Tác giả: David Hutt
(VNTB) – Tân Tổng bí thư Tô Lâm tuy đã chọn Bắc Kinh cho chuyến công du nước ngoài đầu tiên, nhưng có thể Tô Lâm vẫn sẽ giữ mối quan hệ gần gũi với phương Tây
Tô Lâm, Tổng bí thư mới được bổ nhiệm của Đảng Cộng sản Việt Nam, đã đến Bắc Kinh vào ngày 19 tháng 8 trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên kể từ khi đảm nhiệm vai trò này vào đầu tháng này.
Trong chuyến thăm của mình, Tô Lâm đã gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị và Thủ tướng Lý Cường.
Nhà lãnh đạo Việt Nam mô tả mối quan hệ của Việt Nam với Bắc Kinh là “ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Việt Nam” và nhất trí với Tập Cận Bình sẽ thúc đẩy hợp tác về quốc phòng và an ninh.
Trong thập niên qua, Việt Nam đã theo đuổi chiến lược “ngoại giao cây tre“, tập trung vào việc cân bằng mối quan hệ với tất cả các cường quốc.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn vướng vào các tranh chấp lãnh thổ lâu đời với Trung Quốc về Biển Đông, làm gia tăng sự phẫn nộ của người dân Việt Nam đối với những gì nhiều người coi là khuất phục trước một kẻ thù truyền kiếp.
Hà Nội cũng đã cải thiện đáng kể mối quan hệ với Hoa Kỳ, cũng là một cựu thù, mặc dù một số người trong ĐCSVN vẫn cảnh giác với tham vọng thay đổi chế độ tiềm tàng của Washington.
Tô Lâm trở thành chủ tịch nước vào tháng 5 sau khi trước đó giữ chức bộ trưởng bộ công an. Tô Lâm cũng nhận luôn chức Tổng Bí Thư khi Nguyễn Phú Trọng qua đời khi đang tại nhiệm vào tháng trước.
Quyết định đi Trung Quốc của Tô Lâm đã khiến phương Tây phải nhướng mày, vì một số nhà quan sát suy đoán rằng điều này báo hiệu sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của đất nước.
Suy đoán “quá mức” về việc Việt Nam chuyển sang Trung Quốc
Zachery Abuza, một giáo sư tại Học viện Chiến tranh Quốc gia ở Washington, cảnh báo không nên quá coi trọng chuyến đi.
“Tất cả các báo cáo về sự sa sút của Việt Nam trước Trung Quốc dưới thời Tô Lâm đều hoàn toàn bị thổi phồng. Chuyến đi đã được lên lịch từ nhiều tháng trước”, ông nói với DW.
Các nhà lãnh đạo mới được bổ nhiệm của ĐCSVN có xu hướng đầu tiên là đến thăm các đồng minh và nước láng giềng truyền thống, Campuchia hoặc Lào, sau khi nhậm chức.
Tuy nhiên, Tô Lâm đã đi cả hai nước vào tháng 7 sau khi được bầu làm chủ tịch nước.
“Trung Quốc luôn là điểm dừng chân đầu tiên sau khi một nhà lãnh đạo Việt Nam công du Lào và Campuchia”, Abuza nói thêm.
Tô Lâm sẽ cần xây dựng mối quan hệ cá nhân với Chủ tịch Tập, người cai trị Trung Quốc theo cách tiếp cận độc đoán hơn những lãnh đạo trước đó.
Trong khi Hà Nội cố gắng kín đáo về các cuộc xung đột lãnh thổ với Trung Quốc, Việt Nam gần đây cũng đã khiến Bắc Kinh tức giận khi tiến hành một hoạt động quân sự chung với Philippines ở Biển Đông.
“Việt Nam, dưới thời Nguyễn Phú Trọng, đã làm rất tốt trong việc thuyết phục Trung Quốc về sự trung lập nghiêm túc của Việt Nam”, Abuza nói thêm. “Điều đó sẽ tiếp tục dưới thời Tô Lâm”.
Tô Lâm cũng đã thêm một chút tinh thần yêu nước vào chuyến đi bằng cách đến thăm tỉnh Quảng Đông, nơi Hồ Chí Minh đã sống cách đây 100 năm khi thành lập Đảng Cộng sản.
Tô Lâm được đồn đoán là sẽ đến New York
Sẽ rất bất thường nếu Tô Lâm đến thăm Hoa Kỳ hoặc một quốc gia dân chủ phương Tây khác trong chuyến công du đầu tiên với tư cách là tổng bí thư, vì các tổng bí thư thường ưu tiên các chuyến thăm đến các quốc gia do Cộng sản khác.
Tuy nhiên, có tin đồn rằng Tô Lâm có thể đi Hoa Kỳ vào tháng tới.
Một nguồn tin chính phủ Việt Nam, yêu cầu giấu tên, nói với DW rằng Tô Lâm dự kiến sẽ đến New York để tham dự cuộc họp Đại hội đồng Liên hợp quốc tiếp theo vào ngày 10 tháng 9 hoặc Hội nghị thượng đỉnh Tương lai của Liên hợp quốc vào cuối tháng và gặp gỡ các quan chức Hoa Kỳ bên lề hội nghị.
Được biết hiện cũng có các cuộc thảo luận đang diễn ra giữa Hà Nội và Washington về việc liệu chuyến đi của Tô Lâm tới Hoa Kỳ cũng có thể là chuyến thăm cấp nhà nước hay không, bao gồm cả cuộc gặp với Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden.
Năm ngoái, Việt Nam đã nâng cấp mối quan hệ với Hoa Kỳ lên Đối tác chiến lược toàn diện. Ngay sau đó, Tập Cận Bình của Trung Quốc đã đến thăm Hà Nội.
Việt Nam làm bạn với tất cả các quốc gia
Các nhà phân tích cho rằng quan hệ đối ngoại của Việt Nam sẽ chỉ xảy ra nếu một trong những đối tác chính của Việt Nam thay đổi lập trường trước. bất kỳ thay đổi đáng kể nào trong
Thật vậy, chuyến thăm Trung Quốc của Tô Lâm vào tuần này nhằm mục đích trấn an Bắc Kinh rằng họ không cần phải thay đổi cách tiếp cận với Việt Nam chỉ vì sự thay đổi lãnh đạo ở Hà Nội.
Trong quá trình lên nắm quyền, Tô Lâm đã thanh trừng phần lớn các nhà kỹ trị và quan chức có khuynh hướng phương Tây trong ban lãnh đạo cấp cao của Đảng Cộng sản, khiến Bộ Chính trị trở nên nặng nề với những “người gốc an ninh” từ bộ công an và quân đội.
Điều này khiến một số nhà bình luận cho rằng Việt Nam đang trở thành một nhà nước công an hơn.
Theo các nhóm nhân quyền, chế độ cai trị của Tô Lâm có thể sẽ làm gia tăng thêm sự đàn áp của nhà nước và các cuộc đàn áp đối với hoạt động xã hội dân sự, vốn đã trở nên tồi tệ hơn đáng kể kể từ năm 2016.
Các lãnh đạo phương Tây cũng có thể sẽ khó chịu khi Tô Lâm gặp Vladimir Putin vào tháng 6 ở Hà Nội.
Tuy nhiên, cả Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu đều không muốn phá vỡ mối quan hệ với một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất châu Á và là thị trường quan trọng trong nỗ lực “giảm rủi ro” từ Trung Quốc.
Tại EU, Tô Lâm bị cáo buộc có liên quan đến vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh tại Berlin vào năm 2017.
Nạn nhân được cho là đã được đưa ra khỏi châu Âu bằng máy bay mà chính phủ Slovakia đã cho phái đoàn của Tô Lâm mượn.
Mặc dù ban đầu điều này đã gây ra rạn nứt ngoại giao với Đức, nhưng quan hệ đã nhanh chóng trở lại bình thường và các công tố viên Slovakia đã hủy bỏ các cáo buộc đối với Tô Lâm vào đầu năm nay
__________________
Nguồn:
DW – Why did Vietnam’s new leader To Lam visit China first?