(VNTB) – Nếu Mỹ rút khỏi UN và NATO, Trung Quốc sẽ hưởng lợi trên nhiều mặt trận
I.Bối Cảnh và Vấn Đề Đặt Ra
Việc Mỹ rút khỏi Liên Hợp Quốc (UN) và Tổ chức Minh ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) không còn là viễn cảnh xa vời nếu Donald Trump tiếp tục theo đuổi chính sách “America First” một cách triệt để.
Từng nhiều lần chỉ trích UN và NATO là “cỗ máy quan liêu lãng phí” và “gánh nặng tài chính,” Trump hoàn toàn có thể thực hiện bước đi gây chấn động này.
Câu hỏi quan trọng đặt ra là: Ai sẽ hưởng lợi nhiều nhất nếu Mỹ rút khỏi hai tổ chức quan trọng bậc nhất của trật tự quốc tế hiện nay?
Để trả lời, bài viết này sẽ phân tích tác động của động thái này đến các bên liên quan, từ Trung Quốc, Nga đến châu Âu và các tổ chức quốc tế khác, qua đó làm rõ cục diện địa chính trị tương lai.
II.Hệ Quả của Việc Mỹ Rút Khỏi UN và NATO
1. UN Sẽ Ra Sao Nếu Thiếu Mỹ?
Liên Hợp Quốc dù có nhiều vấn đề nhưng vẫn là nền tảng của trật tự quốc tế hậu Thế chiến II.
Mỹ hiện đóng góp khoảng 22% ngân sách hoạt động và hơn 25% ngân sách gìn giữ hòa bình của tổ chức này.
Nếu Mỹ rút:
– Sự suy yếu tài chính và ảnh hưởng – Các hoạt động gìn giữ hòa bình, viện trợ nhân đạo và phát triển bền vững sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
– Trung Quốc và Nga trỗi dậy – Với khoảng trống quyền lực do Mỹ để lại, Trung Quốc có thể gia tăng ảnh hưởng trong UN, đặc biệt trong các tổ chức như WHO, WTO và Hội đồng Bảo an. Nga cũng có thể lợi dụng sự mất cân bằng để thúc đẩy các nghị quyết có lợi cho mình.
– EU và Nhật Bản gánh vác nhiều hơn – Dù châu Âu và Nhật Bản có thể tăng cường đóng góp, họ khó có thể thay thế hoàn toàn vai trò của Mỹ.
2. NATO Sẽ Bị Suy Yếu Hay Tan Rã?
NATO là nền tảng an ninh quan trọng giúp Mỹ duy trì ảnh hưởng ở châu Âu và ngăn chặn Nga.
Nếu Mỹ rút:
– NATO sẽ đứng trước nguy cơ tan rã hoặc tái cấu trúc – Một số nước như Anh, Pháp, Đức có thể cố gắng duy trì NATO mà không có Mỹ, nhưng tổ chức này sẽ suy yếu đáng kể.
– Nga hưởng lợi nhiều nhất – Không còn Mỹ bảo đảm an ninh, các nước Đông Âu như Ba Lan, các nước Baltic sẽ trở nên dễ tổn thương hơn trước sức ép từ Nga.
– Châu Âu buộc phải tự vũ trang – Đức và Pháp có thể tăng cường chi tiêu quốc phòng, thậm chí xem xét sở hữu vũ khí hạt nhân.
III. Ai Hưởng Lợi Nhất Khi Mỹ Rút Khỏi UN, NATO?
1. Trung Quốc – Kẻ Chiến Thắng Lớn Nhất
Nếu Mỹ rút khỏi UN và NATO, Trung Quốc sẽ hưởng lợi trên nhiều mặt trận:
– Mở rộng ảnh hưởng trong các tổ chức quốc tế – Mỹ rút khỏi UN đồng nghĩa với việc Trung Quốc có thể thao túng các tổ chức như WHO, WTO, và Hội đồng Nhân quyền để thúc đẩy các chính sách có lợi cho họ.
– Tạo ra một trật tự toàn cầu phi Mỹ – Bắc Kinh có thể đẩy mạnh Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI), mở rộng quan hệ với châu Phi, Nam Mỹ, và Trung Đông mà không bị Mỹ cản trở.
– Lợi thế quân sự ở châu Á – Nếu Mỹ cũng suy yếu cam kết với các đồng minh châu Á, Trung Quốc có thể gia tăng sức ép lên Đài Loan, Biển Đông và mở rộng ảnh hưởng trong khu vực.
2. Nga – Cơ Hội Phục Hưng Đế Chế
Nga cũng là bên hưởng lợi lớn nếu Mỹ rút khỏi NATO và UN:
– NATO suy yếu, Nga mở rộng ảnh hưởng – Với NATO không còn Mỹ, Nga có thể gia tăng sức ép quân sự lên Ukraine, Moldova, và thậm chí cả các nước Baltic.
– Tạo điều kiện cho “trật tự đa cực” – Nga từ lâu muốn phá vỡ trật tự thế giới do Mỹ dẫn dắt. Nếu Mỹ rời khỏi UN, Nga có thể đóng vai trò lớn hơn trong Hội đồng Bảo an và các tổ chức khác.
– Nâng cao vị thế năng lượng – Châu Âu mất Mỹ đồng nghĩa với việc họ có thể phải phụ thuộc nhiều hơn vào dầu khí Nga.
3. Châu Âu – Người Thua Cuộc Lớn Nhất
Châu Âu sẽ rơi vào thế khó nếu Mỹ rút khỏi NATO và UN:
– Mất lá chắn an ninh quan trọng nhất – Nếu NATO không còn Mỹ, châu Âu sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị Nga đe dọa mà không có sự bảo vệ của Mỹ.
– Bất ổn kinh tế – Niềm tin của thị trường vào sự ổn định của phương Tây sẽ bị lung lay, có thể gây ra khủng hoảng tài chính.
– Chạy đua vũ trang – Các nước như Đức, Pháp, và thậm chí Ba Lan có thể phải tăng mạnh chi tiêu quân sự để bù đắp khoảng trống an ninh.
IV. Mỹ Sẽ Được Gì Và Mất Gì?
1. Lợi ích ngắn hạn
– Cắt giảm chi tiêu quân sự và đóng góp tài chính cho các tổ chức quốc tế.
– Tập trung hơn vào các vấn đề đối nội như kinh tế và biên giới.
– Tránh bị lôi kéo vào các cuộc xung đột nước ngoài.
2. Hệ lụy dài hạn
– Mất ảnh hưởng toàn cầu – Mỹ sẽ không còn là nước lãnh đạo thế giới như trước.
– Đồng minh xa lánh – Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, và châu Âu có thể tìm kiếm đối tác khác để đảm bảo an ninh.
– Sự trỗi dậy của Trung Quốc và Nga – Nếu Mỹ rút khỏi các tổ chức quốc tế, Trung Quốc và Nga sẽ có cơ hội thay thế vị trí của Mỹ.
V. Nhìn Lại và Dự Báo Tương Lai
Mỹ rút khỏi UN và NATO sẽ là một bước ngoặt lịch sử, không chỉ làm suy yếu trật tự quốc tế do Mỹ dẫn dắt mà còn tạo cơ hội vàng cho Trung Quốc và Nga mở rộng ảnh hưởng.
Trong số những bên hưởng lợi, Trung Quốc là kẻ chiến thắng lớn nhất, vì họ có thể từng bước thay thế Mỹ trên trường quốc tế.
Nga cũng hưởng lợi lớn khi NATO suy yếu, nhưng Trung Quốc mới là cường quốc có khả năng tận dụng tình hình để xây dựng một trật tự thế giới mới.
Châu Âu sẽ là kẻ thua cuộc lớn nhất, còn Mỹ sẽ mất nhiều hơn được trong dài hạn.
Nếu Trump thực sự hiện thực hóa điều này, đó sẽ là dấu chấm hết cho Pax Americana và mở đường cho một trật tự thế giới đa cực đầy bất ổn.