Lê Phương Lan
(VNTB) – Sài Gòn với người xa xứ, luôn là nỗi hoài niệm về thời gian đẹp đẽ của thời ‘chưa mất tên’, dẫu đó là thời của tao loạn… Vậy là giờ đã bước vào mùa mưa thứ bốn mươi sáu.
Mưa Sài Gòn, còn buồn không em?
Ta tìm đâu ngày cũ êm đềm
Nhớ con đường ngập nước mưa đêm
Từng quầy hoa ghế đá công viên
(Mưa Sài Gòn còn buồn không em – Nguyệt Ánh)
Cuộc di cư 1954 đã đưa bố mẹ và ba anh em tôi vào Sài Gòn. Tôi muốn nói đôi điều tha thiết về thành phố thân yêu này. Tôi yêu Sài Gòn, nơi đã cho tôi sống thời thơ ấu và tuổi hoa niên đầy hồn nhiên, êm đẹp.
Tuổi thơ của chúng tôi đã được nuôi dưỡng trong một môi trường hiền hòa của thời kỳ trước cuộc nội chiến. Trong cuộc sống tự do, cảnh thanh bình thịnh trị của nền đệ nhất cộng hòa đã nở rộ những ca khúc ca ngợi miền Nam tươi đẹp.
Nhạc miền Nam ca ngợi tình yêu quê hương, tình yêu đôi lứa nồng nàn nhưng sau đó cũng nhuốm màu chia ly trong chiến tranh đã ru tôi vào đời và ở lại với tôi cũng như trong lòng người dân Việt mãi mãi.
Thế hệ cha anh chúng tôi tại miền Nam đã xây dựng trong 20 năm một nền giáo dục rất nhân bản. Ngay từ những lớp tiểu học khi vào lớp học, trên tấm bảng đen trước mặt học sinh là hàng chữ “Tiên học lễ, hậu học văn”.
Các sách Quốc văn, Luân lý giáo khoa thư đã dạy chúng tôi những bài học đạo đức căn bản làm nền tảng đạo đức của con người. Sách Công dân giáo giục dạy chúng tôi sống với lương tâm trong sáng, những bài học tôn trọng của công và nghĩa vụ đối với đất nước của một người công dân. Các câu tục ngữ ngắn gọn, những câu cách ngôn, châm ngôn, các loại sách học làm người đều dạy chúng tôi sống lương thiện “Đói cho sạch, rách cho thơm”, và các bài học rất thiết thực trong cách xử thế.
Khi chiến tranh đã tiến vào thành phố cũng là lúc tôi bước vào tuổi mộng mơ. Bên cạnh những trang giấy, sách vở học trò là những bài thơ, bài hát viết về những cuộc tình rất lãng mạn của người lính và những cô nữ sinh yêu kiều! Và không biết từ lúc nào tôi đã yêu tiếng mưa đêm vỗ đều đều trên mái tôn như tiếng ru tôi vào giấc ngủ với những giấc mơ cho một tương lai tươi đẹp!
Những cơn mưa đến đã làm cho thành phố Sài Gòn xưa của tôi sạch đẹp thêm, con đường hoa Nguyễn Huệ tươi hơn, thơm hơn với những quầy hoa tươi rực rỡ, và nhất là làm cho những “con đường tình ta đi” thêm thướt tha,quyến rũ dưới hai “hàng cây lá xanh gần với nhau” giúp cho những đôi tình nhân càng gần bên nhau hơn ! Những cơn mưa cũng là đề tài ta tìm thấy nhiều nhất trong thi ca và âm nhạc của miền Nam Việt Nam ngày trước.
1975. Sau khi Sài Gòn thất thủ thì cơn mưa đầu mùa ập đến chính là lúc tôi đạp xe đi tìm tin tức của người cha và người chồng thân yêu! Tôi nhớ đến hai câu thơ của Trần Dần:
“Tôi đi không thấy phố, không thấy nhà!
Chỉ thấy mưa sa trên nền cờ đỏ!”
Những cơn mưa trong những tháng năm dài này chỉ làm cho những người vợ tù thêm cơ cực khi phải lo chạy chợ, buôn bán với những gánh hàng rong ế ẩm!
Những cơn mưa chợt đến lúc xưa thì chàng đã nhường áo để “anh che cho mưa đừng làm ướt áo”, thì lúc này nàng phải bỏ áo mưa trên mình để che cho những gói quà thăm nuôi chồng đựng trong các bị đan bằng cói chở vào các trại tù khỏi bị ướt!
Thời gian xa cách lúc đầu qua rất chậm. Nhưng rồi chúng tôi phải cố quên đi do những vất vả lo toan đối phó với sự trả thù nghiệt ngã cộng với hoàn cảnh tuyệt vọng vì thời hạn giam cầm của những tù nhân này là vô hạn định! Thế rồi những người tù đã lần lượt trở về…
Và bây giờ, mùa mưa thứ bốn mươi sáu kể từ mùa mưa Sài Gòn hồi cũ…
Mưa Sài Gòn, ôi mưa Sài Gòn
Bờ đại dương em còn chờ ngóng
Ta ra đi để mất lối quay về
Rối trời mưa ai đón đưa em?