Diễm My
(VNTB) – Thương vong xảy ra tại Đồng Tâm, đe dọa sự ổn định và vị thế của nhà nước Cộng sản.
Theo báo cáo, ước tính khoảng 3.000 cảnh sát cơ động trong phục trang chống bạo loạn đã đột kích vào Làng Hoành.
Theo báo chí nhà nước, người dân đã đáp trả bằng bom xăng.
Một số người dân (chưa xác định) đã bị bắt giữ và số khác bị buộc tội giết người.
Các cuộc đụng độ giữa nhà nước và người dân đánh dấu một số lượng lớn các cuộc phản kháng cấp cơ sở, thường liên quan đến vấn đề đất đai. Theo luật Việt Nam, tất cả đất đai thuộc sở hữu của nhà nước.
Bạo lực đã thu hút sự chú ý của quốc tế, các nhóm nhân quyền cho rằng chính quyền đã sử dụng vũ lực quá mức và “vũ khí hóa” phương tiện truyền thông xã hội để chặn thông tin vụ việc.
Khi Việt Nam – EU sắp bỏ phiếu về một hiệp định thương mại tự do mới và Quốc hội Hoa Kỳ đang gia tăng sự chỉ trích về hồ sơ quyền của đất nước, những chỉ trích quốc tế như vậy là gây bất tiện cho Việt Nam.
Bộ Công an tuyên bố, người dân đã tấn công lực lượng công an trước, trong khi thông tin trên phương tiện truyền thông xã hội cho rằng, công an đã xúi giục cuộc xung đột bằng cách bắn vào ngôi nhà 84 tuổi của ông Lê Đình Kinh.
Một giờ trước cuộc đột kích rạng sáng, một video đã được đăng trên phương tiện truyền thông xã hội. Video ghi nhận rằng, người dân sẽ bảo vệ đất của họ bằng bất cứ giá nào và kêu gọi sự hỗ trợ nhằm chống lại “giặc nội xâm”.
Thuật ngữ này cũng thường được sử dụng bởi Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Nguyễn Phú Trọng khi chỉ trích gay gắt dân chủ và nạn tham nhũng ở Việt Nam.
Theo các quan chức phía quân đội và chính quyền, vùng đất này thuộc sở hữu của quân đội từ năm 1968, và dân làng đã chiếm giữ trái phép trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, người dân nói rằng họ đã canh tác ít nhất từ những năm 1980 và trả thuế và phí (đất đai) đầy đủ cho nhà nước.
Thủ lĩnh tinh thần của dân làng, ông Lê Đình Kình tử vong trong sự kiện lần này là một trong số nhiều người bị bắt vào tháng 4 năm 2017, khi dân làng phản đối kế hoạch tịch thu đất để nhường chỗ cho một nhà máy sản xuất do tập đoàn quân sự Viettel xây dựng.
Dân làng cũng giam giữ 38 cảnh sát và các quan chức địa phương làm con tin trong một tuần. Bế tắc kết thúc ôn hoà với sự can thiệp của Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Hà Nội Trần Đức Chung.
Vào tháng 7 năm 2017, tòa án Hà Nội phán quyết ủng hộ yêu sách của quân đội, và vào tháng 10 năm ngoái, chính quyền một lần nữa ra lệnh cho dân làng chấp nhận một đề nghị bồi thường để giải phóng đất.
Tuy nhiên, một vài tháng trước, một tòa án Hà Nội khác đã kết án 14 quan chức tù dài hạn vì lạm dụng quyền hạn của họ để quản lý đất đai ở Đông Tâm. Tuy nhiên, có thể thấy rằng, chính quyền đổ lỗi cho tất cả các cuộc xung đột cho người biểu tình.
Video lưu hành trên phương tiện truyền thông xã hội cho thấy, vợ ông Lê Đình Kình đã bị thẩm vấn bạo lực. Bà cũng cho biết chồng bà đã bị công an bắn bốn lần, trong đó có hai lần vào đầu.
Chính quyền cũng đã chặn tài khoản ngân hàng của một nhà hoạt động, đang gây quỹ cho gia đình ông Lê Đình Kình.
Thứ trưởng Bộ An ninh Lương Tâm Quang tuyên bố rằng gia đình ông Lê Đình Kình đã nhận tài trợ từ các thành phần đối lập nước ngoài và các nhóm nước ngoài, nhưng không cung cấp bằng chứng.
Ông Phil Robertson, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Châu Á, kêu gọi một cuộc điều tra công bằng và minh bạch về vụ việc để xác định chính xác những gì đã xảy ra và liệu công an có sử dụng vũ lực quá mức hay không.
Vào ngày 13 tháng 1, công an Hà Nội tuyên bố rằng họ sẽ mở một cuộc điều tra đối với 20 người dân của xã Đông Tâm về tội giết người, trong đó có con trai của cụ Kinh là ông Lê Đình Công.
“Quyết định truy tố tới 20 dân làng vì tội giết người, mà không đề cập về hành động của hàng ngàn lực lượng an ninh … đã gây lo ngại nghiêm trọng rằng chỉ một bên tranh chấp sẽ phải chịu trách nhiệm về bạo lực, để lại cảm giác bất công lâu dài…,” ông Robertson nói với tờ Thời báo châu Á.
Các nhà phân tích dự đoán rằng cuộc xung đột tại Đồng Tâm sẽ không đánh dấu sự kết thúc của vấn đề quyền đất đai đầy máu, đó là vấn đề dễ bị tổn thương về mặt chính trị và xã hội nhất của Việt Nam.
“Dự kiến sẽ có nhiều tranh chấp đất đai trong tương lai liên quan đến các dự án công cộng hoặc thu hồi đất của nhà nước thay mặt cho các doanh nghiệp nhà nước, như vụ Đồng Tâm”, ông Lê Hồng Hiệp, một nhà nghiên cứu tại Viện ISEAS – Yusof Ishak, bày tỏ.
Nhiều nghị viên EU ngần ngại trao cho Việt Nam những điều khoản thương mại tốt hơn mà không cần cải cách dân chủ thực sự hay tiến bộ nhân quyền.
Hoa Kỳ hiện coi Việt Nam là một trong những đồng minh chính của mình ở Đông Nam Á. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều nghị viên đã kêu gọi Washington có lập trường cứng rắn hơn đối với Việt Nam, và một số người đã công khai kêu gọi trừng phạt tài chính đối với các đảng viên liên quan đến vi phạm nhân quyền.
Nguồn: https://www.asiatimes.com/2020/01/article/state-vs-people-conflict-rocks-and-roils-vietnam/