Hoài Nguyễn
(VNTB) – Tính đến thời điềm ngày 13-2-2024, phía Việt Nam vẫn chọn im lặng trước phán quyết của Trung tâm trọng tài quốc tế Singapore (SIAC).
Theo tài liệu của Thương vụ Việt Nam tại Singapore, ở Singapore có nhiều Phòng Thương mại/ Phòng Thương mại và Công nghiệp, nhưng không có Phòng Thương mại và Công nghiệp Singapore. Ngoài tính từ Singapore tên của mỗi Phòng Thương mại hoặc Phòng Thương mại và Công nghiệp ở Singapore thường đi liền với tính từ chỉ nguồn gốc các doanh nghiệp thành viên, ví dụ Phòng Thương mại và Công nghiệp doanh nghiệp người Hoa tại Singapore (SCCCI), Phòng Thương mại quốc tế tại Singapore (SICC)…
Các Phòng Thương mại/ Phòng Thương mại và Công nghiệp tại Singapore không thực hiện chức năng trọng tài trong các tranh chấp hợp đồng và do đó không có quy tắc trọng tài (arbitration rules).
Chức năng giải quyết các tranh chấp, trong đó có tranh chấp về hợp đồng thương mại thông qua cơ chế trọng tài thuộc về Trung tâm trọng tài quốc tế của Singapore (Singapore International Arbitration Centre – SIAC), một tổ chức hoàn toàn độc lập với các Phòng Thương mại/ Phòng Thương mại và Công nghiệp ở Singapore.
Trung tâm có Quy tắc trọng tài (SIAC Rules) dựa trên Luật mẫu do Ủy ban Luật thương mại quốc tế của Liên hợp quốc (UNCITRAL) ban hành và được luật pháp Singapore thừa nhận (Luật trọng tài quốc tế của Singapore). Việc lựa chọn Trung tâm trọng tài quốc tế của Singapore để giải quyết tranh chấp hợp đồng là hoàn toàn tự nguyện đối với các bên liên quan và thường được quy định trong Điều khoản về giải quyết tranh chấp của hợp đồng. (Theo đó, các doanh nghiệp có thể truy cập địa chỉ http://www.siac.org.sg để biết thêm thông tin về Trung tâm trọng tài này).
Trước đó ở phiên họp Quốc hội hồi cuối năm vừa qua, theo giải trình của Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, thì từ năm 2010, dự án nhà máy Nhiệt điện Long Phú 1 với công suất 1.200 MW được Chính phủ giao Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) làm chủ đầu tư.
Ngày 30-12-2014, PVN đã ký kết với Liên danh nhà thầu Power Machines (PM) – công ty của Nga và Tổng công ty cổ phần Dịch vụ kỹ thuật dầu khí (PTSC) làm tổng thầu EPC dự án (PM là nhà thầu đứng đầu liên danh). Tuy nhiên, khi dự án mới hoàn thành được 78% khối lượng công việc thì phát sinh vướng mắc liên quan đến lệnh cấm vận của Hoa Kỳ đối với Power Machines từ ngày 26-1-2018.
Tháng 11-2019, nhà thầu Power Machines có văn bản chính thức thông báo về việc chấm dứt thực hiện hợp đồng EPC do bất khả kháng.
Trước đó, ngày 23-8-2019, sau khi trao đổi và đàm phán không thành công, Power Machines thông qua luật sư đại diện đã gửi đơn kiện PVN đến Trung tâm Trọng tài quốc tế Singapore (SIAC). SIAC đã tổ chức 2 phiên xét xử (đợt 1 từ ngày 16 đến ngày 20-1-2023; đợt 2 từ ngày 30/1 đến ngày 3-2-2023). Dự kiến trong quý IV-2023, SIAC sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng.
Như vậy, sau khi có phán quyết của SIAC, PVN mới có thể đưa ra phương án chính thức tiếp tục triển khai đối với dự án trên; đồng thời, ưu tiên kế thừa, tận dụng tối đa các nhà thầu phụ/nhà sản xuất (OEM) các vật tư, thiết bị đã và đang tham gia dự án nhằm đảm bảo tính tương thích về công nghệ, tối ưu hóa về thiết kế, tiến độ…
Thực tế cho thấy, đến nay nhiều hệ thống/thiết bị chính của dự án đã được sản xuất, chế tạo, lưu kho tại nơi sản xuất hoặc vận chuyển một phần về công trường của dự án. Đặc biệt, Chính phủ và Bộ Công Thương đã chỉ đạo PVN có phương án thực hiện dự án với mục tiêu giảm thiểu thiệt hại và sớm đưa vào vận hành. Trong trường hợp có vấn đề vượt thẩm quyền, PVN báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Tuy nhiên hôm 12-2-2024, theo tờ Bloomberg dẫn nguồn từ nhật báo RBC của Nga về một nguồn tin giấu tên cho biết rằng khoản tiền thắng kiện 500 triệu USD cho Power Machines đang được thảo luận. Vụ kiện của Power Machines, được nộp tại Singapore, nhằm đòi lại số tiền đã đầu tư xây dựng nhà máy điện ở Việt Nam, một dự án đã bị tạm dừng vào năm 2018 sau khi Power Machines bị Mỹ trừng phạt. Người phát ngôn cho biết, tập đoàn Nga đã thắng kiện vào tháng 11 năm ngoái.
Phía Petrovietnam vẫn chưa thấy lên tiếng phản hồi về kết quả phán quyết này của Trung tâm trọng tài quốc tế Singapore (SIAC).
______________
Tham khảo: