VNTB – Trung Quốc phớt lờ quan hệ an ninh Việt – Mỹ?
Khánh An dịch
(VNTB) – Khi quan hệ Mỹ-Việt tiếp tục phát triển, Bắc Kinh dường như không tỏ ra lo lắng.
Lần thứ hai trong ba năm qua, Hoa Kỳ đã phái một tàu sân bay đến Đà Nẵng, để tiếp tục thể hiện thiện chí và làm sâu sắc thêm mối quan hệ an ninh với cựu thù. Sau sự xuất hiện của tàu USS Theodore Roosevelt, Đại sứ Hoa Kỳ Daniel Ktrembrink nhấn mạnh: “Những chuyến thăm như vậy không chỉ củng cố quan hệ đối tác Việt-Mỹ, mà còn tiếp tục đảm bảo hòa bình, ổn định và tự do thương mại trong khu vực.”
Tất nhiên, Đại sứ Kritenbrink cũng đề cập đến việc tách Ấn Độ-Thái Bình Dương ra khỏi quyền lực kinh tế và quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Với Việt Nam, điều này có nghĩa là giúp Hà Nội phản ứng thái độ ngày càng hung hăng của Bắc Kinh ở Biển Đông. Từ quan điểm này, quan hệ đối tác an ninh đang phát triển giữa Washington và Hà Nội là nhằm ngăn Bắc Kinh quấy rối Việt Nam trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ), như từng diễn ra ở Bãi Tư Chính thuộc Quần đảo Trường Sa trước đó.
Trung Quốc hiểu rõ động thái của Việt-Mỹ, nhưng phản ứng công khai của họ đối với tày USS Theodore Roosevelt – như đã với chuyến thăm của USS Carl Winson năm 2018 – có thể được tóm tắt trong một từ: không hề nao núng. Trung Quốc tin rằng cho dù quan hệ an ninh giữa Việt-Mỹ có nồng ấm đến đâu, thì sẽ không bao giờ có thể cạnh tranh với quan hệ đối tác Trung-Việt được.
Ví dụ, Cheng Hanping của Đại học Nam Kinh viết cho Thời báo Hoàn cầu rằng: “Hệ tư tưởng của Việt-Mỹ rất khác nhau, và có nhiều khác biệt về nhân quyền, dân chủ và tự do ngôn luận. Điều này không thể tự nhiên mà thay đổi được … Quan hệ đối tác Việt Mỹ sẽ không bao giờ giống như Mỹ-Nhật, Mỹ-Hàn hay thậm chí là Mỹ-Philippines. Có lẽ sẽ k
hông bao giờ như vậy.” Li Haidong – Đại học Ngoại giao Trung Quốc cũng viết trong một bản tin khác trên Thời báo Hoàn cầu: “…Chuyến thăm của một tàu sân bay Mỹ đến Việt Nam sẽ không thay đổi chính sách hợp tác của Việt Nam với Trung Quốc. Với sự tin tưởng lẫn nhau về chính trị, hợp tác kinh tế và hội nhập khu vực, bên thứ ba sẽ khó ảnh hưởng đến mối quan hệ ổn định chung giữa Bắc Kinh và Hà Nội.”
Trung Quốc chính thức xác nhận quan điểm của tác giả Jet Li với bài viết trên China Military Online: “Tăng cường quan hệ quân sự Mỹ-Việt là chuyện bình thường, nhưng dù các chuyến thăm của tàu sân bay Mỹ đến Việt Nam cho thấy quan hệ quân sự chặt chẽ hơn cũng sẽ không thay đổ các chính sách hợp tác của Việt Nam với Trung Quốc.”
Các nước xã hội chủ nghĩa với ý thức hệ, quan hệ Việt-Trung ở cấp độ “đối tác chiến lược toàn diện”, đây là mối quan hệ cao nhất mà Việt Nam duy trì với bất kỳ siêu cường nào. Hà Nội và Washington là “đối tác chiến lược”, đây là dấu hiệu cho thấy Hà Nội và Mỹ có cùng mối quan tâm chiến lược trong dài hạn để chống lại Trung Quốc . Mặc dù Việt Nam từng có ý tưởng nâng cấp lên mối quan hệ đối tác chiến lược vào năm 2011, và có tin đồn rằng Tổng Bí thư và Chủ tịch Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã xem xét điều này trước khi lên kế hoạch đến Nhà Trắng vào năm ngoái (tiếc là ông bị ốm, và chuyến thăm này không bao giờ diễn ra). Làm như vậy còn lâu mới có thể thuyết phục Trung Quốc coi trọng mối quan hệ an ninh Việt Mỹ.
Ngoài việc thiết lập “quan hệ đối tác chiến lược”, Việt Nam cũng có thể phải nới lỏng các hạn chế trong chính sách quốc phòng “ba không”, – không liên minh, không có căn cứ nước ngoài trên lãnh thổ và không hợp tác với nước thứ hai chống lại nước thứ ba. Những người Việt Nam nói với tôi rằng chính sách “ba không” của Hà Nội là một lằn ranh đỏ tự áp đặt, gửi tín hiệu cho Bắc Kinh rằng quan hệ Trung-Việt được ưu tiên hơn Mỹ và các nước khác. May mắn thay, sách trắng quốc phòng mới nhất do Việt Nam vào tháng 11 chứng tỏ rằng điều này đang thay đổi. Tài liệu nêu rõ rằng “Việt Nam sẽ xem xét phát triển các mối quan hệ quốc phòng và quân sự cần thiết và phù hợp với các quốc gia khác, tùy từng trường hợp cụ thể”, điều này cho thấy rằng nếu môi trường an ninh bên ngoài của xấu đi, thì Việt Nam có quyền thay đổi “chính sách ba không”. Và sự bắt nạt của Bắc Kinh ở Biển Đông có thể dẫn đến những thay đổi lớn trong chính sách của Việt Nam.
Nếu Hà Nội quyết định “đấu tranh ” nhiều hơn với Trung Quốc trong tương lai, thì bắt buộc phải tìm cách tăng cường thông điệp Mỹ-Việt bằng trong các sự kiện như tàu US Theodore Roosevelt cập cảng Đà Nẵng. Dù bằng cách nào, Việt Nam có một đối tác sẵn sàng và có khả năng là Mỹ để ngăn chặn Trung Quốc bành trướng và chặn khả năng gây bất ổn trong khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương.
_________________
Nguồn: https://thediplomat.com/2020/03/china-remains-unfazed-by-warming-us-vietnam-security-