(VNTB) – Nếu bị trả về, ông Y Quynh Bdap sẽ phải đối mặt với nguy cơ thực sự bị chính quyền Việt Nam xét xử bất công và ngược đãi.
Chính phủ Thái Lan cần trả tự do ngay lập tức cho ông Y Quynh Bdap, một nhà hoạt động tự do tôn giáo và người tị nạn người Thượng, đồng thời đảm bảo rằng ông sẽ không bị đưa trở lại Việt Nam, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền hôm nay cho biết. Nếu bị trả về, ông Y Quynh Bdap sẽ phải đối mặt với nguy cơ thực sự bị chính quyền Việt Nam xét xử bất công và ngược đãi.
Vào ngày 11 tháng 6 năm 2024, cảnh sát Nhập cư Thái Lan tại Bangkok đã bắt giữ ông Y Quynh Bdap, 32 tuổi, người đồng sáng lập Tổ chức Công lý Người Thượng, về các cáo buộc liên quan đến nhập cư. Ông Bdap hiện đang bị giam giữ tại Bdanhà tù Remand ở Bangkok để chờ xét xử dẫn độ. Chính phủ Việt Nam yêu cầu chính quyền Thái Lan dẫn độ ông Y Quynh Bdap về Việt Nam. Ông Y Quynh Bdap đã sống ở Thái Lan từ năm 2018 và được Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR) xác định tình trạng tị nạn. Cơ quan chức năng Việt Nam đang truy nã Y Quynh Bdap về tội khủng bố liên quan đến bạo loạn chết người ở Đăk Lăk, vùng hồi tháng 6 năm 2023 và bị kết án 10 năm tù vắng mặt vào tháng hồi, 2024. Tổ chức Theo dõi Nhân quyền không có thông tin về khả năng Y Quynh Bdap có liên quan đến bạo loạn, nhưng đặc biệt quan ngại về sự an toàn của ông và việc ông được xét xử công bằng ở Việt Nam.
Elaine Pearson, Giám đốc Châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho biết: “Việc trao trả nhà hoạt động người Việt Y Quynh Bdap về Việt Nam sẽ khiến ông ấy gặp nguy hiểm lớn. Chính quyền Thái Lan nên công nhận tình trạng tị nạn của ông Y Quynh Bdap, trả tự do cho Bdap và đảm bảo ông Bdap không bị tổn hại.”
Tổ chức Người Thượng vì Công lý đã tìm cách bảo vệ và thúc đẩy quyền tự do tôn giáo và các quyền khác của người Thượng ở Tây Nguyên Việt Nam. Chính phủ Việt Nam từ lâu đã đàn áp những người Thượng theo đạo Thiên Chúa thuộc các giáo hội độc lập. Các tổ chức tôn giáo độc lập này ủng hộ các yêu cầu độc lập hoặc tự trị bất bạo động, và phản đối việc chuyển giao đất và rừng của người dân vùng cao cho các doanh nghiệp và người đến cư ngụ.
Ngày 12/6, báo cáo viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc về các nhà bảo vệ nhân quyền, Mary Lawlor, bày tỏ quan ngại về việc bắt giữ ông Y Quynh Bdap và cho rằng việc dẫn độ ông về Việt Nam có nghĩa là Thái Lan “không đủ tư cách để được bầu” vào Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc trong năm nay.
Theo Báo cáo gần đây của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, “‘Chúng tôi nghĩ mình an toàn’: Đàn áp và từ chối người tị nạn ở Thái Lan,” ghi lại một mô hình đàn áp xuyên quốc gia trong đó chính quyền Thái Lan giúp các chính phủ láng giềng thực hiện các hành động trái pháp luật chống lại người tị nạn và người bất đồng chính kiến đang tìm nơi trú ẩn ở Thái Lan. Đổi lại, chính quyền Thái Lan có thể nhắm mục tiêu vào những người chỉ trích chính phủ Thái Lan sống ở Lào, Việt Nam và Campuchia để “ trao đổi” người tị nạn và những người bất đồng chính kiến. Vào tháng 5 năm 2019, ba nhà bất đồng chính kiến Thái Lan—Chucheep Chivasut, Siam Theerawut và Kritsana Thapthai—đã bị chính quyền Việt Nam bắt giữ và buộc phải “mất tích”.
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho biết Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin nên chấm dứt hành vi ngược đãi của các chính phủ Thái Lan trước đây và đảm bảo rằng ông Y Quynh Bdap không bị trả về Việt Nam, vi phạm luật pháp quốc tế và luật pháp Thái Lan.
Thái Lan có nghĩa vụ tôn trọng nguyên tắc không dẫn độ của luật pháp quốc tế, nghiêm cấm các quốc gia dẫn độ bất kỳ ai đến nơi mà họ sẽ phải đối mặt với nguy cơ thực sự bị đàn áp, tra tấn hoặc đối xử tệ bạc nghiêm trọng khác hoặc đe dọa đến tính mạng. Nguyên tắc này được quy định rõ ràng trong Công ước chống tra tấn của Liên hợp quốc mà Thái Lan là thành viên và luật tập quán quốc tế.
Ngoài ra, Đạo luật ngăn chặn và ngăn chặn tra tấn và cưỡng bức mất tích của Thái Lan, có hiệu lực vào tháng 2 năm 2023, quy định rằng “không tổ chức chính phủ hoặc quan chức nào được trục xuất, trục xuất hoặc dẫn độ một người đến một quốc gia khác nơi có căn cứ đáng kể để buộc tội”. tin rằng người đó sẽ có nguy cơ bị tra tấn, đối xử tàn ác, vô nhân đạo hoặc hạ nhục hoặc bị cưỡng bức mất tích.”
Pearson nói: “Chính phủ Thái Lan không nên làm theo mệnh lệnh của Hà Nội bằng cách buộc trả ông Y Quynh Bdap về Việt Nam”. “Thái Lan cần đáp ứng các nghĩa vụ của mình để bảo vệ người tị nạn và chứng minh rằng nước này xứng đáng có một ghế trong Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc.”