Tử Long
(VNTB) – Tội thao túng thị trường chứng khoán, bất động sản… tới đây sẽ bị tấn công, trấn áp mạnh mẽ
Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cho biết công tác phòng, chống tội phạm được triển khai quyết liệt, tấn công trấn áp mạnh mẽ các loại tội phạm, nhất là tội phạm kinh tế, tội phạm có tổ chức, thao túng thị trường chứng khoán, bất động sản…
Sáng 23-5, tại phiên khai mạc kỳ họp Quốc hội thứ 3 khóa XV, thay mặt Thủ tướng Chính phủ trình bày báo cáo bổ sung kinh tế – xã hội năm 2021, những tháng đầu năm 2022, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã nhấn mạnh, “Công tác phòng, chống tội phạm được triển khai quyết liệt, tấn công trấn áp mạnh mẽ các loại tội phạm, nhất là tội phạm kinh tế, tội phạm có tổ chức, thao túng thị trường chứng khoán, bất động sản, tín dụng đen, tội phạm mạng…”.
Tham gia thẩm tra nội dung báo cáo này của chính phủ, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, thì những rủi ro tiềm ẩn khi thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp tăng trưởng nhanh. Trên thị trường cổ phiếu, thị trường chứng khoán phái sinh đã xuất hiện các hiện tượng thao túng giá, làm giá ngày càng tinh vi.
Việc thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin của một số doanh nghiệp đại chúng, công ty niêm yết, nhà đầu tư còn chưa bảo đảm.
Vấn đề đặt ra là nếu ‘tiên trách kỷ’, thì phải chăng ở đây là lỗi từ cơ quan quản lý chuyên trách, hoặc vì lẽ gì đó và trong vài trường hợp cụ thể nào đó, cơ quan chuyên trách đã ‘làm lơ’ việc quản lý dẫn đến việc thao túng thị trường chứng khoán đưa đến lợi ích nhóm quyền lực nào đó trong bộ máy nhà nước.
Đơn cử, tại Mỹ, ở cấp độ liên bang, quy định về thao túng thị trường tuân theo luật chứng khoán 1933, luật giao dịch chứng khoán 1934, luật giao dịch hàng hóa thương phẩm 1936 và điều 18 bộ luật Hoa Kỳ. Ngoài ra, mỗi bang lại có luật riêng, như New York có luật Martin. Nhưng đáng nói hơn có lẽ là vai trò ‘tự quản’ của các thị trường như các sàn giao dịch FINRA, NYMEX, CME, ICE…
Các cuộc điều tra thao túng thị trường chứng khoán ở Mỹ thường bắt đầu từ chính việc tự giám sát này. Chẳng hạn CME Group – sàn giao dịch tương lai với giá trị lớn nhất thế giới – có một nhóm điều tra nội bộ riêng chuyên rà soát dữ liệu để phát hiện hành vi sai trái trên sàn của họ.
Khi phát hiện vi phạm, CME sẽ yêu cầu người giao dịch giải thích. Nếu chưa hài lòng, họ có thể trừng phạt theo quy định của họ với nhà đầu tư, hoặc báo cáo vụ việc cho cơ quan quản lý nhà nước. Việc giám sát ở đây trước hết là tự giám sát, vì lợi ích của chính CME. Nếu họ dung túng, sớm muộn cũng bị nhà nước sờ gáy, và khi đó hậu quả sẽ rất nghiêm trọng.
Có thể thấy điều này qua vụ điều tra với siêu lừa Michael Coscia năm 2013, người đầu tiên bị truy tố hình sự với tội danh “giao dịch giả mạo để thao túng thị trường”. Chỉ sau khi đã dàn xếp với hai sàn tư nhân CME và ICE, Coscia mới bị cơ quan nhà nước là Ủy ban Quản lý giao dịch hàng hóa thương phẩm tương lai (CFTC) khởi kiện.
Tháng 7-2013, Coscia dàn xếp với CFTC nộp phạt hơn 4,5 triệu USD và 1 năm đình chỉ giao dịch. Một năm sau, tới lượt Bộ Tư pháp (DOJ) mở điều tra hình sự với hành vi tương tự. Ở phiên tòa sau đó, Coscia bị kết án 3 năm tù. Như vậy, một kẻ vi phạm về thao túng chứng khoán hoàn toàn có thể vừa phải chịu án phạt của thị trường (CME), của cơ quan quản lý dân sự (CFTC) và của cả cơ quan quản lý hình sự (DOJ).
Ngày nay ở cấp độ liên bang, cơ bản Hoa Kỳ có 3 cơ quan chính quản lý các thị trường chứng khoán và giao dịch.
DOJ phụ trách các vụ án hình sự với công cụ là Cục Điều tra liên bang (FBI). SEC là cơ quan chuyên xử lý các vụ dân sự theo đạo luật 1934, quản lý các sàn giao dịch OTC (cổ phiếu chưa niêm yết), thị trường chứng khoán, trái phiếu và tiền điện tử. Còn CFTC, cũng chuyên các vụ dân sự, tập trung vào các thị trường phái sinh, thị trường tương lai, thị trường giao dịch hàng hóa thương phẩm và tiền điện tử.
Trở lại với diễn biến giao dịch trên sàn chứng khoán Việt Nam.
Thị trường chứng khoán đã trải qua phiên giao dịch đầu tuần 23-5 trong sắc đỏ giảm điểm, tiếp tục ‘dò đáy’, nhà đầu tư ngoại tiếp tục bán ròng. Đáng chú ý, lượng tiền giao dịch mua bán cổ phiếu trong ngày giảm mạnh.
Khép lại phiên giao dịch đầu tuần, chỉ số chứng khoán VN-Index chính thức giảm 21,9 điểm (-1,77%), lùi về mốc 1.218,81 điểm. Đây cũng là mốc thấp nhất trong 5 phiên gần đây. Lượng tiền giao dịch trên sàn HoSE đã bị sụt giảm trầm trọng với thanh khoản trong ngày chỉ đạt xấp xỉ 13.333 tỉ đồng, giảm gần 40% so với mức trung bình của tháng trước và giảm tới 52% so với mức bình quân của tháng đầu năm nay (27.569 tỉ đồng).