Nguyễn Vũ Bình (RFA Blog)
Trong thời gian gần đây, việc luân chuyển cán bộ công an sang lãnh đạo đảng, chính quyền ở các địa phương diễn ra tương đối phổ biến. Điển hình là mới gần đây, giám đốc công an thành phố Hà Nội đã được bầu (cơ cấu) làm chủ tịch thành phố Hà Nội. Những thông tin được tiết lộ từ Hội nghị trung ương 14 (khóa XI) và Đại hội toàn quốc ĐCS Việt Nam lần thứ XII vừa qua, bộ trưởng công an Trần Đại Quang có thể sẽ được cơ cấu làm chủ tịch nước. Các địa phương tỉnh, huyện trong cả nước cũng có tình trạng tương tự. Như vậy, rõ ràng có xu hướng tăng cường cán bộ công an trong hệ thống lãnh đạo đảng và chính quyền.
Trước hết, trong hệ thống cơ cấu quyền lực của các chế độ cộng sản nói chung, và chế độ cộng sản Việt Nam nói riêng, ngành công an có một vị thế đặc biệt. Có thể nói, chế độ cộng sản, chế độ toàn trị xây dựng và vận hành được cơ chế triệt tiêu sự phản kháng của người dân có sự đóng góp rất lớn của ngành công an. Đồng thời, việc duy trì và bảo vệ chế độ cộng sản trước những sóng gió của thời cuộc cũng một tay ngành công an tham mưu và lo liệu. Chính vì vậy, quyền lực của ngành công an, so với tất cả các ngành nghề khác là vượt trội và bao trùm. Việc điều chuyển cán bộ ngành công an sang lãnh đạo đảng và chính quyền từ trước tới nay vẫn thường xảy ra, tuy nhiên tỷ lệ không nhiều và chưa trở thành xu hướng như thời gian gần đây.
Giải thích về xu hướng tăng cường công an trong hệ thống lãnh đạo đảng, chính quyền cũng không có gì khó khăn. Trong xã hội Việt Nam hiện nay, việc cơ cấu cán bộ, luật bất thành văn là vấn đề tiền quyết định rất lớn cho các đương sự. Ngành công an, với quyền lực bao trùm, tiếp xúc và quyết định vận mệnh của rất nhiều tầng lớp, trên nhiều khía cạnh nhất của đời sống người dân đương nhiên thu về nhiều bổng lộc nhất. Vì vậy, trong cuộc đua tiền với các ngành nghề khác, các cán bộ ngành công an hầu như không bao giờ chịu lép vế. Đó là vấn đề “thực lực” của các ứng viên ngành công an. Mặt khác, với mạng lưới an ninh, tình báo, đặc tình rộng khắp và sử dụng lý do nghiệp vụ, các cán bộ ngành công an thường có trong tay những tỳ vết của các ứng cử viên các ngành nghề khác, thậm chí các lãnh đạo cao cấp, các địa phương. Việc sử dụng các tỳ vết của các ứng viên đối thủ để chiếm ưu thế trong các cuộc bầu bán là việc thường xuyên hiện nay.
Tuy nhiên, một lý do quan trọng bao trùm lên tất cả, giải thích cho xu hướng trọng dụng cán bộ công an trong hệ thống lãnh đạo đảng, chính quyền hiện nay đó chính là xu thế tăng cường việc duy trì và bảo vệ chế độ độc tài toàn trị cộng sản trong giai đoạn cuối chu kỳ tồn tại của nó. Có thể nói, việc suy sụp của nền kinh tế và những dồn nén xã hội, cùng với ứng xử nhu nhược của nhà cầm quyền Việt Nam trước sự ngang ngược của Trung Quốc, kết hợp với ảnh hưởng của hệ thống Internet và mạng xã hội, phần lớn người dân đã thức tỉnh, đã thấy được và hiểu ra bản chất thật sự của chế độ toàn trị. Sự phản kháng của người dân đã lan rộng khắp nơi, ở tất cả các địa phương, ngành nghề và các lĩnh vực, đủ các tầng lớp, thành phần và độ tuổi. Việc tham mưu và triển khai chiến lược, kế hoạch đối phó với những sự nổi dậy, phản kháng của người dân đã làm tăng vị thế của ngành công an một cách tự nhiên. Để thống nhất và thuận lợi trong việc triển khai các kế hoạch đối phó, đàn áp dân chúng nhằm duy trì sự độc tài không gì bằng những lãnh đạo đảng, chính quyền đã từng trải qua hoạt động của ngành công an. Chính vì vậy, xu thế tăng cường công an trong hệ thống lãnh đạo đảng, chính quyền là một xu thế tất yếu.
Có nhiều người băn khoăn, thậm chí lo lắng cho việc cán bộ công an chuyển sang lãnh đạo đảng, chính quyền sẽ làm gia tăng sự ngột ngạt, đàn áp người dân hoặc phong trào dân chủ. Tuy nhiên, xã hội Việt Nam hiện nay như một chiếc lò xo đã hết độ nén, như một nồi áp suất sắp nổ tung, nếu có những tác động gia tăng sự dồn nén thì đó là điều đáng mừng chứ không còn là điều đáng lo, bởi vì người dân hiện nay cũng chỉ còn mất xiềng xích nữa mà thôi./.
Hà Nội, ngày 30/01/2016
Nguyễn Vũ Bình
(RFA Blog)