TS Phạm Đình Bá
(VNTB) – Loại bỏ cạnh tranh thông qua quy định giá, trong khi làm cho giá cả ổn định hơn, không dẫn đến giá nhiên liệu thấp hơn cho người tiêu dùng.
Trên trang Việt Nam Thời Báo ngày 14/02/2023, Hoàng Mai thảo luận về những bế tắc trong thị trường xăng dầu và việc Bộ Công thương có khuynh hướng muốn quản trị thị trường xăng dầu bằng phương thức của ông chủ nhà nước độc quyền. [1]
Hoàng Mai cho rằng chính sự thiếu nhất quán trong việc nhà nước ráng sức quản trị thị trường đã gây ra những hệ quả rối loạn thị trường xăng dầu ở thời gian qua. Tác giả gợi ý là thị trường xăng dầu cần được quản lý mang tính cạnh tranh. [1]
Cách gợi ý của Hoàng Mai về thị trường xăng dầu với tính cạnh tranh là cách vận hành của thị trường tự do trong hầu hết các nước phát triển. Dưới đây là một ví dụ để minh họa cách làm nầy.
Sau một thời gian ngắn áp dụng các quy định, Gia Nã Đại ngày nay cam kết áp dụng phương pháp tiếp cận dựa trên thị trường để xác định giá dầu thô và nhiên liệu như xăng. [2] Mặc dù một số tỉnh đã chọn điều chỉnh giá xăng dầu và các loại nhiên liệu khác, nhưng cách tiếp cận này không dẫn đến giảm giá cho người tiêu dùng. Các quy định về giá của các tỉnh thường được áp dụng để cung cấp giá ổn định hơn.
Mặc dù ngày nay Gia Nã Đại dựa vào các thị trường cạnh tranh để xác định mức giá mà dân phải trả cho các loại nhiên liệu như xăng, nhưng không phải lúc nào cũng như vậy. [2] Từ những năm 1970 đến đầu những năm 80, giá tiêu dùng của Gia Nã Đại đối với xăng và các loại nhiên liệu khác chịu sự kiểm soát giá của chính phủ. Một thỏa thuận quan trọng đạt được vào năm 1985 đã loại bỏ các biện pháp kiểm soát đó để đảm bảo có đủ nguồn cung cấp các sản phẩm dầu mỏ với mức giá cạnh tranh nhất.
1974-1985: Gia Nã Đại điều tiết dầu thô
Trong giai đoạn này, luật pháp liên bang và các thỏa thuận với các tỉnh sản xuất dầu đã đặt giá dầu thô dưới sự điều tiết của chính phủ. [2] Quy định này yêu cầu một hệ thống kiểm soát xuất khẩu dầu phức tạp, thuế xuất khẩu và trợ cấp nhập khẩu dầu cho các nhà máy lọc dầu của Gia Nã Đại. Kết quả là, có ít động lực hơn cho đầu tư kinh doanh vào nguồn cung cấp dầu thô mới và cho người tiêu dùng và doanh nghiệp để tiêu thụ nhiên liệu hiệu quả hơn.
1985: Hiệp ước loại bỏ kiểm soát giá dầu thô
Theo các điều khoản của Hiệp định năm 1985, chính phủ Gia Nã Đại, và chính phủ các tỉnh Alberta, Saskatchewan và British Columbia đã đồng ý dỡ bỏ kiểm soát giá dầu thô. Việc bãi bỏ quy định đã làm tăng dòng đầu tư vào ngành dầu khí của Gia Nã Đại, hỗ trợ sự phát triển của ngành nầy.
Gia Nã Đại hiện cam kết thực hiện cách tiếp cận dựa trên thị trường đối với giá dầu và nhiên liệu. Điều này có nghĩa là chính phủ dựa vào thị trường cạnh tranh để xác định giá cả. Giá thiết lập trong thị trường tự do và cạnh tranh:
– Cung cấp thông tin chính xác hơn cho người sản xuất về quyết định đầu tư của họ
– Thông báo cho người tiêu dùng về giá trị của nhiên liệu họ sử dụng và liệu họ có cần điều chỉnh mức tiêu thụ nhiên liệu hay không
Nhìn chung, cách tiếp cận dựa trên thị trường giúp đảm bảo rằng lượng nhiên liệu sẵn có và lượng mà người tiêu dùng và doanh nghiệp cần được cân bằng ở một mức giá cạnh tranh.
Hầu hết các bằng chứng cho thấy rằng loại bỏ cạnh tranh thông qua quy định giá, trong khi làm cho giá cả ổn định hơn, không dẫn đến giá nhiên liệu thấp hơn cho người tiêu dùng. [2]
____________
Nguồn:
1. Hoàng Mai. VNTB – Thị trường xăng dầu cần được quản lý mang tính cạnh tranh. 14/02/2023; Available from: https://vietnamthoibao.org/vntb-thi-truong-xang-dau-can-duoc-quan-ly-mang-tinh-canh-tranh/.
2. Government of Canada. Why Canada Doesn’t Regulate Crude Oil and Fuel Prices. Accessed 14/02/2023; Available from: https://natural-resources.canada.ca/our-natural-resources/domestic-and-international-markets/transportation-fuel-prices/questions-and-answers/why-canada-doesnt-regulate-crude-oil-and-fuel-prices/4601.