Sơn Trà
(VNTB) – Có thể vụ án sẽ không đưa ra cụ thể “ai là trùm cuối”…
Kỳ 4: Có phải vì quá tham hay vì ăn chia không đồng đều nên trở thành đại án?
Việc để Công ty Việt Á “thâu tóm”, chiếm đoạt sở hữu bất hợp pháp Đề tài nghiên cứu bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid -19, nguyên nhân chính là do sự buông lỏng lãnh đạo, thiếu trách nhiệm của Ban Cán sự đảng, và Lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ có nhiều vi phạm, khuyết điểm trong tất cả các khâu của quá trình quản lý Nhà nước đối với nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid-19, do Học viện Quân y chủ trì, như: Phê duyệt nhiệm vụ, phê duyệt tổ chức chủ trì, cá nhân chủ nhiệm, kinh phí, phương thức khoán chi, thời gian thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ; việc quản lý, theo dõi sử dụng thanh toán kinh phí, kiểm tra, giám sát thực hiện Đề tài.
Đáng chú ý là kể cả công tác truyền thông có nội dung không chính xác, không đầy đủ; Đề tài đang trong quá trình thực hiện, chưa nghiệm thu hoàn thành, mới đánh giá, nghiệm thu giai đoạn 1, đã tổ chức họp báo và đăng trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Khoa học và Công nghệ ngày 26-4-2020 có nội dung “Bộ kít xét nghiệm Covid-19 của Việt Nam sản xuất vừa được Tổ chức Y tế thế giới chấp thuận”;
Đồng thời, ban hành nhiều văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương có nội dung “Bộ kít được Tổ chức Y tế thế giới chấp thuận và đưa vào quy trình đánh giá sử dụng khẩn cấp ngày 24-4-2020”, đã tạo điều kiện để Công ty Việt Á lợi dụng truyền thông đánh bóng uy tín, quảng bá thương hiệu, thương mại hóa sản phẩm để thu lợi bất chính hàng ngàn tỷ đồng.
Song trên thực tế, Tổ chức Y tế thế giới không công nhận bộ kít xét nghiệm Covid-19 này của Việt Nam sản xuất.
Liên quan đến việc để Công ty Việt Á “thâu tóm”, chiếm đoạt bất hợp pháp sở hữu Đề tài bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid -19, còn có những vi phạm của Ban cán sự đảng và Lãnh đạo Bộ Y tế trong việc buông lỏng lãnh đạo, kiểm tra, để Bộ Y tế, một số đơn vị thuộc Bộ và cá nhân vi phạm nghiêm trọng các quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước, quy định của Bộ Y tế trong việc cấp số đăng ký lưu hành; việc giám sát, đánh giá, kiểm tra, thẩm định quy trình kiểm định chất lượng; hiệp thương giá và kiểm tra việc hiệp thương giá, mua sắm bộ kít xét nghiệm Covid-19 do Học viện Quân y chủ trì, phối hợp với Công ty Việt Á sản xuất.
Từ những vi phạm của Viện trưởng Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương Đặng Đức Anh trong việc xác nhận chất lượng bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid -19 do Học viện Quân y và Công ty Việt Á phát triển đã kéo theo nhiều vi phạm và để Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành bộ kít xét nghiệm Covid -19 được mang tên Công ty Việt Á sản xuất.
Theo đó, ngày 2-3-2020, Viện trưởng Đặng Đức Anh gửi email cá nhân cho Bộ Khoa học và Công nghệ (không có chữ ký, không đóng dấu) xác nhận các bộ sinh phẩm của Học viện Quân y đạt tiêu chuẩn độ nhạy, độ dặc hiệu, tính ổn định trong thử nghiệm phát hiện Sars-Co-V2.
Đây chỉ là tài liệu cá nhân trao đổi với cá nhân, không có giá trị pháp lý, không phải tài liệu của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương gửi Bộ Khoa học và Công nghệ, trên cơ sở này Bộ Khoa học và Công nghệ thành lập Hội đồng đánh giá, nghiệm thu Đề tài giai đoạn 1 trái quy định.
Tiếp đó, ngày 18-8-2020, ông Đặng Đức Anh ký Công văn số 1160/VSDTTW-NCYS gửi Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế, theo đó Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương lập lại phiếu kết quả kiểm nghiệm; đồng thời kèm theo giấy chứng nhận kiểm nghiệm trang thiết bị y tế, trong đó kết luận bộ kít xét nghiệm Covid -19 do Công ty Việt Á sản xuất đạt tiêu chuẩn của nhà sản xuất.
Trên cơ sở này, ngày 4-12-2020, Bộ Y tế ban hành Quyết định số 5071/QĐ-BYT (do Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn ký) cấp số đăng ký lưu hành đối với bộ kít xét nghiệm Covid -19 của Công ty Việt Á có giá trị 5 năm là trái thẩm quyền và vi phạm Quyết định số 1353/QĐ-BYT, ngày 25-3-2020 của Bộ Y tế. Việc cấp số đăng ký cho Công ty Việt Á là không đúng đối tượng, vì đây là tài sản công thuộc sở hữu Nhà nước do Bộ Khoa học và Công nghệ là đại diện chủ sở hữu, Bộ Khoa học và Công nghệ chưa quyết định xử lý bàn giao cho Công ty Việt Á…
Từ những vi phạm này và nhiều vi phạm khác của một số đơn vị, cá nhân thuộc Bộ Y tế dẫn tới Công ty Việt Á đễ dàng “thâu tóm”, chiếm đoạt sở hữu bất hợp pháp Đề tài nghiên cứu bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid-19.
Theo Kết luận kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm của Ủy ban Kiểm tra Trung ương đối với Ban Cán sự đảng Bộ Y tế, những vi phạm, khuyết điểm của Ban Cán sự đảng trong việc để Bộ Y tế ban hành 6 văn bản, trong đó có công bố giá bán các sinh phẩm, trang thiết bị y tế của doanh nghiệp (bộ xét nghiệm phát hiện vi rút Sars-CoV-2 của Công ty Việt Á, được công bố với giá 470.000 đồng/test) mà không kiểm tra cơ cấu hình thành giá, trái quy định pháp luật.
Thông qua đó Bộ Y tế đã hợp thức hóa giá bán các sinh phẩm, trang thiết bị y tế chẩn đoán in vitro xét nghiệm vi rút Sars-CoV-2 cho Công ty Việt Á, từ đó các Sở Y tế và các bệnh viện, Viện nghiên cứu sử dụng các thông báo nêu trên làm cơ sở xác định giá gói thầu mua sắm sinh phẩm, trang thiết bị y tế chẩn đoán in vitro xét nghiệm vi rút Sars-CoV-2 (chủ yếu thực hiện bằng hình thức chỉ định thầu rút gọn) vì cho rằng đây là giá chuẩn do Bộ Y tế công bố, dẫn tới nhiều địa phương vi phạm trong việc mua bộ kít xét nghiệm Covid -19 của Công ty Việt Á, gây thiệt hại rất lớn đến tiền, tài sản của Nhà nước và các cơ sở y tế.
Từ Kết luận kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Bán Cán sự đảng Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Y tế liên quan tới vụ kít xét nghiệm Covid-19 xảy ra tại Công ty Việt Á, ngày 17-5-2022 Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã có Thông báo kỳ họp thứ 15, trong đó xem xét, xử lý kỷ luật các tập thể, cá nhân liên quan đến những vi phạm của Bán Cán sự đảng Bộ Khoa học và Công nghệ và Ban Cán sự đảng Bộ Y tế; đồng thời, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đề nghị Bộ Chính trị xem xét, thi hành kỷ luật đối với tổ chức đảng và đảng viên vi phạm theo thẩm quyền.
Sau khi xem xét đề nghị của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, ngày 4-6-2022, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì họp Bộ Chính trị, Ban Bí thư để xem xét, thi hành kỷ luật Ban Cán sự đảng Bộ Khoa học và Công nghệ nhiệm kỳ 2016-2021; Ban Cán sự đảng Bộ Y tế nhiệm kỳ 2016-2021; các ông Chu Ngọc Anh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Bí thư Bán cán sự đảng, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội, nguyên Bí thư Ban Cán sự đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; ông Nguyễn Thanh Long, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Ban Cán sự đảng, Bộ trưởng Bộ Y tế; ông Phạm Công Tạc, Ủy viên Ban Cán sự đảng, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ.
Bộ Chính trị, Ban Bí thư nhận thấy: “Những vi phạm, khuyết điểm của Ban Cán sự Đảng Bộ Khoa học và Công nghệ nhiệm kỳ 2016-2021, Ban Cán sự Đảng Bộ Y tế nhiệm kỳ 2016-2021 gây hậu quả nghiêm trọng.
Các ông: Chu Ngọc Anh, Nguyễn Thanh Long, Phạm Công Tạc đã suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; vi phạm quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước; vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm, Quy định trách nhiệm nêu gương; gây hậu quả rất nghiêm trọng, làm thất thoát, lãng phí lớn ngân sách nhà nước; ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch Covid-19; gây bức xúc trong xã hội; ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức Đảng, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Y tế.
Căn cứ nội dung, tính chất, mức độ hậu quả, nguyên nhân vi phạm, theo Quy định của Đảng về kỷ luật tổ chức đảng, đảng viên vi phạm, Bộ Chính trị quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức Cảnh cáo: Ban Cán sự Đảng Bộ Khoa học và Công nghệ nhiệm kỳ 2016-2021, Ban Cán sự đảng Bộ Y tế nhiệm kỳ 2016-2021. Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức Khai trừ ra khỏi Đảng ông Phạm Công Tạc.
Bộ Chính trị đề nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng xem xét, thi hành kỷ luật ông Chu Ngọc Anh và ông Nguyễn Thanh Long.
Sau khi xem xét đề nghị của Bộ Chính trị, căn cứ nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả, nguyên nhân vi phạm; theo quy định của Đảng về kỷ luật đảng viên vi phạm, ngày 6-6-2022 Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII đã họp bất thường xem xét thi hành kỷ luật bằng hình thức khai trừ ra khỏi Đảng đối với ông Chu Ngọc Anh và ông Nguyễn Thanh Long.
Ngay sau đó, ngày 7-6-2022, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định bổ sung Quyết định khởi tố vụ án về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.
Đồng thời, ra các Quyết định khởi tố bị can, Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với: ông Chu Ngọc Anh, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ có hành vi vi phạm quy định của pháp luật trong việc giao, quản lý, sử dụng Đề tài khoa học và công nghệ cấp Quốc gia nghiên cứu, chế tạo kit xét nghiệm Covid-19, gây thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước, đã phạm vào tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, quy định tại Khoản 3, Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Ông Phạm Công Tạc, nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ có hành vi vi phạm quy định của pháp luật trong việc quản lý, sử dụng Đề tài khoa học và công nghệ cấp Quốc gia nghiên cứu, chế tạo kit xét nghiệm Covid-19, gây thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước, đã phạm vào tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, quy định tại Khoản 3, Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Ông Nguyễn Thanh Long, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái các quy định của pháp luật trong việc cấp sổ đăng ký lưu hành, hiệp thương giá và kiểm tra giá hiệp thương Kit xét nghiệm Covid-19, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước, đã phạm vào tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, quy định tại Khoản 3, Điều 356 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đang tiếp tục điều tra mở rộng vụ án; rà soát, kê biên, phong tỏa tài sản của các đối tượng để đảm bảo triệt để thu hồi cho Nhà nước.