Đỗ Văn Phúc
(VNTB) – Có quá nhiều lỗi chính tả sơ đẳng, khoảng 60%, 70% những chữ mang dấu hỏi ngã đều viết sai.
Tình cờ, một buổi tối tại nhà một người quen ở Seattle, sau bữa ăn, chúng tôi ngồi quây quần ở phòng khách và được chủ nhà mở cho nghe một loại các video mang chủ đề “70 Năm Tình Ca Việt Nam” do Hoài Nam thực hiện cho đài SBS (Australia).
Thật là một bất ngờ vì từ hàng chục năm qua, chúng tôi chỉ có thể nghe qua từng cuộn băng rời rạc về các chủ đề, hay về từng ca sĩ mà chưa hề nghe đến công trình biên soạn vô cùng công phu, giá trị này. Đây thực sự là một kho tàng âm nhạc Việt Nam mà sẽ tồn tại qua năm tháng về sau cho dù qua thêm bao nhiêu thăng trầm lịch sử.
Chúng tôi không biết có phải chính ông Hoài Nam hay ai khác là người thực hiện công trình này, mà chỉ biết ông Hoài Nam là người giới thiệu xuyên suốt gần 100 cuốn video
Giọng đọc của ông Hoài Nam rất ấm áp, khoan thai, truyền cảm và nhất là phát âm rất chuẩn mực của một người Hà Nội có trình độ.
Chúng tôi xin nhiệt liệt ca ngợi công trình này và cám ơn ông Hoài Nam đã bỏ bao công sức thực hiện, sắp xếp theo trình tự thời gian và chọn lọc những bản nhạc hay nhất của các nhạc sĩ..
Nhưng khi nhìn thấy phần caption hiện trên màn hình, chúng tôi có phần phân vân, thất vọng. Vì có quá nhiều lỗi chính tả sơ đẳng. Có đến khoảng 60%, 70% những chữ mang dấu hỏi ngã đều viết sai. Ví dụ: ‘sửa lời’ viết thành ‘sữa lời’, ‘lỡ làng’ viết thành ‘lở làng’, ‘bẽ bàng’ viết thành ‘bẻ bàng’, ‘nỗi lòng’ viết thành ‘nổi lòng’, ‘dang dở’ thành ‘dang dỡ’, ‘trải qua’ viết thành ‘trãi qua’. Nhiều lắm kể ra không hết. Chúng tôi không tin rằng phần caption này do ông Hoài Nam viết ra, mà là của một vị khác (xác suất cao là người gốc miền Trung); vì ông Hoài Nam không thể phát âm đúng mà lại viết sai, ngược lại.
Chính khuyết điểm này làm mất đi một phần giá trị của những băng nhạc. Ngoài ra còn nhiều lỗi typo mà lẽ ra không nên có; nó chứng tỏ sự làm việc thiếu cẩn thận.
Một khuyết điểm thứ hai là phần nhạc dạo đầu của mỗi băng nhạc. Nhạc tình ca Việt Nam, thiếu gì những đoạn nhạc hay để sử dụng khi giới thiệu mà phải mượn vài bản nhạc ngoại quốc! Chúng tôi nghe nhiều lần bản “Tout L’amour” trong phần dẫn nhập của vài clips.
Về hình ảnh: Những hình ảnh minh họa trong các bài hát có nhiều khi không thích ứng với nội dung lời ca. Có khi đăng lên hình một nhân vật phụ thay vì hình ảnh của nhạc sĩ được giới thiệu. Uổng quá, hình ảnh mờ nhạt vì lấy từ hình low resolution. Thiển nghĩ các clip này được thực hiện cũng mới đây thôi, khi mà những software làm phim đã tiến rất xa. Nhưng cách chuyển hình (transition, animation) trong các clip có vẻ rất xưa cũ như sử dụng software sơ cấp như Powerpoint thay vì những software chuyên nghiệp như Pinnacle.
Những bài caption viết tương đối hay, nhưng tác giả đôi khi ghép vào những sáo ngữ vô nghĩa không cần thiết và chướng tai.
Chúng tôi không thể đi lại từ video số 1 đến số 98 để tìm cho hết các khuyết điểm vì phải mất cả vài ngày mới xong. Chúng tôi chỉ xin ghi lại vài điểm thôi.
Chỉ trong ba phút đầu của video clip về Phạm Đình Chương, phần 2, chúng tôi đã nhặt ra những lỗi chính tả (hỏi ngã) và những chữ khó hiểu như sau:
Trích:
Những ‘chuyễn’ cung lạ thường… không gậm nhấm ‘nổi’ đau. .. phải buồn theo ‘nổi’ buồn của mình… Thực ra, đây chỉ là một hình thức lãng mạn hoá, thi vị hoá những mất mát ‘lỡ dỡ’ trong tình yêu… Như một nhát chém ‘hư vô tàn bạo’… Chương để hàm râu ‘chàm ràm’ rậm rịt.
Ngưng trích
Trong caption giới thiệu nhạc sĩ Nguyễn Thiện Tơ (video #12), có các chữ sai như sau:
Trích
“… ‘kỹ niệm’… Nguyễn Thiện Tơ cũng có được một điểm an ủi khi biết rằng những sáng tác từ ‘nữa’ thế ‘kỹ’ trước của mình vẫn tiếp tục đươc phổ biến và yêu mến ở khắp nơi.”
Ngưng trích
Và… không thấy hình ông Nguyễn Thiện Tơ mà lại là hình của Nhạc sĩ Vũ Thành và bức tượng của cụ Nguyễn Du!
Hai video clip về nhạc sĩ Duy Khánh, người viết caption đã lấy nhiều phần trong bài viết của tôi “Duy Khánh, một giọng ca vàng truyền cảm đầy tình tự dân tộc, không còn nữa,” viết nhân ngày anh qua đời năm 2003. Bài này được đăng tải và phát thanh trên nhiều báo chí, đài phát thanh, truyền hình ở Hoa Kỳ và cũng đã bị ông TK ‘mượn tạm’ rồi ký tên ông ta để đăng trên báo TV Tuần San ở Australia và đọc hai kỳ trên đài VOA. Trong phần caption của video Duy Khánh nói trên, người viết đã có sửa đổi đôi chút – có thể khoảng 5, 10% – nhưng chi tiết, lời văn, văn phong thì vẫn là của tôi.
Là một người hoạt động văn hoá, tôi cũng như ông Hoài Nam hay bất cứ ai cùng chung lãnh vực; luôn ao ước tác phẩm của mình đạt mức toàn thiện cao trong khả năng của mình. Nếu bài này đến tay ông Hoài Nam, xin ông ghi nhận cảm tình của tôi dành cho ông và cũng xin ông lưu ý các điểm sai tôi nêu ra. sửa lại được thì rất quý. Nó sẽ làm cho những cuốn băng của ông trở nên hoàn thiện hơn.
Texas, June 20, 2023.