Luật không cấm đá bóng
“Theo luật, mọi người đều có quyền chơi bóng đá”, ông Nguyễn Chí Tuyến, một nhà hoạt động và blogger nói. “Vì vậy, chúng tôi tìm ra cách để tất cả có thể tập hợp lại với nhau.”
Đó là để thành lập một đội bóng đá. Trong bốn năm qua, hàng chục người tham gia và ủng hộ câu lạc bộ bóng đá No-U đã tụ tập vào mỗi Chủ Nhật tại thủ đô Hà Nội để đá bóng và nói chuyện chính trị.
Nhưng họ cũng đã cùng tham gia các chiến dịch chính trị và hoạt động từ thiện; trong quá trình này, họ đã giúp cho ra đời một phong trào xã hội dân sự tuy nhỏ nhưng đang phát triển ở Việt Nam và là một thách thức mới cho Đảng Cộng Sản.
No-U ám chỉ đến sự phản đối “đường chín đoạn” có hình chữ U mà Trung Quốc cho vẽ trên bản đồ để khẳng định chủ quyền đối ở hầu hết Biển Đông. FC là từ viết tắt của câu lạc bộ bóng đá, tuy nhiên một số người cũng sử dụng lời nguyền rủa bằng tiếng Anh với các chữ cái đầu tiên để biểu lộ thái độ của họ đối với Trung Quốc.
Giống như nhiều người Việt Nam khác, họ tức giận về việc Trung Quốc nắm quyền kiểm soát quần đảo Hoàng Sa sau trận chiến với quân đội Việt Nam Cộng Hòa vào năm 1974; và Trung quốc vẫn tiếp tục quấy rối ngư dân Việt Nam; cũng như đã bắt tay vào chương trình lớn nhằm cải tạo đất trong quần đảo Trường Sa. Nhưng sự giận dữ đi vào bề sâu hơn.
No-U không chỉ chống đối Trung Quốc
“Ban đầu, chúng tôi nhóm lại cùng nhau để chống Trung Quốc”, một cầu thủ tên Đức cho hay, anh ta chỉ nói tên để tránh sự quấy rối của công an.
“Nhưng chúng tôi biết vấn đề không phải là Trung Quốc, mà là chính phủ. Chính phủ ở Việt Nam và Trung Quốc đều là những người cộng sản như nhau, họ liên kết với nhau.”
Các câu lạc bộ hiện nay có hàng trăm thành viên trên toàn quốc. Một số người đã bị bỏ tù – Hiện tại có hai người đang bị giam giữ – nhưng những người còn lại có một lượng lớn người theo dõi trên Facebook. Trong bữa tiệc kỷ niệm 4 năm thành lập, đèn trong nhà hàng đã đặt bỗng vụt tắt, một nhóm người xông vào và bắt đầu ném chai lọ và lật đổ bàn như thể để đe dọa các thành viên câu lạc bộ No-U.
Chủ các sân bóng đá đã bị ép rút phép không cho câu lạc bộ bóng đá No-U đến chơi bóng, và toàn bộ giải đấu bị hủy bỏ khi công an phát hiện ra câu lạc bộ này là một trong những đối thủ cạnh tranh. Nhưng các thành viên câu lạc bộ nói rằng tác động lớn nhất của họ vượt ra xa hơn bên ngoài sân bóng.
Để liên kết được với những người bình thường khác, họ đã xây dựng các trường học ở vùng nông thôn nghèo và hỗ trợ người nông dân bị cưỡng bức giao đất để phát triển. Tháng ba, họ dùng ảnh hưởng của câu lạc bộ tham gia chiến dịch chống lại kế hoạch của chính phủ chặt phá hàng ngàn cây tại Hà Nội. Áp lực công chúng mạnh đến nỗi chính quyền thành phố Hà nội đã chấm dứt việc chặt phá cây.
Vào tháng mười một, nhiều thành viên của câu lạc bộ bóng đá No-U đã xuống đường một lần nữa để phản đối chuyến công du của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Như các thành viên của No- U FC cho biết những vấn đề đều liên quan với nhau. Họ tuyên bố Đảng Cộng Sản Việt Nam không bảo vệ lợi ích quốc gia ở Biển Đông bởi vì Đảng cộng sản Việt nam lại phụ thuộc vào lãnh đạo Cộng Sản Trung Quốc để củng cố quy tắc của của ĐCSVN.
“Những người lên tiếng chống lại Trung Quốc không chỉ là chống Trung Quốc”, một thành viên nữ của câu lạc bộ được mọi người gọi là Tuyết nói.” Mục tiêu của chúng tôi là dân chủ – Dân chủ đa đảng, tự do và một xã hội bình đẳng hơn.”
Chính phủ Cộng sản Việt Nam quyết liệt ngăn chặn bất đồng chính kiến, và mặc dù co khoảng 50 tù nhân chính trị được trả tự do trong năm qua, trong quá trình đàm phán với Hoa Kỳ về TPP – theo tổ chức Freedom Now một nhóm vận động trụ sở tại Washington thì vẫn còn khoảng 150 tù chính trị bị giam giữ.
Nhưng thời gian đang thay đổi, và xã hội dân sự đang lớn mạnh. Việc truy cập Internet đã rộ lên như nấm với gần 45 triệu người dùng- tức gần một nửa dân số – và Facebook vô cùng phổ biến trong giới trẻ.
“Nỗ lực lâu dài của nhà nước để định hình dư luận đang bị gãy đổ khi thực tại môi trường trực tuyến khá cởi mở,” Michael Gray nhận định trong một báo cáo nghiên cứu về Internet ở Việt nam cho trung tâm nghiên cứu SecDev của Canada.
Theo tổ chức Phóng viên Không Biên giới việc tấn công bạo lực chống lại các nhà bất đồng chính kiến và các blogger đã gia tăng trong khi 14 công dân-nhà báo đang ở trong tù – anh Tuyến cho biết anh ta bị các lực lượng an ninh mặc thường phục đánh đập nặng hồi tháng năm.
Nhưng chính phủ đã từ bỏ việc cố gắng ngăn chặn Facebook trong năm 2009, sau khi những giới hạn đã được dễ dàng bỏ qua, và Gray cho biết truyền thông xã hội đang xây dựng cầu nối giữa những nhà bất đồng chính kiến và dân chúng nói chung.
Vào tháng Giêng, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết Facebook đã được sử dụng rộng rãi nên không thể cấm đoán.
Không còn sợ hãi
Trong môi trường này , Câu lạc bộ bóng đá No- U đã truyền cảm hứng cho mọi người để hình thành các nhóm xã hội dân sự nhỏ trên toàn Việt Nam. Các nhóm chưa đăng ký hoạt động trên mọi lĩnh vực từ quyền sử dụng đất cho đến vận động thả các tù nhân chính trị và tôn giáo, và các thành viên các hội nhóm này nói rằng họ bị chính quyền ghét và thường xuyên bị quấy. Chính phủ cho biết có 60 nhóm như thế, với hàng trăm thành viên.
” Chúng tôi đang cố gắng để phổ biến quan điểm của chúng tôi trên Facebook, để thức tỉnh những người khác”, ông Đức nói. “Rất nhiều người không quan tâm về chính trị bởi vì họ đang khiếp sợ Đảng Cộng sản, sợ rằng họ sẽ có bị bắt giam. Chúng tôi đang cố gắng để chứng minh không phải sợ hãi. Số người quan tâm về chính trị đang gia tăng. “
Luật sư và nhà bất đồng chính kiến Lê Quốc Quân cho biết khoảng 300 người đến gặp ông tại nhà sau khi ông được thả ra khỏi tù vào tháng Sáu, trong đó có một phái đoàn No- U FC và năm quan chức chính phủ, mặc cho công an canh gác suốt ngày đêm.
“Tại sao người ta đến mà không sợ? Bởi vì họ có phương tiện truyền thông,” ông nói .
Các cuộc điều tra dư luận của Trung tâm nghiên cứu Pew cho thấy rằng đa số người Việt ủng hộ thị trường tự do của chủ nghĩa tư bản, nhưng chỉ có 38% người Việt muốn có dân chủ đa ở Việt nam.
Tuy nhiên, các nhà bất đồng chính kiến đang thắng, và trong cơn giận dữ đối với Trung Quốc, họ đã nắm bắt một vấn đề lớn để kêu gọi sự đoàn kết với người dân. Về phía bóng đá, họ có thể là đội gan dạ, nhưng họ vẫn có niềm tin rằng họ có thể chiến thắng chống lại những điều lạ lùng.
“Xã hội dân sự nhỏ bé, mong manh và phát triển chậm hơn so với mong đợi của tôi”, ông Nguyễn Quang A, một trí thức nổi tiếng, nhà bất đồng chính kiến và là thành viên của Hiệp hội Diễn đàn Dân sự tin tưởng hoạt động của câu lạc bộ bóng đá No-U con đường để mọi người noi theo.
“Nhưng tôi khá lạc quan. Anh không thể nói trước được khi nào anh sẽ đạt đến điểm tới hạn.”