VNTB – Phiên tòa giả định… trật chìa

Hoài Nguyễn

(VNTB) – Sáng 23-10, học sinh bất ngờ khi sân trường có một phiên tòa xét xử “bị cáo” là học sinh, sinh năm 2007. Hội đồng xét xử tuyên án “bị cáo” 3 năm tù giam về tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy”.

Phiên tòa giả định này diễn ra ở trường trung học phổ thông Nguyễn Công Trứ, quận Gò Vấp, TP.HCM, và được báo chí nhà nước tường thuật theo mạch văn “đây là một hình thức tuyên truyền hiệu quả” như nhận xét của thầy Phan Hồ Hải, hiệu trưởng trường trung học phổ thông Nguyễn Công Trứ.

Phiên tòa giả định do luật sư Phạm Thị Bạch Huệ làm chủ tọa với sự tham dự đầy đủ của các thành phần gồm hội đồng xét xử, đại diện viện kiểm sát, luật sư, người làm chứng, người đại diện hợp pháp của bị cáo, đại diện trường trung học phổ thông nơi bị cáo đang theo học.

Theo đó, phiên tòa xét xử sơ thẩm đối với bị cáo Nguyễn Văn Khang bị truy tố về hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy. Bị cáo sinh năm 2007, hiện là học sinh lớp 11 một trường trung học phổ thông trên địa bàn quận Gò Vấp.

Căn cứ theo cáo trạng, bị cáo Nguyễn Văn Khang tổ chức sinh nhật tại một nhà hàng karaoke trên địa bàn quận Gò Vấp. Tại đây, khi tổ tuần tra của đội cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy tiến hành kiểm tra, phát hiện bị cáo Nguyễn Văn Khang tàng trữ trái phép 29 viên thuốc lắc là ma túy ở thể rắn với tổng khối lượng 23,8g và 6 thiết bị là thuốc lá điện tử có hình dạng điếu thuốc xì gà.

Toàn bộ số ma túy nói trên bị cáo đặt mua từ một người không rõ lai lịch, quen biết qua mạng xã hội để “chiêu đãi” bạn bè. Cũng theo bản cáo trạng, hành vi của bị cáo đã phạm tội tàng trữ trái phép chất ma túy nên bị đề nghị khung hình phạt từ 2-3 năm tù giam.

Trả lời chất vấn tại phiên tòa, bị cáo Nguyễn Văn Khang cho biết, bản thân nghiện ma túy do bị bạn bè trên mạng rủ rê. Lý giải về việc mua thuốc lắc “chiêu đãi” bạn bè trong tiệc sinh nhật, Khang cho biết muốn “chứng tỏ mình là người sành điệu” và “để cho tiệc sinh nhật vui hơn và ngầu hơn”. Sau khi xảy ra sự việc, Khang cảm thấy xấu hổ không dám đến trường, hiện đang cai nghiện ma túy tại nhà. “Em rất hối cải về việc mình đã làm và chỉ ước quay lại thời gian trước khi bản thân vướng vào ma túy”, Khang trả lời trước tòa.

Luật sư Nguyễn Xuân Phong – người bào chữa cho bị cáo cho rằng bị cáo còn quá trẻ, lần đầu phạm tội và đã ăn năn hối cải, mong hội đồng xét xử cho bị cáo hưởng án treo. Sau thời gian nghị án, hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Khang 3 năm tù về tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy”.

Theo chủ tọa phiên tòa, tuy bị cáo Khang là người chưa thành niên, lần đầu tiên phạm tội, đã thành khẩn khai báo và có thái độ ăn năn, hối lỗi sau khi phạm tội nhưng do hành vi có tính chất nguy hiểm, số lượng ma túy tàng trữ lớn nên bản án mang tính răn đe, giáo dục người phạm tội và phòng ngừa chung trong xã hội.

… Với tóm lược như trên cho thấy có một ý được chính chủ tọa phiên tòa khẳng định đó là “bị cáo chưa thành niên”. Với người chưa thành niên mà phạm tội thì việc xét xử thực hiện theo hướng dẫn của Thông tư số 02/2018/TT-TANDTC của Tòa án nhân dân tối cao. Theo đó, việc xét xử vụ án hình sự có bị cáo là người dưới 18 tuổi, hoặc vụ án hình sự có người bị hại là người dưới 18 tuổi bị tổn thương nghiêm trọng về tâm lý, hoặc cần sự hỗ trợ về điều kiện sống, học tập do không có môi trường gia đình lành mạnh như những người dưới 18 tuổi khác thuộc thẩm quyền của Tòa gia đình và người chưa thành niên.

TP.HCM là địa phương đã thành lập Tòa gia đình và người chưa thành niên, có trụ sở tại số 26 Lê Thánh Tôn, phường Bến Nghé, quận 1.

Như vậy dù là giả định, thì khi bị cáo sinh năm 2007, hiện là học sinh lớp 11, thì phiên tòa buộc phải thực hiện theo tố tụng liên quan, không thể tùy nghi kiểu một phiên tòa lưu động tại trường trung học phổ thông Nguyễn Công Trứ, Gò Vấp sáng 23-10-2023.

Một lưu ý mang tính cảnh báo: công tác bảo vệ và chăm sóc trẻ em nói chung và trẻ em là nạn nhân trong các vụ án hình sự nói riêng, cần được quan tâm hơn nữa; cần đổi mới cách thức tổ chức và hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng, mà trước hết là tòa án để bảo đảm việc tiến hành tố tụng không gây tác động xấu đến tâm sinh lý của trẻ em; có cơ chế hữu hiệu để tư vấn, hỗ trợ các nạn nhân là trẻ em bị tổn hại về tinh thần và sức khỏe, giúp các em phục hồi phát triển lành mạnh.

Phiên tòa giả định nói trên có thể phản tác dụng khi đã ít nhiều gây tác động xấu đến tâm sinh lý của trẻ em về chuyện phạm lỗi – hối lỗi.