VNTB – Tại sao chúng ta phải đi vào vết xe đổ của Vaccine Sinopharm?!
TS. Nguyễn Hồng Vũ
Ngày hôm qua mình thấy tin Việt Nam phê duyệt chính vaccine ấy của Trung Quốc cho người Việt mình sử dụng, mình cảm thấy khá sốc! Việc phê duyệt vaccine hãng Sinopharm, Trung Quốc trước các thông tin bất lợi về nó là một việc giống như “đi lên vết xe đổ”! Seychelles không phải là nạn nhân duy nhất bởi vaccine Trung Quốc!
Seychelles
Seychelles là một quốc gia nhỏ, dân số khoảng 98 ngàn người, bao gồm các quần đảo nhỏ phía đông bắc Madagascar ở Ấn Độ Dương, và đây là quốc gia có tỉ lệ người được chích ngừa vaccine COVID-19 nhiều nhất thế giới (khoảng hơn 71%) hơn cả Israel (gần 63%). Tuy nhiên, không như Israel, chúng ta thấy một sự giảm đáng kể các ca nhiễm bệnh, số lượng người nhập viện và chính phủ đã cho người dân bỏ khẩu trang khi ra đường, ngược lại ở Seychelles số ca mắc bệnh đã tăng đột biến gần đây, với 37% số ca mắc mới và 20% số ca nhập viện là những người đã được chích ngừa đầy đủ, chính phủ này đã phải áp dụng lại các quy định khắc khe về phòng ngừa COVID-19! Điều gì đang xảy ra ở đất nước này?
Ở Seychelles có khoảng hơn 71% người đã tiêm ít nhất một liều vắc-xin COVID và 62% đã được tiêm chủng đầy đủ. Trong số này, 57% đã được chích ngừa bằng vaccine của Sinopharm (Trung Quốc), và 43% là AstraZeneca (Anh). Câu trả lời cho việc bùng dịch trở lại trong khi có tỉ lệ người chích vaccine rất cao có thể là do:
1. Sự kém hiệu quả của vaccine: Dữ liệu về giải trình tự gene cho các ca nhiễm ở Seychelles vẫn chưa có nhiều để có thể kết luận chủng biến thể nào đang hoành hành ở nước này. Tuy nhiên, các nhà khoa học dự đoán rằng sự tăng lây nhiễm ở đây có thể là do các biến thể virus mới như chủng Nam Phi với biến thể B.1.351 đã được tìm thấy ở Seychelles vào tháng 2. Các nghiên cứu khoa học gần đây cho thấy hai loại vaccine trên đều kém hiệu quả trong việc phòng ngừa các chủng này. Gần đây các nhà khoa học Trung Quốc cũng công nhận là vaccine nước họ “kém hiệu quả” và lên kế hoạch phối hợp với các vaccine khác để tăng hiệu quả!
2. Không đạt được “miễn dịch cộng đồng” như mong đợi: Nghiên cứu của ở viện Kirby cho thấy, ở New South Wales, Úc, nếu sử dụng vaccine có hiệu quả bảo vệ là 90% cho bệnh truyền nhiễm có R0 (chỉ số lây nhiễm) khoảng 2.5 thì có thể đạt được miễn dịch cộng đồng nếu 66% dân số được chích ngừa. Nếu sử dụng vắc xin hiệu quả thấp hơn thì cần nhiều người được chích ngừa hơn. Nếu sử dụng vắc xin có hiệu quả dưới 60% thì khó mà có thể đạt được miễn dịch cộng đồng!
Các tiểu vương quốc Ả Rập Thống Nhất (UAE) và Bahrain
Chiến dịch chích ngừa vaccine của các tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và quốc gia Bahrain, được xem là những chiến dịch nhanh nhất trên thế giới, đến nay họ đã chích ngừa trên 50% tổng dân số. Tuy nhiên, họ vẫn không kiểm soát được đại dịch COVID-19, số lượng người nhiễm bệnh mỗi ngày vẫn ở mức cao, chưa có xu hướng giảm. Hầu hết các mũi chích ngừa của các quốc gia này đều chủ yếu dựa vào vaccine Sinopharm của Trung Quốc, loại vaccine được cung cấp cho tất cả người dân kể từ cuối năm 2020.
Chuyên gia y tế các nước này đã tìm thấy lượng kháng thể tạo ra ở “một số người” chích vaccine Sinopharm của Trung Quốc thấp, không đủ để ngăn cản virus xâm nhiễm. Do vậy, họ đã đưa ra quyết định mà chưa nước nào làm đó là chích “liều thứ 3” bổ sung cho những người đã chích “đủ” 2 liều vaccine từ tháng 3 vừa rồi! Nhưng có lẽ như cách này vẫn không cải thiện được tình hình dịch bệnh!
Mới ngày hôm qua họ đã tuyên bố sử dụng vaccine Pfizer-BioNTech để làm liều chích bổ sung cho những người đã chích vaccine Sinopharm của Trung Quốc! Đây là điều mà các nhà khoa học Trung Quốc mấy tháng trước từng nghĩ tới khi công nhận vaccine nước họ “kém hiệu quả” và cần phối hợp với các vaccine khác để tăng hiệu quả!
Có lẽ đây là một cú sốc, thất vọng lớn cho các nhà quản lý Y tế của các tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Bahrain và Seychelles khi những cố gắng của họ trong hơn 5 tháng để đạt được tỉ lệ dân số chích ngừa vaccine COVID-19 rất cao (trên 50%, đến hơn 70%) nhưng vẫn không kiểm soát được dịch bệnh như các nước khác có tỉ lệ dân số chích ngừa thấp hơn họ như Mỹ, Israel, Anh, v.v…
Hơn hết, đây là một bài học thực tế rất đáng để các nước khác, trong đó có Việt Nam, đang loay hoay tìm lối ra khỏi đại dịch và TRÁNH đi lên “vết xe đổ” này!
Có ai tự hỏi tại sao Châu Âu cũng đã có một thời gian thiếu thốn vaccine trầm trọng khi gián đoạn sử dụng vaccine của AstraZeneca để điều tra các ca đông máu hiếm gặp nhưng họ vẫn không cho phép sử dụng vaccine của Trung Quốc không? Có ai tự hỏi tại sao chúng ta dễ dàng kiếm được vô vàn các dữ liệu của các vaccine phương Tây về độ an toàn và hiệu quả nhưng các thông tin ấy lại quá ít đối với các vaccine Trung Quốc? Có ai tự hỏi tại sao vaccine của Trung Quốc với số liệu đẹp như mơ trên báo khoa học nhưng khi đi vào thực tế thì biết bao nhiêu nước nhận quả đắng? v.v…
Tại sao trước các thông tin tồi tệ như vậy về vaccine của Trung Quốc mà Bộ Y Tế của Việt Nam vẫn có thể phê duyệt cho phép vaccine này sử dụng cho người Việt? Chiến lược Vaccine là rất quan trọng trong đại dịch COVID-19 để đưa đất nước trở lại hoạt động bình thường sớm nhất có thể, nếu chiến lược sai thì ta sẽ lãng phí tiền của, thời gian, các nỗ lực kìm hãm dịch bệnh hiện nay của mọi người và cả mạng sống của rất nhiều người nữa!
TS. Nguyễn Hồng Vũ
Viện Nghiên cứu ung thư, City of Hope, California, USA
Cố vấn khoa học Ruy Băng Tím
________________
Thông tin tham khảo:
https://www.reuters.com/…/uae-bahrain-make…/
https://www.arabnews.com/node/1869971/middle-east
https://www.cnbc.com/…/uae-bahrain-offer-third…