Trong phúc trình năm 2025, USCIRF chỉ định Việt Nam là quốc gia phải quan tâm đặc biệt
Việt Nam bị nêu lên nổi bật tại buổi công bố bản phúc trình.
Ngày 25 tháng 3, 2025, Uỷ Hội Hoa Kỳ về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế (US Commission on International Religious Freedom, USCIRF) công bố bản phúc trình hàng năm, chỉ định 16 quốc gia phải quan tâm đặc biệt (Country of Particular Concern, CPC) vì đàn áp tôn giáo cách nghiêm trọng, có hệ thống và dài lâu, trong đó có Việt Nam. Uỷ Hội USCIRF là cơ quan tư vấn cho Quốc Hội, Ngoại Trưởng và Tổng Thống Hoa Kỳ về chính sách đối ngoại nhằm phát huy quyền tự do tôn giáo toàn cầu.
Trong phần báo cáo về Việt Nam, bản phúc trình chỉ ra là trong năm 2024 đảng Cộng Sản và nhà nước là gia tăng kiểm soát mọi hoạt động tôn giáo thông qua các tổ chức tôn giáo bị nhà nước điều khiển. Song song, chính quyền bắt bớ, giam giữ, bỏ tù và tra tấn những tín hữu quyết tâm hoạt động độc lập và những người lên tiếng cho họ.
“Mặc dù trong 2 năm liền, 2022 và 2023, Việt Nam bị Hoa Kỳ đặt vào Danh Sách Theo Dõi Đặc Biệt, gồm các quốc gia mấp mé CPC, nhà nước Việt Nam thay vì cải thiện lại gia tăng đàn áp tôn giáo trong năm 2024,” Ts. Nguyễn Đình Thắng, Tổng Giám Đốc kiêm Chủ Tịch BPSOS nói. “Khó cho Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ giải thích tại sao năm 2025 không chỉ định Việt Nam là quốc gia phải quan tâm đặc biệt, CPC.”
Bản phúc trình nêu lên hàng loạt các vi phạm nghiêm trọng năm 2024, đặc biệt nhắm vào các người Thượng bản địa theo đạo Tin Lành: xử 10 năm tù nhà truyền đạo Y Krec Bya và 4 năm tù nhà truyền đạo Nay Y Blang; đánh chết nhà truyền đạo Y Bum Bya; bắt cóc nhà truyền đạo Y Thinh Nie. Cả 4 thuộc Hội Thánh Tin Lành Đấng Christ Tây Nguyên. Bản phúc trình nói đến các động thái đàn áp xuyên quốc gia của nhà nước Việt Nam như vu khống Ông Y Quynh Bdap, đã được Cao Ủy Tị Nạn LHQ công nhận tư cách tị nạn ở Thái Lan, tội khủng bố và xử 10 năm tù; Ông hiện đang bị chính phủ Thái Lan bỏ tù theo yêu cầu dẫn độ của nhà nước Việt Nam.
Bản phúc trình cũng nói đến việc công an buộc thêm tội cho cụ Lê Tùng Vân, 92 tuổi, người sáng lập nhóm Phật giáo Thiền Am Bên Bờ Vũ Trụ; bỏ tù nhiều nhà sư và Phật tử Khmer Krom vì không tuân phục Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam do nhà nước dàn dựng lên năm 1981; sách nhiễu Sư Thích Minh Tuệ và những người đồng hành theo hạnh đầu đà.
Sự kiện Chi Phái Cao Đài do nhà nước dàn dựng lên năm 1997 đã tấn công các tín đồ Cao Đài tại một lễ tang vào cuối năm 2024 được bản phúc trình nêu ra như ví dụ điển hình. Điểm đáng chú ý là bản phúc trình gọi tổ chức ngụy tôn giáo này là “Chi Phái Cao Đài 1997” mặc dù nhà nước Việt Nam đã cố gắng tạo ngộ nhận với quốc tế rằng đó là Hội Thánh Cao Đài chơn truyền mà họ đã xoá sổ năm 1983. Một trường hợp điển hình khác là tín đồ Cao Đài Trần Văn Đực bị công an khảo tra, sách nhiễu sau một buổi họp với viên chức nhân quyền tại Toà Tổng Lãnh Sự Hoa Kỳ.
Đây là lần đầu tiên bản phúc trình của Uỷ Hội USCIRF nhấn mạnh, ngay trong phần mở đầu, chủ trương của đảng và nhà nước cộng sản Việt Nam dùng một số tổ chức tôn giáo và ngụy tôn giáo làm trợ cụ để khống chế và kiểm soát mọi sinh hoạt tôn giáo của người dân. Tháng 9 năm ngoái, Uỷ Hội USCIRF phát hành tài liệu nghiên cứu về 6 tổ chức tôn giáo và ngụy tôn giáo điển hình: Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam, Chi Phái Cao Đài 1997, Ban Trị Sự Trung Ương Phật Giáo Hòa Hảo, Hội Thánh Tin Lành Việt Nam – Miền Nam, Hội Thánh Tin Lành Việt Nam – Miền Bắc, và Uỷ Ban Đoàn Kết Công Giáo.
Trong phần khuyến nghị cho chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ, Uỷ Hội USCIRF kêu gọi Bộ Ngoại Giao cũng chỉ định Việt Nam là CPC, rà soát lại việc nhà nước tuân thủ đến đâu các cam kết với Hoa Kỳ năm 2005 để được rút tên khỏi danh sách CPC năm 2006, đôn đốc chính quyền Việt Nam sửa đổi Luật Tín Ngưỡng Tôn Giáo cho phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, tạo cơ hội cho các định chế nhân quyền của LHQ thị sát vùng Tây Nguyên nơi người Thượng bản địa bị đàn áp nặng nề.
Uỷ Hội USCIRF cũng kêu gọi các thành viên Quốc Hội Hoa Kỳ lên tiếng mạnh mẽ cho các tù nhân lương tâm tôn giáo ở Việt Nam và thông qua luật về nhân quyền nhắm riêng đến Việt Nam tương tự như Luật Nhân Quyền Việt Nam do Dân Biểu Christopher Smith (Cộng Hoà, New Jersey) từng đưa vào Quốc Hội. Theo thống kê trong bản phúc trình, Việt Nam đứng thứ 3 trong tất cả các quốc gia về số tù nhân lương tâm tôn giáo, chỉ sau China và Nga.
Ngoài 7 uỷ viên của Uỷ Hội USCIRF, khoảng một chục vị dân biểu và thượng nghị sĩ Hoa Kỳ đã phát biểu, bày tỏ sự ủng hộ cho các khuyến nghị trong bản phúc trình.
DB Smith, khi phát biểu, nêu bật trường hợp Việt Nam là một trong số quốc gia vi phạm quyền tự do tôn giáo một cách nghiêm trọng. Ông ghi nhận các nỗ lực bảo vệ nhân quyền nói chung và tự do tôn giáo nói riêng của BPSOS và Ts. Thắng trong nhiều thập niên qua.
Bên lề sự kiện, DB Smith cho biết sẽ lại đưa vào Quốc Hội dự luật Nhân Quyền Việt Nam và sẽ lên tiếng về việc nhà nước Việt Nam vừa mới đây cáo buộc BPSOS là tổ chức liên quan khủng bố.
TNS Chris Van Hollen (Dân Chủ, Maryland), người mà trước đây hưởng ứng lời kêu gọi của BPSOS và bảo trợ cho 3 thành viên của tổ chức Lao Động Việt bị tù, cho biết cũng sẽ có hành động thích đáng về lời cáo buộc phi lý này.
Tài liệu liên quan:
Bản phúc trình năm 2025 của Uỷ Hội USCIRF: https://www.uscirf.gov/sites/default/files/2025-03/2025%20USCIRF%20Annual%20Report.pdf
_____________
Nguồn: