Cát Tường
(VNTB) – Quyền chính trị của công dân là một trong những quyền con người quan trọng được pháp luật quốc tế, cũng như pháp luật quốc gia ghi nhận và bảo vệ.
Tuy nhiên trong tương lai khi người lao động chọn gia nhập các tổ chức công đoàn độc lập, về lý thuyết thì các tổ chức này khuyết hẳn về “quyền chính trị” như là thành viên của Tổng liên đoàn lao động Việt Nam.
Đoạn 3 của điều 170 Bộ luật Lao động có quy định là các tổ chức đại diện người lao động bình đẳng về quyền và nghĩa vụ trong việc đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của người lao động trong quan hệ lao động. Song “quyền chính trị” là yếu tố bỏ lửng so với chuyện khẳng định tư cách là một đoàn thể chính trị và là tổ chức đại diện người lao động đối với Tổng liên đoàn lao động Việt Nam.
Tổng liên đoàn lao động Việt Nam được xác định có vị thế là tổ chức chính trị – xã hội và là thành viên trong hệ thống chính trị Việt Nam, được giao thực hiện nhiều chức năng, nhiệm vụ, bao gồm cả những nhiệm vụ của tổ chức đại diện bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người lao động cùng những nhiệm vụ chính trị, xã hội.
Lợi thế chủ yếu nhất của hệ thống hiện tại là Tổng liên đoàn lao động Việt Nam nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ về chính trị và hành chính từ sự lãnh đạo được Hiến định “duy nhất, toàn diện và tuyệt đối của Đảng Cộng sản” cũng như sự ủng hộ của Nhà nước. Sự ủng hộ này được thể hiện trên nhiều phương diện khác nhau, trong đó, đặc biệt quan trọng là 2 khía cạnh: Một là, Tổng liên đoàn lao động Việt Nam được tạo điều kiện về các nguồn lực vật chất, trong đó đặc biệt quan trọng là nguồn kinh phí công đoàn 2% do ngân sách người sử dụng lao động đóng được quy định trong Luật Công đoàn và các khoản hỗ trợ tài chính, ngân sách khác từ Chính phủ;
Hai là, sự ủng hộ về tiếng nói trong các vấn đề chính sách liên quan đến quyền, lợi ích kinh tế – xã hội của người lao động. Sự ủng hộ này mang lại lợi thế rất lớn đối với Tổng liên đoàn lao động Việt Nam, khi tổ chức này nêu những vấn đề nhằm bảo vệ và thúc đẩy cho quyền lợi của người lao động trong các diễn đàn chính sách ở các cấp khác nhau.
Trong việc giới hạn về “quyền chính trị” nêu trên đối với các tổ chức công đoàn độc lập, cho thấy Nhà nước Việt Nam đang nhằm đến chuyện ngăn từ đầu của hình thành đa đảng phái trong đời sống; nguy cơ của cái gọi là “cách mạng màu”. Lo sợ này càng thêm củng cố khi hàng loạt các vụ bê bối trong đảng cầm quyền đang bộc lộ lan rộng. Theo đó, “cách mạng màu” là cụm từ để chỉ những phong trào chính trị trong một số quốc gia thuộc Liên Xô cũ và một vài quốc gia khác trong những năm đầu thập niên 2000, lấy tên 1 màu sắc hay 1 cây cối, bông hoa tiêu biểu.
Trong những cuộc cách mạng này, những người tham gia đã đấu tranh bất bạo động để đối phó với các chính quyền mà quần chúng các nước này thấy là tham ô và độc tài. Các cuộc cách mạng màu nổi bật với sự tham gia của các tổ chức phi chính phủ (NGO) và các nhà hoạt động sinh viên trong việc tổ chức các cuộc đấu tranh bất bạo động.
Phương thức bất bạo động là hình thức đấu tranh bằng mít tinh, tuần hành, biểu tình phản ứng với chính quyền đương nhiệm về những tồn tại, hạn chế, yếu kém trong quản lý bộ máy; về nạn tham nhũng; về việc bầu cử với cáo buộc có gian lận hoặc thiếu dân chủ; về việc thổi phồng những bất ổn xã hội và bức xúc trong nhân dân…
Tất cả những điều này hoàn toàn có thể xảy ra ở Việt Nam nếu “quyền chính trị” được trao cho các tổ chức công đoàn độc lập. Thế nhưng ở chiều ngược lại, như phân tích ở trên, sẽ là lệch hẳn sức cạnh tranh bình đẳng, công bằng giữa Tổng liên đoàn lao động Việt Nam với “đầy đủ quyền” và công đoàn độc lập được quy định là “không có chức năng chính trị”.
Khoảng trống quyền chính trị đó xem ra quyền của công dân nói chung, quyền của người lao động nói riêng, trong đó có quyền tự do công đoàn, chỉ dừng lại là một “tuyên ngôn”, một sự tuyên bố về chính sách, chỉ mang tính hình thức mà nó sẽ không được đảm bảo thực thi trên thực tế.