VNTB – Kỷ niệm 30 năm Ngày Nhân quyền Việt Nam

TS Phạm Đình Bá dịch

 

(VNTB) –  Chúng tôi kêu gọi Việt Nam, cũng như tất cả các quốc gia khác, hãy tôn trọng các nghĩa vụ của mình đối với nhân quyền và tích cực nỗ lực thúc đẩy và bảo vệ các quyền này trong và ngoài nước.

Phát biểu của Bà Uzra Zeya, Thứ trưởng về an ninh dân sự, dân chủ và nhân quyền, Washington DC ngày 14/05/2024

 

Chào và cảm ơn bạn vì lời giới thiệu nồng nhiệt.

Trước tiên tôi xin cảm ơn Ban Cố vấn Ngày Nhân Quyền Việt Nam đã hỗ trợ tổ chức các sự kiện ngày hôm nay – những người điều hành và diễn giả đã cung cấp những hiểu biết sâu sắc của họ về vấn đề cực kỳ quan trọng này; và Nghị sĩ Brian Fitzpatrick đã tài trợ cho lễ kỷ niệm năm nay. Cảm ơn tất cả.

Thưa các Thượng nghị sĩ và các thành viên Quốc hội, các bạn bè và đồng nghiệp, thật vinh dự được có mặt cùng tất cả các bạn hôm nay để kỷ niệm 30 năm Ngày Nhân quyền Việt Nam.

Nhân dịp kỷ niệm này, chúng ta có cơ hội suy ngẫm về hàng thập kỷ làm việc và nỗ lực không mệt mỏi của các nhà đấu tranh dũng cảm, trong đó có nhiều người tham dự ngày hôm nay, để thúc đẩy nhân quyền ở Việt Nam.

Tôi muốn chào mừng Tiến sĩ Quan Nguyen và Bác sĩ Nguyễn Đan Quế nói riêng, và vô số những người bảo vệ nhân quyền, những người ủng hộ quyền tự do tôn giáo và dân tộc thiểu số, cũng như các thành viên của xã hội dân sự trong nhiều thập kỷ đã kêu gọi chính phủ Việt Nam thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền và các quyền tự do cơ bản.

Tôi khen ngợi bạn vì sự lãnh đạo kiên định và sự cống hiến của bạn cho những vấn đề cực kỳ quan trọng này. Cảm ơn!

Hoa Kỳ cam kết tạo ra một thế giới trong đó nhân quyền được bảo vệ, những người bảo vệ nhân quyền được tôn vinh và những người vi phạm nhân quyền phải chịu trách nhiệm.

Dưới thời Chính quyền Biden – Harris, Hoa Kỳ đã theo đuổi một chính sách đối ngoại thống nhất các giá trị dân chủ với sự lãnh đạo ngoại giao của chúng ta và tập trung vào việc bảo vệ nền dân chủ và bảo vệ nhân quyền.

Như các bạn đã biết, năm vừa qua rất có ý nghĩa đối với mối quan hệ Hoa Kỳ – Việt Nam. Vào tháng 9/2023, Tổng thống Biden và Ngoại trưởng Blinken đã đến thăm Việt Nam và tuyên bố nâng cấp mối quan hệ song phương của chúng ta lên Đối tác Chiến lược Toàn diện.

Trong khi chúng tôi tìm cách tăng cường quan hệ đối tác kinh tế và quan hệ công dân với Việt Nam để có thể cùng nhau giải quyết những thách thức toàn cầu hiện nay, sự tham gia này vẫn được định hướng bởi các giá trị dân chủ và bảo vệ nhân quyền. Trên thực tế, một trong những trụ cột cốt lõi của quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa chúng ta là thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền.

Tổng thống Biden đã trực tiếp nhấn mạnh vào tháng 9/2023 trong chuyến thăm của ông về tính phổ quát của nhân quyền và tầm quan trọng của sự hợp tác song phương của chúng ta nhằm thúc đẩy các quyền tự do cơ bản, bao gồm quyền tự do ngôn luận, lập hội, hội họp ôn hòa, tôn giáo hay tín ngưỡng, trong và ngoài nước.

Bộ trưởng Blinken và các nhà lãnh đạo cấp cao nhất của chúng tôi tiếp tục nhắc lại thông điệp này và cuộc đối thoại nhân quyền song phương lâu đời của chúng tôi tập trung vào việc tham gia vào cuộc đối thoại có ý nghĩa dẫn đến cải cách. Chính vì vậy mà Hoa Kỳ tiếp tục có những quan ngại sâu sắc về tình trạng nhân quyền ở Việt Nam.

Báo cáo Nhân quyền của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ công bố gần đây về Việt Nam ghi lại tình trạng chính quyền tiếp tục đàn áp nhân quyền và các quyền tự do cơ bản, đặc biệt là quyền tự do ngôn luận.

Chúng tôi tiếp tục nêu lên mối quan ngại trực tiếp với chính phủ Việt Nam, kêu gọi cải cách và đang lồng ghép nhân quyền vào mối quan hệ song phương của chúng ta.

Cho phép tôi nói chuyện với ba vấn đề nhân quyền ở Việt Nam mà chúng tôi đặc biệt quan tâm.

Đầu tiên, chúng tôi quan ngại sâu sắc rằng Việt Nam tiếp tục áp đặt những hạn chế nghiêm trọng đối với các quyền tự do ngôn luận, lập hội, hội họp ôn hòa và tự do tôn giáo, tín ngưỡng.

Điều này bao gồm việc Việt Nam sử dụng các điều khoản mơ hồ về an ninh quốc gia để hình sự hóa việc thực hiện các quyền tự do cơ bản. Điều này đã dẫn đến một số lượng đáng lo ngại các vụ sách nhiễu, bắt giữ bất công và các bản án tù khắc nghiệt nhắm vào những người bảo vệ nhân quyền, các nhà báo độc lập, những người ủng hộ tự do tôn giáo và dân tộc thiểu số, cũng như những người dân bình thường bày tỏ quan điểm của mình một cách ôn hòa.

Chúng tôi vẫn quan ngại sâu sắc về phúc lợi của các tù nhân chính trị bị giam giữ oan uổng, như Phạm Đoan Trang, một nhà báo vẫn ở trong tù mặc dù sức khỏe của cô được báo cáo ngày càng xấu đi.

Công việc của Trang và các nhà báo độc lập khác là cần thiết để xây dựng một xã hội thịnh vượng và kiên cường. Họ có những đóng góp vô giá cho trách nhiệm giải trình và tính minh bạch, đồng thời giúp cộng đồng địa phương có tiếng nói trong việc giải quyết các thách thức như ô nhiễm môi trường, tham nhũng và tiếp cận các nguồn lực công.

Việc Trang bị giam giữ không phải là trường hợp cá biệt. Các tổ chức nhân quyền ước tính có hơn 180 tù nhân chính trị bị giam giữ oan uổng ở Việt Nam.

Chúng tôi tiếp tục kêu gọi chính phủ Việt Nam trả tự do cho Trang và những tù nhân bị giam giữ oan uổng khác.

Chúng tôi cũng lo ngại rằng chính phủ Việt Nam duy trì sự kiểm soát đáng kể đối với các hoạt động tôn giáo và luật pháp Việt Nam có những điều khoản mơ hồ nhằm hạn chế việc thực hiện quyền tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng vì lợi ích đã nêu là an ninh quốc gia và đoàn kết xã hội.

Các tác nhân tôn giáo, đặc biệt là những người đại diện cho các nhóm không được chính phủ công nhận hoặc không có giấy chứng nhận đăng ký, tiếp tục báo cáo các vụ việc chính quyền quấy rối bao gồm hành hung, bắt giữ, hạn chế đi lại và tịch thu hoặc phá hủy tài sản.

Như nhiều người trong số các bạn có thể đã biết, Bộ trưởng Blinken đã tái chỉ định Việt Nam là một quốc gia trong Danh sách Theo dõi Đặc biệt vì Nhà nước Việt Nam đã tham gia hoặc dung túng cho những hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền tự do tôn giáo theo Đạo luật Tự do Tôn giáo Quốc tế vào tháng 12/2023.

Để tránh bị đưa vào Danh sách Theo dõi Đặc biệt khác, Việt Nam phải thực hiện các hành động quan trọng và lâu dài để cải thiện tình trạng tự do tôn giáo cho tất cả mọi người.

Hoa Kỳ sẽ tiếp tục gây sức ép với Việt Nam về vấn đề này và kêu gọi tôn trọng pháp quyền và các quyền của cá nhân trong việc thực hiện các quyền tự do ngôn luận, lập hội, hội họp ôn hòa và tôn giáo hay tín ngưỡng.

Thứ hai, chúng tôi vẫn lo ngại rằng không gian dân sự, xã hội dân sự và khả năng hoạt động của các tổ chức phi chính phủ bị hạn chế rất nhiều về luật pháp và thực tiễn.

Các tổ chức phi chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các nỗ lực của chính phủ nhằm giải quyết các vấn đề xã hội cấp bách, lấp đầy những khoảng trống trong cung cấp dịch vụ công và thúc đẩy sự tham gia của người dân, bao gồm cả các nhóm tôn giáo và dân tộc thiểu số bị thiệt thòi.

Đó là lý do tại sao điều đặc biệt đáng lo ngại là ít nhất sáu nhà bảo vệ môi trường nổi tiếng và các lãnh đạo tổ chức phi chính phủ đã bị kết tội trốn thuế kể từ năm 2021. Những bản án này khiến nhiều lãnh đạo tổ chức phi chính phủ khác lo sợ rằng họ có thể trở thành mục tiêu tiếp theo.

Các phiên tòa xét xử Hoàng Thị Minh Hồng, Đặng Đình Bách và các nhà bảo vệ môi trường khác làm dấy lên mối quan ngại sâu sắc về việc tôn trọng các bảo đảm xét xử công bằng và các quyền con người khác.

Việc có các tổ chức phi chính phủ cùng thảo luận và hoạt động mà không sợ bị trả thù hay trừng phạt không chỉ là cam kết mà Việt Nam đưa ra trong khuôn khổ “Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng” mà còn là cam kết của cả hai nước chúng ta với tư cách là thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc.

Chúng tôi sẽ tiếp tục kêu gọi Việt Nam tạo môi trường thuận lợi cho các tổ chức phi chính phủ hoạt động và đóng góp cho sự phát triển của đất nước, bao gồm cả việc trả tự do cho các lãnh đạo tổ chức phi chính phủ bị giam giữ oan uổng.

Thứ ba, tôi cũng vô cùng lo lắng trước những nỗ lực của chính quyền Việt Nam vươn ra bên ngoài biên giới để ép buộc, quấy rối, đe dọa, giám sát và kiểm duyệt những người bảo vệ nhân quyền, các nhà báo độc lập và những người khác trong việc thực thi quyền của họ. Những hành động như vậy làm xói mòn cam kết của Việt Nam đối với một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ và tôn trọng nhân quyền cũng như các quyền tự do cơ bản.

Vụ việc được cho là đã ép buộc trả lại blogger Việt Nam và người tị nạn chính trị, Đường Văn Thái, người bị chính quyền Việt Nam bắt cóc vào tháng 4/2023, khi đang sống lưu vong ở Thái Lan, là một trong những ví dụ gần đây nhất về đàn áp xuyên quốc gia được báo cáo.

Tôi biết nhiều người trong số các bạn ở đây cũng đã trải qua những trải nghiệm đau khổ với sự đàn áp xuyên quốc gia và tiếp tục phải đối mặt với những hậu quả tiêu cực đối với cuộc sống của các bạn cũng như của đồng nghiệp và thành viên gia đình các bạn.

Tôi đảm bảo với bạn rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục đẩy lùi các chính phủ giám sát, đe dọa và tấn công một cách tùy tiện và bất hợp pháp các cá nhân, cả trong và ngoài nước, những người đang thực hiện các quyền con người phổ quát của họ.

Hoa Kỳ sát cánh và hỗ trợ những người bị nhắm tới bởi các hành động đàn áp xuyên quốc gia, đồng thời chúng tôi cam kết thúc đẩy trách nhiệm giải trình đối với những thủ phạm.

Cuối cùng, khi chúng tôi tiếp tục thúc ép Việt Nam giải quyết những mối lo ngại nghiêm trọng về nhân quyền này, chúng tôi cũng tích cực khuyến khích chính phủ tăng cường những tiến bộ mà chúng tôi đã thấy trong những năm gần đây nhằm cải thiện việc bảo vệ phụ nữ, người khuyết tật và cộng đồng người LGBTQI+, cũng như tăng cường quyền của người lao động.

Với tư cách là thành viên của Liên Hợp Quốc, chúng tôi kêu gọi Việt Nam, cũng như tất cả các quốc gia khác, hãy tôn trọng các nghĩa vụ của mình đối với nhân quyền và tích cực nỗ lực thúc đẩy và bảo vệ các quyền này trong và ngoài nước.

Tôi muốn kết thúc một lần nữa, thu hút sự chú ý đến sự cống hiến lâu dài và lòng dũng cảm của những người bảo vệ nhân quyền và các nhà lãnh đạo xã hội dân sự của Việt Nam vì họ đã không ngừng nỗ lực thúc đẩy nhân quyền và các quyền tự do cơ bản bất chấp những mối đe dọa và rủi ro đáng kể mà họ phải đối mặt.

Điều mang lại cho tôi hy vọng về một tình trạng nhân quyền được cải thiện là sự kiên cường, kiên trì và sự lãnh đạo liên tục của những người trong phòng này và các thành viên khác của xã hội dân sự, cả trong và ngoài Việt Nam cũng như cộng đồng hải ngoại.

Quyết tâm của các bạn là nguồn cảm hứng và Hoa Kỳ sẽ luôn đứng sau những người nỗ lực hướng tới một Việt Nam công bằng, tự do và bình đẳng hơn.

Cảm ơn!

 

---