(VNTB) – Các nhà vận động không hy vọng ông sẽ sử dụng chuyến công du của mình để nhấn mạnh vấn đề nhân quyền với Việt Nam.
Tác giả: Alice Phipipson
Bị xét xử bí mật vì tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ” và bị giam vào bệnh viện tâm thần, nhà báo Lê Anh Hùng hiểu rõ cái giá phải trả khi đứng lên chống lại chính quyền cộng sản Việt Nam.
Một nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng của Việt Nam, Lê Anh Hùng, 50 tuổi, đã bị cưỡng bức giam giữ ba năm trái trong một bệnh viện tâm thần trước khi bị đưa ra xét xử mà gia đình ông không hề hay biết và bị kết án năm năm tù giam.
Lê Anh Hùng bị buộc tội chống nhà nước vì “lạm dụng các quyền tự do dân chủ” sau khi ông Hùng cáo buộc một số lãnh đạo cấp cao phạm tội nghiêm trọng. Tuy nhiên, chi tiết về các cáo buộc của ông vẫn chưa được công khai.
Cựu blogger của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ do Hoa Kỳ tài trợ đã được trả tự do vào tháng 7 và sau đó kể với AFP về những trải nghiệm của ông dưới bàn tay của chính phủ vốn không dung thứ cho những người bất đồng chính kiến với chế độ độc đảng.
“Họ ép tôi uống thuốc. Tôi từ chối,” ông nói về thời gian ở bệnh viện tâm thần.
“Nhưng họ trói tay, chân và thậm chí cả vai tôi vào giường, sau đó tiêm thuốc cho tôi.”
Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ đến Việt Nam vào Chủ nhật nhằm thúc đẩy mối quan hệ chặt chẽ hơn với Việt Nam khi Washington tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Nhưng trong khi Biden thường chỉ trích hồ sơ nhân quyền của Bắc Kinh, ông hầu như giữ im lặng về Việt Nam và các nhà vận động không hy vọng ông sẽ sử dụng chuyến công du của mình để nhấn mạnh vấn đề này.
Theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền – HRW, thành tích nhân quyền của Việt Nam là “thê thảm ở hầu hết mọi lĩnh vực”.
HRW cho biết những người chỉ trích chính phủ phải đối mặt với sự đe dọa, quấy rối, hạn chế đi lại, bắt giữ tùy tiện và bỏ tù trong những phiên tòa bất công, đồng thời có những báo cáo về việc cảnh sát ép cung, nhục hình..
Các nhà hoạt động cho biết, việc đàn áp những người bất đồng chính kiến đã gia tăng kể từ năm 2016 dưới thời Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Nguyễn Phú Trọng và chính phủ phần lớn đã thành công trong việc đè bẹp phe đối lập.
Kể từ năm 2022, 5 nhà vận động môi trường cũng đã bị giam giữ trong một cuộc trấn áp các nhóm xã hội dân sự.
Các vụ bắt giữ diễn ra trong bối cảnh Việt Nam hoan nghênh hàng tỷ USD viện trợ quốc tế dự định nhằm giúp Việt Nam loại bỏ nhiên liệu hóa thạch.
Chính phủ cho biết trong một tuyên bố năm nay rằng “bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền là một chính sách nhất quán của nhà nước Việt Nam”.
Việt Nam đã không trả lời yêu cầu bình luận gần đây từ AFP.
– Các nhà hoạt động bị bỏ tù –
Theo Dự án 88, tổ chức ủng hộ quyền tự do ngôn luận trong nước, hiện có 193 nhà hoạt động trong các nhà tù ở Việt Nam.
Họ bao gồm chủ tiệm bún Peter Lam Bùi, nổi tiếng vì bắt chước Thánh rắc muối Salt Bae sau khi đầu bếp nổi tiếng phục vụ món bít tết dát vàng cho một quan chức quyền lực của Việt Nam trong chuyến đi London.
Bùi Tuấn Lâm bị bỏ tù vì “tuyên truyền chống nhà nước” và đơn kháng cáo của ông đã bị bác bỏ vào tuần trước.
Và nhà hoạt động khí hậu nổi tiếng Hoàng Thị Minh Hồng đang bị tạm giam trước khi xét xử vì cáo buộc trốn thuế.
Đối với những người còn lại trong phong trào dân chủ, bức tranh thật ảm đạm.
Nguyễn Vũ Bình, 54 tuổi, một nhà hoạt động chính trị từng ngồi tù gần 5 năm vào đầu những năm 2000, cho biết: “Tôi nghĩ Đảng Cộng sản chắc chắn đã thành công trong việc kiềm chế tiếng nói của những người như tôi”.
Các nhóm xã hội dân sự đã bị giải tán và những cuộc biểu tình trước đây hầu như đã dừng lại, trong khi luật an ninh mạng hà khắc đã dập tắt cuộc tranh luận trực tuyến.
Nhưng trong khi tình hình trở nên tồi tệ hơn, Washington vẫn tăng cường quan hệ với Việt Nam khi nước này tìm cách chống lại ảnh hưởng của Bắc Kinh trong khu vực và đa dạng hóa chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc và Nga.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nói với AFP rằng “nhân quyền là chủ đề chúng tôi nêu lên ở cấp cao nhất với Việt Nam”.
Nhưng với những lo ngại về địa chính trị đang chiếm ưu thế, hầu hết các nhà hoạt động có rất ít hy vọng rằng chuyến thăm của Biden sẽ giúp thay đổi nhiều hành vi của Việt Nam.
Lê Công Định, người từng bị cầm tù vì tội lật đổ và là một cựu luật sư nhân quyền ở Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết: “Tôi không mong đợi bất kỳ sự thúc đẩy nghiêm túc nào (để thay đổi) từ Hoa Kỳ và EU”.
“Các quốc gia này coi Việt Nam như một đối tác chiến lược về chính sách an ninh và thương mại của họ ở Đông Nam Á… bảo vệ nhân quyền không còn là vấn đề ưu tiên hàng đầu trong mối quan hệ, đặc biệt là trong cuộc chiến của Nga ở Ukraine.”
– Cáo buộc tra tấn –
Một số người, như Nguyễn Trường Chinh, có con trai đang bị tử hình, vẫn tiếp tục biểu tình bất chấp hậu quả.
Ông Chinh kêu oan đòi trả tự do cho con trai ông là Nguyễn Văn Chưởng bị kết tội giết người sau khi có cáo buộc bị tra tấn. Ông kêu oan 16 năm nay và thường xuyên bị chính quyền quấy rối.
“Tôi chưa yêu cầu ân xá hay giảm án vì con tôi vô tội”, ông Chính, 77 tuổi, nói với AFP.
Bản án của Chưởng đã bị Liên Hợp Quốc lên án là “tùy tiện và vi phạm quyền sống”, tổ chức này vào tháng trước đã yêu cầu ngừng ngay lập tức cuộc hành quyết sắp xảy ra đối với ông Chưởng.
Hiện tại, Nguyễn Văn Chưởng vẫn còn sống.
Nhưng cha Chưởng nói rằng “đó là cái chết từ từ” đối với những người còn lại trong gia đình, khi nỗ lực đòi thả người của họ ngày càng trầm trọng hơn.
“Tôi muốn giúp nhưng thấy tuyệt vọng quá”, ông Chinh nói.
Với Lê Anh Hùng, niềm tin vào một tương lai tốt đẹp của Việt Nam vẫn còn đó.
Ông nói sẽ có một “Việt Nam tự do, dân chủ và nhân quyền”.
_____________
Nguồn: AFP – Biden trip offers little hope to ‘desperate’ Vietnam activists