Nguyễn Huyền
(VNTB) – Bà Trương Mỹ Lan đã thao túng hoạt động ngân hàng.
Theo kết luận điều tra, bà Trương Mỹ Lan là Chủ tịch hội đồng quản trị (HĐQT) tập đoàn Vạn Thịnh Phát, trong đó có nhiều công ty liên kết. Lợi dụng hoạt động của ngân hàng trong việc huy động nguồn vốn đáp ứng nhu cầu kinh doanh của tập đoàn Vạn Thịnh Phát và các công ty liên kết, bà Trương Mỹ Lan đã thâu tóm 3 ngân hàng bằng việc mua, sở hữu phần lớn số lượng cổ phần của các ngân hàng này để thao túng hoạt động của các ngân hàng này phục vụ cho mục đích cá nhân.
Theo đó, từ tháng 12-2011, bằng hình thức nhờ người đứng tên sở hữu cổ phần, bà Trương Mỹ Lan đã nắm giữ 81,43% cổ phần của ngân hàng thương mại cổ phần (TMCP) Sài Gòn (cũ) dưới tên của 32 cổ đông; 98,74% cổ phần của ngân hàng TMCP Việt Nam Tín Nghĩa dưới tên của 36 cổ đông và 80,46% cổ phần của ngân hàng TMCP Đệ Nhất dưới tên của 24 cổ đông.
Sau khi 3 ngân hàng nêu trên được hợp nhất vào ngày 1-1-2012 với tên gọi là ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB), bà Trương Mỹ Lan tiếp tục nhờ 73 cổ đông đứng tên sở hữu hơn 85% cổ phần của SCB, đồng thời tiếp tục mua và sử dụng cá nhân đứng tên cổ phần SCB để tăng tỷ lệ sở hữu cổ phần tại ngân hàng này lên hơn 91% vào ngày 1-1-2018.
Theo cơ quan điều tra, tính đến tháng 10-2022, SCB có vốn điều lệ hơn 15.200 tỷ đồng, với tổng số hơn 4.100 cổ đông, được Ngân hàng Nhà nước công nhận. Trong đó, bà Trương Mỹ Lan sở hữu, chi phối 1,3 tỷ cổ phần SCB, chiếm 91,536% vốn điều lệ, do 27 pháp nhân, cá nhân đứng tên giúp.
Tài liệu điều tra xác định, các cá nhân và đại diện các tổ chức này (trừ các pháp nhân nước ngoài đã liên hệ nhưng không đến làm việc) đều khai đứng tên cổ phần cho bà Trương Mỹ Lan.
Với việc sở hữu/nắm quyền chi phối số cổ phần SCB nêu trên, bà Trương Mỹ Lan đã đưa người của mình hoặc sử dụng các cá nhân bà Lan tin tưởng, thân tín, đều là những người có trình độ, hoạt động lâu năm trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, nghe theo chỉ đạo của bà Lan vào các vị trí chủ chốt tại SCB, trả mức lương cho họ 200-500 triệu/tháng, như: HĐQT, ban tổng giám đốc, giám đốc các chi nhánh lớn, trưởng ban kiểm soát để sử dụng những người này điều hành toàn bộ hoạt động của SCB. Thực tế, các lãnh đạo chủ chốt của SCB đều do bà Lan tuyển chọn và giao nhiệm vụ.
Cơ quan điều tra cáo buộc, hành vi của bà Trương Mỹ Lan đã vi phạm Khoản 1, Điều 7, Khoản 2, Điều 55 Luật các Tổ chức tín dụng 2010, sửa đổi bổ sung năm 2017. Hành vi của các đối tượng tại SCB đã vi phạm quy định tại điều 38, Luật các Tổ chức tín dụng 2010, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Với những tóm tắt trên cho thấy việc kinh doanh tài chính của bà Trương Mỹ Lan là… hợp lý, vì các giao dịch gọi là “sở hữu cổ phần” đều được bà Trương Mỹ Lan chi trả bằng “tiền tươi – thóc thật”. Việc mở nhiều công ty liên kết ở đây cũng hợp pháp về các thủ tục, bao gồm cả những khoản thuế – phí đầy đủ cho ngân sách theo Luật Doanh nghiệp.
Hàng ngày, tin tức chuyên ngành luôn bám sát về diễn biến lên – xuống của chứng khoán với những tin tức đại loại như “Tự doanh mua ròng X.Y.Z tỷ đồng tính riêng khớp lệnh họ mua ròng A.B.C tỷ đồng. Tính riêng giao dịch khớp lệnh: Tự doanh mua ròng X/Y ngành. Nhóm mua ròng mạnh nhất là ngân hàng, dịch vụ tài chính…”.
Như vậy về nguyên tắc, việc gọi là “thao túng ngân hàng” chỉ xảy ra khi nhóm quan chức nào đó “thao túng quyền lực” với kiểu “tạo cơ sở kinh tài” để hợp thức hóa các cú áp-phe trên chính trường; nôm na, doanh nghiệp của bà Trương Mỹ Lan được “đặt hàng” trong “quy trình rửa tiền” cho nhóm chính trị gia ở nhiệm kỳ nào đó.
Rồi khi phe nhóm không còn “ăn cánh” nữa thì chuyện “triệt hạ” ắt đến…