Phương Thảo
(VNTB) – Bắt quan chức Việt phải hành xử văn hóa nhận lỗi và xin lỗi nhân dân như Tây là chuyện không thể có được bởi họ không có văn hóa nhận lỗi và xin lỗi, họ chỉ phê và tự phê trước Đảng mà thôi.
Tháng 9/2007, cầu Cần Thơ bị sập vào làm thiệt mạng 54 người và 80 người khác bị thương. Ngay sau đó, “ tại cuộc họp báo tổ chức ngày 29/9/2007 ngay tại công trường, các quan chức cao cấp của liên danh TKN (Nhật Bản, nhà thầu thi công) cũng đã xin lỗi những người bị nạn cùng gia đình của họ, xin lỗi nhân dân Việt Nam và Chính phủ Việt Nam.” Hình ảnh người Nhật cúi đầu xin lỗi chẳng có gì lạ, và hình ảnh hai quan chức Việt Nam thản nhiên ngồi yên như những người vô can trong sự cố này cũng được xem như chuyện thường ngày. Hình ảnh chướng mắt với nhưng lại là chuyện thường tình với lãnh đạo Việt nam bởi họ cho rằng họ chẳng có làm gì sai, họ làm đúng quy trình và họ không có văn hóa nhận lỗi hay xin lỗi.
Cựu thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tháng 10/2012 đã “ thành thật nhận lỗi trước Quốc hội, trước toàn Đảng, toàn dân về tất cả những yếu kém, khuyết điểm của Chính phủ trong lãnh đạo, quản lý, điều hành, nhất là những yếu kém, khuyết điểm trong kiểm tra, giám sát hoạt động của tập đoàn kinh tế, tổng công ty Nhà nước; một số tập đoàn, tổng công ty, điển hình là Vinashin, Vinalines, sản xuất kinh doanh kém hiệu quả, có nhiều sai phạm, gây tổn thất và hậu quả nghiêm trọng về nhiều mặt, ảnh hưởng lớn đến uy tín và vai trò của kinh tế Nhà nước.” Nhưng ông thủ tướng lúc bấy giờ vẫn không chịu nói lời xin lỗi bởi lỗi do tập thể gây ra mà trong trường hợp của ông ta đó là chính phủ. Còn bản thân ông ta? Dĩ nhiên là ông ta không có lỗi.
Sau một thời gian dài tránh né chuyện Formosa, ông Võ Kim Cự đã lên tiếng trả lời báo chí ngay sau khi bà Chủ Tịch Quốc Hội cho rằng ông ta phải có trách nhiệm trả lời báo chí. Nếu xét theo tiền lệ thì đây cũng là chuyện dễ hiểu khi ông cho rằng ông không có làm gì sai và người phải cúi đầu xin lỗi trước Chính phủ và nhân dân không ai khác hơn là Formosa. Với ông ta việc bắt được Formosa cúi đầu chịu tội và chịu bồi thường là do “sự kiên quyết đấu tranh và xử lý nghiêm túc của Chính phủ.”
Sau khi sự kiện cá chết xảy ra, dân chúng trong nước phẫn nộ biểu tình yêu cầu sự minh bạch. Nhưng đáp lại là đàn áp, là những câu trả lời lơ lửng khi nguyên nhân được lé lộ là do thủy triều đỏ chứ không phải Formosa. Bao nhiêu người bị đánh đập, câu lưu, bắt bớ nhưng chính phủ vẫn tảng lờ, đổ vấy cho các thế lực bên ngoài kích động. Cho đến tận khi Formosa cúi đầu nhận tội, họ- nhà cầm quyền- cũng vẫn coi chuyện đàn áp biểu tình vì môi trường hay nói dối về tình trạng cá chết trước đó không có gì sai thì làm sao có chuyện nhà nước nhận lỗi với nhân dân chứ đừng nói là phải mở lời xin lỗi người dân?
Từ xin lỗi- sorry- được sử dụng thường xuyên ở phương tây bất cứ lúc nào chủ thể gây ra sự bất tiện cho người khác, từ việc va chạm vô ý vào người khác cho tới việc vô tình bước qua cắt đường người khác chứ không chỉ có xin lỗi khi phạm một lỗi lầm nào đó. Thừa nhận lỗi và nói câu xin lỗi trong xã hội phương tây là một chuyện hết sức bình thường. Nhưng với đại đa số người Việt, chỉ có cha mẹ mới bắt được con xin lỗi khi con hư, chỉ có người lớn bắt người nhỏ xin lỗi khi người nhỏ vô phép, chỉ có cấp trên bắt cấp dưới xin lỗi khi cấp dưới sai phạm còn chuyện ngược lại không bao giờ xảy ra. Còn nhận lỗi ư? Họ chọn các im lặng như một cách thừa nhận lỗi lầm và hoàn toàn tránh né lời xin lỗi hay giải thích.
Vì vậy bắt quan chức Việt phải hành xử văn hóa nhận lỗi và xin lỗi nhân dân như Tây là chuyện không thể có được bởi họ không có văn hóa nhận lỗi và xin lỗi, họ chỉ phê và tự phê trước Đảng mà thôi. Người vi phạm sẽ được Đảng rút về trung ương chịu kỷ luật bằng cách “ phải” đảm nhận chức vụ, trọng trách cao hơn. Thế cho nên anh cu Cự im lặng tránh né báo chí cũng là theo chủ trương chung của Đảng vì sợ “làm tổn hại đất nước”, anh cu chịu trả lời báo chí cũng nhờ chỉ thị của chính phủ, và anh cu tái cử chức Chủ tịch Liên minh HTX nhiệm kỳ 2016 – 2020 cũng là theo đúng quy trình áp dụng hình thức kỷ luật cho Lê Chiêu Thống thời hiện đại đã rước Formosa về đầu độc giống nòi.