No. 44/VNM.22
Geneva, ngày 19 tháng 4 năm 2022
Phái đoàn thường trực nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại Văn phòng Liên hợp quốc, Tổ chức Thương mại Thế giới và các Tổ chức quốc tế khác tại Geneva gửi lời khen ngợi tới Chi nhánh Thủ tục đặc biệt của Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc. Tiếp theo Công hàm số 30 / VNM.22 ngày 15 tháng 3 năm 2022 yêu cầu gia hạn thời hạn cung cấp phản hồi cho Văn thư kêu gọi khẩn cấp chung từ các Thủ tục Đặc biệt ngày 18 tháng 1 năm 2022 Tham chiếu UA VNM 1/2022 liên quan đến các cáo buộc vi phạm nhân quyền đối với một nhóm người lao động nhập cư Việt Nam tại Serbia, Phái đoàn hân hạnh chuyển văn bản trả lời của Việt Nam đối với Văn thư kêu gọi khẩn cấp chung nói trên.
Phái đoàn thường trực của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại Văn phòng Liên hợp quốc, Tổ chức thương mại thế giới và các tổ chức quốc tế khác tại Geneva trân trọng./.
Chi nhánh Thủ tục đặc biệt
Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc GENEVA
Chemin des Corbillettes 30, 1218 Le Grand-Saconnex, Geneva, Switzerland Tel: (+41 22) 799 14 00 Fax: (+41 22) 798 07 24
E-mail: geneva@mofa.gov.vn Website: https://vnmission-geneva.mofa.gov.vn
Trả lời của Việt Nam đối với Văn thư kêu gọi khẩn cấp chung từ các Thủ tục Đặc biệt liên quan đến việc vi phạm nhân quyền đối với một nhóm lao động Việt Nam nhập cư tại Serbia
Tham chiếu UA VNM 1/2022 (ngày 18 tháng 1 năm 2022)
.
I. Hệ thống chính sách và pháp luật của Việt Nam về người lao động Việt Nam ở nước ngoài
– Hệ thống pháp luật của Việt Nam có các quy định rõ ràng và đầy đủ về lĩnh vực đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng nhằm đảm bảo việc tuyển dụng công bằng, minh bạch và có đạo đức, giúp ngăn chặn tình trạng bóc lột, cưỡng bức lao động và buôn người. Đặc biệt, đến năm 2020, Việt Nam ban hành Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (Luật này có nhiều quy định nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của người lao động di cư và nghiêm cấm việc lợi dụng việc tuyển dụng lao động để thực hiện hành vi mua bán người, bóc lột sức lao động và cưỡng bức lao động); Chính phủ Việt Nam đã ban hành Nghị định số 112/2021 / NĐ-CP ngày 10 tháng 12 năm 2021 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (Nghị định này quy định doanh nghiệp dịch vụ sẽ bị thu hồi Giấy phép hoạt động nếu lợi dụng việc đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng để mua bán người, bóc lột sức lao động và cưỡng bức lao động). Mới đây nhất, Nghị định số 12/2022 / NĐ-CP ngày 17/01/2022 của Chính phủ Việt Nam quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội và người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đã quy định mức xử phạt cụ thể và tăng nặng đối với hành vi lợi dụng việc đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài nhằm bóc lột sức lao động, cưỡng bức lao động mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Ngoài ra, Việt Nam cũng có các khuôn khổ pháp lý và chính sách liên quan đến việc bảo vệ quyền của người lao động di cư và quản lý các doanh nghiệp Việt Nam cung cấp dịch vụ liên quan đến người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng nhằm tránh lạm dụng lao động nhập cư, ngăn chặn nạn buôn người, bao gồm các nội dung sau (i) Chỉ thị số 01 / CTTTg ngày 03/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường đấu tranh phòng, chống người Việt Nam xuất cảnh, di cư, cư trú, làm việc trái phép, vi phạm pháp luật ở nước ngoài trong tình hình hiện nay; (ii) Quyết định số 402 / QĐ-TTg ngày 20 tháng 3 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Kế hoạch thực hiện Hiệp ước toàn cầu về di cư an toàn, trật tự và thường xuyên của Liên hợp quốc giai đoạn 2020-2030; (iii) Quyết định số 93 / QĐ-TTg ngày 09 tháng 02 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phòng, chống mua bán người giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030.
Chính phủ Việt Nam luôn quan tâm và triển khai nhiều biện pháp toàn diện để bảo vệ người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Người lao động được thực hiện các quyền của mình, bao gồm quyền khiếu nại, tố cáo, khởi kiện hành vi vi phạm quy định, pháp luật trong việc đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động nếu người lao động bị người sử dụng lao động chèn ép, bóc lột, đối mặt với rủi ro đe dọa tính mạng hoặc quấy rối tình dục trong thời gian làm việc ở nước ngoài và được tư vấn, hỗ trợ về việc làm, khởi nghiệp sau khi hồi hương và tiếp cận dịch vụ tư vấn tâm lý xã hội tự nguyện.
– Theo luật pháp Việt Nam, công dân Việt Nam được xếp là nạn nhân của nạn buôn người được hưởng sáu chế độ hỗ trợ bao gồm hỗ trợ đáp ứng các nhu cầu thiết yếu và chi phí đi lại; Hỗ trợ y tế; hỗ trợ tâm lý; trợ giúp pháp lý; hỗ trợ giáo dục phổ thông và dạy nghề; trợ cấp khó khăn ban đầu; hỗ trợ vay vốn. Mục đích của các chế độ hỗ trợ nêu trên là nhằm giúp nạn nhân buôn người vượt qua những tổn thương do mua bán người và tái hòa nhập cộng đồng.
– Luật pháp Việt Nam không trừng phạt những người bị buôn bán đối với bất kỳ hoạt động trái pháp luật nào do những người bị buôn bán thực hiện do hậu quả trực tiếp của các tình huống buôn người của họ. Mọi quyền và lợi ích hợp pháp của người bị mua bán đều được tôn trọng và bảo vệ, không bị phân biệt đối xử và người bị mua bán sẽ được hỗ trợ để phục hồi và tái hòa nhập về thể chất và tinh thần.
II. Các biện pháp Việt Nam thực hiện nhằm hỗ trợ người lao động Việt Nam tại Serbia
Ngay sau khi nhận được thông tin, Việt Nam đã khẩn trương xác minh, làm rõ vụ việc và có biện pháp xử lý kịp thời để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động Việt Nam tại Serbia:
– Đại sứ quán Việt Nam tại Romania kiêm nhiệm Serbia cử cán bộ sang Serbia gặp gỡ, lắng nghe tâm tư nguyện vọng của công dân Việt Nam, làm việc với người sử dụng lao động và chính quyền địa phương, cũng như liên hệ với các công ty phái cử để thúc đẩy việc thực hiện nghiêm túc các thỏa thuận trong hợp đồng với người lao động, nhanh chóng giải quyết những vướng mắc, bất đồng về điều kiện sống nhằm đảm bảo an toàn và sức khỏe cho người lao động Việt Nam.
– Bộ Ngoại giao Việt Nam và Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Việt Nam tăng cường yêu cầu các công ty phái cử thực hiện nghiêm túc các thỏa thuận với người lao động, thường xuyên theo dõi và giải quyết kịp thời các vướng mắc phát sinh giữa người lao động và người sử dụng lao động tại Serbia. nhằm xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động như cử người đại diện, cử thêm cán bộ quản lý từ Việt Nam sang; tăng cường phổ biến cho người lao động kiến thức về phòng, chống mua bán người và nguy cơ chấm dứt hợp đồng, làm việc trái pháp luật; yêu cầu người sử dụng lao động rà soát, bố trí chỗ ở phù hợp cho người lao động Việt Nam; thực hiện các biện pháp tăng cường tuyển chọn, quản lý và đào tạo người lao động đi làm việc tại Serbia nhằm hạn chế các vụ việc phát sinh trong thời gian tới; thực hiện chế độ báo cáo định kỳ theo đúng quy định, kịp thời báo cáo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Đại sứ quán Việt Nam tại Romania kiêm nhiệm Serbia để được hướng dẫn, hỗ trợ giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công nhân.
III. Thông tin được xác minh bởi Việt Nam
– Tổng số hơn 400 lao động Việt Nam sang Serbia làm việc tại công ty Tianjin (Thiên Tân) Serbia (thu nhập bình quân 20-25 triệu đồng / tháng). Đến ngày 21/2/2022, chỉ có khoảng 300 công nhân có mặt tại công ty, số còn lại kết thúc hợp đồng trước thời hạn và đã mua vé về nước.
– Về giấy phép lao động của người lao động Việt Nam làm việc tại Serbia, cơ quan chức năng của Serbia đã kiểm tra 90% hồ sơ của người lao động và nhận thấy tất cả đều có đủ giấy tờ lao động, làm việc hợp pháp, người lao động đều nhận lại hộ chiếu sau khi người sử dụng lao động thu lại trong khi hoàn tất các thủ tục và tiêm chủng cho người lao động; việc kiểm tra tài liệu của các công nhân còn lại đang được tiến hành.
– Người lao động Việt Nam không phải là nạn nhân của nạn buôn người. Ban Thủ tục đặc biệt của Hội đồng Nhân quyền được khuyến nghị nên tham khảo thông tin đã được xác minh từ các bên quan tâm, và tránh đưa ra kết luận dựa trên các nguồn chưa được xác minh.
– Về an toàn lao động, công ty tuyển dụng tại Serbia đã đáp ứng đầy đủ các quy định về an toàn lao động theo quy định của pháp luật Serbia cũng như cung cấp đủ tiền đóng bảo hiểm cho người lao động Việt Nam. Ngoài ra, người lao động Việt Nam được hưởng quyền được chăm sóc khi ốm đau, bệnh tật; không phải làm thêm giờ; được tự do di chuyển trong Serbia mà không bị hạn chế.
– Vấn đề liên quan đến sinh hoạt của công nhân là tình trạng chung về khu vực nấu nướng của công nhân trong phòng gây ra sự cố mất điện do quá tải. Hiện tại, người lao động đã được chủ sử dụng chuyển đến nơi ở mới với điều kiện tốt hơn và tình hình lao động Việt Nam tại nhà máy Linglong cơ bản ổn định.
IV. Các cam kết quốc tế của Việt Nam về quyền của người lao động và nỗ lực bảo vệ quyền của người lao động di cư
– Chính phủ Việt Nam nhất quán chủ trương hợp tác lao động quốc tế phải phù hợp với các quy định của Tổ chức Lao động Quốc tế; tôn trọng và bảo đảm hài hòa quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động và người sử dụng lao động. Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài thực hiện các biện pháp phù hợp với quy định và thông lệ quốc tế để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân Việt Nam ở nước ngoài trong trường hợp cần thiết.
– Trong công tác phòng, chống mua bán người qua biên giới, hợp tác quốc tế là rất quan trọng để kịp thời ngăn chặn, điều tra, xử lý các đường dây mua bán người và bảo vệ, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán. Việt Nam đã và đang hợp tác chặt chẽ với các quốc gia khác, trong đó có Serbia, để ngăn chặn và xử lý các vụ mua bán người liên quan đến công dân Việt Nam. Tăng cường hợp tác quốc tế là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Việt Nam trong Chương trình phòng, chống mua bán người giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Ngoài ra, Bộ Công an Việt Nam cũng có nhiều các biện pháp phòng, chống mua bán người, như: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về các phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm mua bán người và các chính sách pháp luật liên quan, cảnh giác với tội phạm mua bán người và tham gia tố giác tội phạm; xác lập các chuyên án, triệt phá các đường dây, ổ nhóm tội phạm hoạt động liên tỉnh, xuyên quốc gia, nâng cao tỷ lệ điều tra khám phá, tập trung điều tra, mở rộng, xử lý triệt để tội phạm mua bán người và tội phạm liên quan.
– Trong hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, công tác quản lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động luôn được Chính phủ Việt Nam quan tâm, chú trọng thông qua các mặt công tác sau:
+ Thẩm định các điều kiện hợp đồng của hợp đồng cung ứng lao động đi làm việc ở nước ngoài của doanh nghiệp dịch vụ để đảm bảo điều kiện làm việc và sinh hoạt của người lao động phù hợp với quy định của Việt Nam và nước sở tại.
+ Tiếp nhận đơn khiếu nại của người lao động và tổ chức, cá nhân về trường hợp người lao động gặp khó khăn, vướng mắc ở nước ngoài để kiểm tra, xác minh và có biện pháp xử lý kịp thời, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động.
+ Theo dõi chặt chẽ hoạt động của các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài để có biện pháp chỉ đạo, chấn chỉnh, xử lý kịp thời các trường hợp doanh nghiệp chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm, nghĩa vụ theo quy định của pháp luật, trong đó có nghĩa vụ bảo vệ. quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động khi đi làm việc ở nước ngoài.
+ Hiện có 06 Ban quản lý lao động Việt Nam trực thuộc cơ quan đại diện Việt Nam tại các quốc gia và vùng lãnh thổ có người lao động Việt Nam đang làm việc. Ban quản lý lao động có nhiệm vụ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động Việt Nam làm việc trên địa bàn.
+ Tích cực tham gia thực hiện Kế hoạch thực hiện Hiệp ước toàn cầu về di cư an toàn, trật tự và thường xuyên của Liên hợp quốc, theo đó Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội tập trung rà soát, sửa đổi các quy định liên quan đến di cư lao động; tăng cường các giải pháp quản lý và nâng cao chất lượng hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài; phát triển và mở rộng hợp tác nhằm thúc đẩy các kênh di cư hợp pháp./.