Trường Sơn
(VNTB) – Lúc này, cả thế giới vẫn đang chờ xem Mỹ sẽ giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraina như thế nào
Trong vấn đề Ukraine, nếu Mỹ cùng đồng minh phản ứng thiếu đồng bộ và yếu ớt trước Nga, thì có thể trở thành động lực thúc đẩy Bắc Kinh và những người có quan điểm cứng rắn trong chính quyền Trung Quốc đại lục sẽ sử dụng vũ lực để thống nhất Đài Loan.
Ngược lại, nếu Washington và đồng minh ứng phó thành công trước hành động của Putin thì sẽ gây lo ngại cho những người có quan điểm cứng rắn ở Bắc Kinh trong vấn đề Đài Loan.
Giới quan sát chính trị cho rằng dù so sánh giữa Ukraine và Đài Loan không hẳn tương đồng, nhưng cuộc đối đầu giữa Nga và Mỹ vì Ukraine đang gây tiếng vang ở cả hai bờ eo biển Đài Loan, thể hiện rõ tính toán chiến lược của cả Bắc Kinh và Đài Bắc về khả năng xảy ra xung đột vũ trang.
Tin tức cho biết bà Thái Anh Văn đã chỉ đạo lập một đội đặc nhiệm để nghiên cứu xem cuộc khủng hoảng cách xa hàng ngàn cây số sẽ ảnh hưởng như thế nào đến quan hệ giữa đảo Đài Loan với Trung Quốc đại lục. “Đài Loan đối mặt với những mối đe doạ quân sự và uy hiếp từ Trung Quốc đại lục trong một thời gian dài”, văn phòng của bà Thái Anh Văn dẫn phát biểu của bà trong cuộc họp với các cố vấn an ninh vào cuối tháng trước.
Người dân Đài Loan hiểu hơn ai hết việc sống dưới bóng người khổng lồ là như thế nào. Cuộc khủng hoảng này trở thành phép thử cho giả định chiến lược có vai trò trung tâm đối với phòng thủ của hòn đảo: Liệu quân đội Mỹ có can thiệp để bảo vệ Đài Loan nếu Trung Quốc đại lục tấn công?
Ủng hộ của Mỹ dành cho Đài Loan, bao gồm các thương vụ vũ khí trị giá hàng trăm triệu USD trong mấy thập kỷ qua, vẫn gây khó chịu cho Bắc Kinh, giống như Mỹ gây khó chịu cho Putin khi ủng hộ Ukraine.
Và Bắc Kinh đối xử với Đài Loan cũng có phần giống như Nga coi Ukraine là một phần lịch sử và văn hoá của Nga. Cách Nga chống lại sự mở rộng của NATO có phần giống việc Trung Quốc phàn nàn Mỹ tăng cường quan hệ đồng minh và đối tác ở châu Á như ở Đài Loan.
Ý kiến bi quan cho rằng Đài Loan còn dễ tổn thương hơn Ukraine vì địa vị ngoại giao mập mờ. Hiện chỉ còn 13 quốc gia và Vatican vẫn công nhận Đài Loan về ngoại giao. Thiếu sự công nhận chính thức có thể làm phức tạp cho bất kỳ can thiệp quốc tế nào nếu chiến tranh xảy ra.
Lạc quan hơn với luồng quan điểm cho rằng lo ngại về việc Bắc Kinh dùng vũ lực thống nhất Đài Bắc vào năm 2022 hoặc 2023 là không có cơ sở. Bởi Tập Cận Bình đang cố gắng củng vị thế nội bộ nhân dịp đại hội toàn quốc của đảng cộng sản trong năm nay, và cuộc bầu cử quốc hội nước này vào năm 2023. Trong thời điểm nhạy cảm hiện tại, việc phát sinh tình huống quân sự liên quan Đài Loan sẽ dẫn đến hậu quả kinh tế, ngoại giao và quân sự, gây bất ổn và hỗn loạn cho Trung Quốc và khu vực…
Bởi vậy nên lúc này, cả thế giới vẫn đang chờ xem Mỹ sẽ giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraina như thế nào. Điều này sẽ rất quan trọng vì các quốc gia đồng minh và đối tác của Mỹ vẫn còn nghi ngờ các cam kết của Mỹ trước các vấn đề tại đây, đặc biệt sau khi Mỹ rút quân khỏi Afghanistan, đã gặp nhiều chỉ trích từ chính các đồng minh của Mỹ.
Chính sự chờ đợi đó nên không khó hiểu khi các quan chức ngoại giao và các học giả Việt Nam vẫn đang “im hơi lặng tiếng”. Bởi lẽ Việt Nam có những trở ngại trước các mối quan hệ phức tạp. Một mặt, Việt Nam đang có mối quan hệ tốt đẹp với cả Nga và Ukraina. Mặt khác, Nga là một đối tác quan trọng để Việt Nam có thể sử dụng nhằm kiềm chế và đối trọng phần nào trước một Trung Quốc đầy hung hăng trên Biển Đông.
Hơn thế, Nga luôn là một nguồn cung cấp vũ khí quan trọng cho Việt Nam, thêm nữa, các công ty dầu khí của Nga cũng tham gia khai thác trên các vùng biển mà Trung Quốc cho là “đang có tranh chấp”, mặc cho các đe dọa từ phía Trung Quốc.