VNTB – Giảm thuế cho dân: nói là chính

Hồng Dân

(VNTB) – Mọi thay đổi về luật thuế thu nhập cá nhân phải tiếp tục chờ thêm 4 năm nữa.

Tiền còn nằm kho, khó khăn càng chồng chất. Phải tìm cách đưa tiền vào nền kinh tế. Giảm thuế là một giải pháp.

Giảm thuế giá trị gia tăng như năm vừa qua chỉ là một trong những biện pháp kích thích tăng trưởng. Khi thuế giảm sẽ kích cầu, tăng tiêu dùng và sản xuất ở một số lĩnh vực, từ đó lan tỏa ra toàn bộ nền kinh tế. Thế nhưng đây không phải là giải pháp duy nhất, mạnh nhất để thúc đẩy thị trường.

Vấn đề ở đây là tại sao đến tận thời điểm này mà những nhà lập pháp xứ này vẫn chưa chịu sửa Luật thuế thu nhập cá nhân, mặc dù họ đã nhìn nhận nhiều nội dung của luật thuế này đã quá lạc hậu đến mức khiến người ta buộc phải tìm cách ‘né thuế’ để mong có được phần nào sự công bằng trong thu nhập.

Không phải bây giờ mà từ năm 2017, Bộ Tài chính đã thừa nhận những bất cập của Luật thuế thu nhập cá nhân khi chính sách không còn phù hợp với tình hình thực tiễn. Thời điểm đó, trong dự thảo sửa đổi một số điều của Luật thuế thu nhập cá nhân, chính bộ này cũng đề nghị giảm 2 bậc của biểu thuế lũy tiến từng phần, đồng thời nới khoảng cách ở các bậc thuế. Như bậc thuế đầu tiên có thuế suất là 5% với thu nhập 10 triệu đồng, thay vì 5 triệu đồng. Mục đích là đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế và tạo thuận lợi cho người nộp thuế.

Đánh giá về đề nghị trên, nhiều chuyên gia tài chính cho rằng người nộp thuế sẽ được hưởng lợi khi giảm tiền thuế phải nộp. Điều này không chỉ giảm gánh nặng cho người nộp thuế mà còn tăng tích lũy, tái tạo nguồn thu, kích cầu tiêu dùng trong nước.

Thế nhưng, đến nay đã 7 năm, những bất cập nói trên vẫn chưa được sửa đổi, tức vẫn là chuyện ‘nói là chính’ nhưng không ai bắt tay đôn đốc phải làm rốt ráo để tạo sự công bằng trong chừng mực nào đó ở sắc thuế này.

Tuy nhiên tin tức trên báo chí lại cho hay Bộ Tư pháp đề xuất Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến dự án Luật thuế thu nhập cá nhân tại kỳ họp tháng 10-2025 và thông qua tại kỳ họp tháng 5-2026. Tức mọi thay đổi phải tiếp tục chờ thêm 4 năm nữa.

Sự vô cảm đó từ những nhà lập pháp thật khó hiểu. Vật giá leo thang, trong khi mức lương không tăng, thậm chí có nơi còn giảm; thế nhưng, người lao động dù đã tiết giảm mọi chi phí dựa trên mức thu nhập thì vẫn phải “gánh” thêm khoản thuế thu nhập cá nhân theo luật – vốn đã lạc hậu so với mặt bằng giá.

Ở đây còn có vấn đề “giảm trừ gia cảnh”. Nhiều bè bạn của tôi có con trên 18 tuổi, vẫn còn đang học đại học, chưa tự nuôi sống bản thân, hoàn toàn phụ thuộc vào ba mẹ nhưng Luật thuế thu nhập cá nhân không cho phép giảm trừ gia cảnh đối với cháu nữa.

Mặt khác, với mức giảm trừ gia cảnh cho mỗi người phụ thuộc chỉ 4,4 triệu đồng, nếu con cái đi học thì chỉ đủ học phí bán trú hoặc học phí cho sinh viên đại học ở trường công, chứ học trường tư là không đủ, chưa kể chi phí ăn ở, sinh hoạt đắt đỏ ở thành phố.

Một quy định bất hợp lý khác có ngay từ lúc luật này mới ban hành, đó là áp dụng mức giảm trừ gia cảnh cào bằng 11 triệu đồng/tháng cho mọi đối tượng. Tức người có thu nhập 200 triệu đồng/tháng cũng giống như người có thu nhập 20 triệu đồng/tháng, cũng đều được giảm trừ chi phí 11 triệu đồng/tháng như nhau. Đó là lý do các ca sĩ, nghệ sĩ phải thành lập công ty để đưa các chi phí quần áo, phấn son, ăn uống… vào chi phí được giảm trừ, sau đó họ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp chỉ 20%.

Còn người lao động sau khi được giảm trừ 11 triệu đồng/tháng, phải nộp thuế thu nhập cá nhân lũy tiến lên đến 35%. Ngay cả lúc thất nghiệp được doanh nghiệp ‘đền cục tiền’ để về quê làm vốn mưu sinh cũng bị cơ quan thuế ‘chém ngọt’.

Với tư cách người nộp thuế, tôi cho rằng việc sửa Luật thuế thu nhập cá nhân phải càng sớm càng tốt, ngay trong năm nay là tốt nhất.

Bởi đáng ra, việc giảm số bậc thuế, giãn khoảng cách giữa các bậc thuế… phải được sửa ngay từ khi Bộ Tài chính thừa nhận là lạc hậu, vì rõ ràng là khi cố tình ‘câu rê’ để bảo toàn nguồn thu, thì tất cả gánh nặng vật giá, gánh nặng của biến động thời cuộc đều được người dân gánh đủ, còn nhà chức trách thì vẫn thoải mái khi đăng đàn phát biểu về tính ưu việt thể chế “của dân – do dân – vì dân” đến mức “tự sướng” là “Đất nước ta chưa bao giờ có tiềm lực, vị thế như ngày nay”…