan, Đại diện Cao ủy Nhân quyền khu vực nói:
“Chính quyền Việt Nam cần áp dụng các khuôn khổ pháp lý và thể chế để bảo vệ chống lại các tác hại môi trường gây cản trở việc thụ hưởng các Quyền Con người, đảm bảo rằng tất cả những người đã chịu tác động tiêu cực, đặc biệt là các ngư dân được tiếp cận các biện pháp hiệu quả.”
Bên cạnh đó, việc Chính phủ Việt Nam đã để các lực lượng chức năng đánh đập và bắt giữ hàng chục người dân khi tham gia cuộc tuần hành ôn hòa hôm 1/5/2016, văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc kêu gọi Chính phủ Việt Nam phải tôn trọng đầy đủ Quyền hội họp ôn hòa đã được đảm bảo trong Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị mà Việt Nam là thành viên. “Chúng tôi thúc giục Chính phủ tiến hành một cuộc điều tra độc lập, toàn diện và khách quan trong các trường hợp được báo cáo là lạm dụng quyền lực của cơ quan thực thi pháp luật.”, ông Meillan nói.