Chi Mai
(VNTB) – Tin giả đã và đang góp phần khuếch đại sự phân cực trong lòng nước Mỹ bên kia bờ đại dương. Tin giả cũng đã tạo ra tác hại vô cùng to lớn tại Việt Nam khi không mấy ai chịu chấp nhận sự khác biệt về quan điểm.
Trẻ trâu “chế tạo” tin giả
Những tin giả về cuộc bầu cử Mỹ được phát tán đi từ những trang web được điều hành ở một quốc giả nhỏ bé ở Đông Âu, Macedonia. Các tin giả được lan truyền từ trước khi chiến dịch bầu cử 2016 diễn ra từ thị trấn Veles với chỉ 55.000 dân. Ở đó có đến hàng trăm trang web chuyên đưa thông tin giả hay bịa đặt.
Những người đứng đằng sau các website này không phải là những người chống chế độ độc tài, cũng chẳng phải là những người am tường chính trường Mỹ. Họ cũng không phải là những nhà đấu tranh vì các giá trị tốt đẹp hơn cho cuộc sống hay bất bình với những bất công trong xã hội.
Họ là những đứa trẻ 18-20 tuổi bắt tay vào chế tạo tin giả chỉ với mục đích kiếm tiền.
Bản tin giả đầu tiên được phát đi là bài viết về việc ứng cử viên Donald Trump đã tát một khán giả chỉ vì bất đồng ý kiến. Bài này được chia sẻ 800 lần và người chủ của trang web phát tán tin giả đã kiếm được 150 đô la nhờ quảng cáo.
Thấy được cơ hội kiếm tiền, Boris, người chủ trang web 18 tuổi này quyết định nghỉ học để làm giàu bằng cách chế tạo tin giả. Trong vòng vài tháng – từ tháng Tám đến tháng Mười Một, Boris kiếm được 16.000 đô la từ hai trang web ủng hộ Trump. Đó là một số tiền không hề nhỏ khi so với mức lương trung bình của một người Macedonia chỉ có 371 đô la một tháng.
Boris chỉ là một trong những thanh thiếu niên ở Macedonia sở hữu các website như vậy. Chúng không giỏi tiếng Anh, khi không được phép đạo văn bằng tiếng Anh thì chúng thuê người viết nội dung tin giả, tin bịa đặt với giá 25 đô la một ngày.
Tin được chế tạo bằng cách dựa vào một phần tin thật được đăng trên các báo bảo thủ ủng hộ Trump, thêm vào những cảm xúc, tình cảm để đẩy kịch tính lên cao nhằm thu hút sự chú ý và đánh vào tâm lý của những người Mỹ ủng hộ Trump.
Những người trẻ này không quan tâm đến việc ai thắng hay thua ở Nhà Trắng. Cái chúng quan tâm chỉ là tiền để có thể mua được xe hơi, đồng hồ, điện thoại … bằng một phương thức quá ư là đơn giản.
Những trang tin kiếm được tiền nhờ quảng cáo nhưng lại tung tin giả đã lần lượt bị google đóng cửa. Nhưng khi mùa bầu cử 2020 chuẩn bị rục rịch thì họ những trang web loại này lại được khởi động lại.
Nhóm các tổ chức nghiên cứu các thông tin sai lệch Election Integrity Partnership mới đây đã công bố một báo cáo về các tin tức mà các phương tiện truyền thông chính thống không đưa ra.
Trong báo cáo cho biết các trang web tung tin giả đã thành công trong việc lan truyền tin tức trên mạng xã hội. Họ sử dụng các dịch vụ chuyển tiếp thư ảo để người truy cập tin rằng họ có trụ sở ở Mỹ chứ không phải là được điều hành từ thị trấn Veles. Các trang tin này chủ yếu sao chép và xuất bản lại nội dung từ các hãng tin bảo thủ ở Hoa Kỳ chuyên đưa tin về các thuyết âm mưu, thông tin sai lệch như gian lận bỏ phiếu.
Các trang tin này vẫn thu được tiền quảng cáo và thực hiện chiến thuật “ mồi nhử nhấp chuột” nhằm kiếm lợi nhuận từ các tin giả, thiên vị hay kết hợp cả hai.
Báo cáo nêu rõ cử tri Hoa Kỳ đang phải đối mặt với một tình huống khó khăn là nhận biết độ tin cậy và tính xác thực của các nguồn tin mà họ nhận được qua mạng xã hội.
Ăn theo mùa bầu cử
Những trang đưa tin bằng tiếng Việt đã lặp lại chiến thuật của những thanh thiếu niên Macedonia năm 2017. Đó là tung các tin ủng hộ ứng cử viên họ yêu thích và đưa tin tức nhằm bôi nhọ ứng cử viên đối thủ để lối kéo sự chú ý và kích thích nhấp vào bài viết.
Những trang tin này lấy những ý kiến từ các trang tin cực hữu như Breitbart hay The Epoch Times (Đại Kỷ Nguyên), Fox News … dịch sáng tiếng Việt kèm theo những tiêu đề giật gân cộng với các tình tiết, bình luận kích động cảm xúc, tâm lý để tiếp cận người đọc trên diện rộng.
Đối ngược lại thì trang tin Occupy democrats, BuzzFeed là những trang cánh tả chuyên đăng tải tin ủng hộ cánh tả với cùng một chiêu thức trên sẽ được những người cực tả ưa thích. Tuy nhiên vì đây là những nguồn tin ủng hộ quân xanh nên các trang tin ủng hộ quân đỏ sẽ không lấy thông tin từ đó.
PolitiFact đã xếp trang Occupy democrats vào loại tin giả năm 2017, CNN cũng cho rằng Occupy democrats chuyên đưa thông tin sai lệch khi sử dụng hình ảnh và các đoạn phim không được kiểm chứng.
Các trang Breitbart News, BuzzFeed hay Occupy Democrats được người Mỹ xếp vào 3 trang tin đứng đầu các trang tin kém tin cậy nhất vào năm 2017.
Thông tin được chia sẻ mạnh từ Trithucvn, ntdtv, thoidai.com.vn, NTD vietnam và các trang tin Facebook hay Youtube tiếng Việt là của những người ủng hộ ông Trump. Các các trang tin đưa tin bất lợi cho ông Trump đều được họ xếp vào loại tin giả, truyền thông thổ tả hay cuồng chống Trump. Trong khi đó phe không ủng hộ/chống Trump lại phê phán phe yêu mến Trump là ngu ngốc, ít học, dễ bị dắt mũi, không biết kiểm chứng thông tin.
Tại Việt Nam, từ những năm 2016 -2017 Trang Đại Kỷ Nguyên tiếng Việt hay ntdtv đã trở thành trang tin lớn nhất ở Việt Nam nhờ lan truyền các video và tin tức ủng hộ ông Trump.
Chiến thuật khi đó của họ là sử dụng phần mềm tự động hoặc bot để tạo ra các lượt like/ thích và shares/ chia sẻ giả. Nhân viên trang Đại Kỷ Nguyên tiếng Việt sử dụng tài khoản giả mạo để điều hành các trang Facebook nhằm lôi kéo lượng người truy cập vào trang tin của họ.
Phương thức đưa tin của Trithuc.vn, thoidai.com.vn và ntdtv.com có thể nói gần như nhau và các tin tức trên đó được lan truyền rộng rãi trong cộng đồng số đông ủng hộ Trump gồm đủ mọi tầng lớp, lứa tuổi trên khắp cả nước Việt Nam. Một hiện tượng hiện vẫn chưa có câu trả lời thoả đáng.
Chưa nói đến các thông tin này là đúng hay sai, giả mạo hay không nhưng rõ ràng với việc chia sẻ như vậy, các trang tin này hoặc các kênh Youtube cùng loại đã kiếm được rất nhiều tiền trong mùa bầu cử này chỉ nhờ vào các cú nhấp chuột để đọc, xem và chia sẻ với tốc độ chóng mặt của hàng triệu người Việt trong và ngoài nước.
Các trang tin này liệu họ có quan tâm gì đến kết quả bầu cử ở Mỹ? Có lẽ là không, điều họ quan tâm ắt hẳn chỉ là lợi nhuận từ quảng cáo, lượng views, likes và chia sẻ mà không cần quan tâm đến hậu quả có thể gây ra.
Năm 2017, trang VN Reviews, một chuyên trang Sản phẩm công nghệ của tạp chí điện tử Nhà Đầu Tư đã xếp Đại Kỷ Nguyên, tinhhoa, trithucvn… vào loại các trang báo điện tử, có “ nội dung tiêu cực, độc hại, là trang tin giả và đang hoạt động bất hợp pháp tại Việt Nam.
Các thông tin được đưa trên các trang này chủ yếu theo hướng suy diễn, thiếu căn cứ, thiếu kiểm chứng hoặc tổng hợp các thông tin tiêu cực rồi diễn giải từ các nguồn báo chí chính thống. Đa phần nội dung từ các “trang thông tin” này đều mang hơi hướng cực đoan, đưa tin giả, bóp méo sự thật.”
Thế nhưng từ bấy đến nay, các trang tin loại này vẫn bình chân như vại mà không bị đưa vào các chương trình như Đối diện trên VTV, báo Nhân Dân, Công An, … như các trang báo không thuộc dòng chính thống và mang hơi hướng chỉ trích chính phủ?
Ai đang hưởng lợi?
Người dân ở Việt Nam có lẽ giờ mới được mãn nhãn, mãn nhĩ chứng kiến cuộc bầu cử tổng thống với nhiều cung bậc cao trào đến như vậy. Các cuộc tranh luận trên mạng xã hội giờ đây chỉ xoay quanh Trump và Biden.
Ủng hộ ai đó là chuyện bình thường nhưng mà chỉ vì ủng hộ và đi đến thái cực căm ghét, nhục mạ lẫn nhau thì có lẽ chỉ có trong cộng đồng người Việt dựa vào các thông tin được lan truyền trên mạng xã hội mà không kiểm chứng.
Những ý kiến trái ngược đều bị công kích tập thể. Điều đáng nói là trong đó có rất nhiều người có nick Facebook không rõ ràng, không hình ảnh đại diện ngoài sử dụng những từ ngữ gây chia rẽ, hiềm khích, kích động thù hận. Các luận điệu của dư luận viên mà những nhà hoạt động vẫn chỉ trích giờ được chính họ sử dụng để bài xích lẫn nhau.
Đã có những ai là các nhà hoạt động dân chủ trong cơn cuồng nộ hay cơn say lãnh tụ đã chững lại một chút để tự hỏi rằng có bao nhiêu người trong số những người tham gia chửi bới ấy là người của lực lượng 47 hay dư luận viên?
Liệu có phải họ đang làm điều mà những người chống đối giới hoạt động vì quyền dân sự và dân chủ ở Việt Nam mong muốn đó là gây chia rẽ sâu sắc cộng đồng mong manh nhỏ lẻ này bằng cách cho thêm dầu vào lửa?
Tin giả đã và đang góp phần khuếch đại sự phân cực trong lòng nước Mỹ bên kia bờ đại dương. Tin giả cũng đã tạo ra tác hại vô cùng to lớn tương tự tại Việt Nam khi hai bên không chịu chấp nhận sự khác biệt về quan điểm.
Thuyết âm mưu về việc Trung Quốc lũng đoạn bầu cử Mỹ đã được đưa ra và chưa được kiểm chứng; những có một điều có thể nhận thấy rất rõ: người Việt đang tự chia rẽ nhau trên con đường cùng hướng đến các giá trị tươi đẹp của bình đẳng, bác ái, tự do.
Phe dân chủ – phản động trong ngoài nước đang mải đánh lẫn nhau toé lửa vì tổng thống Mỹ. Cứ mỗi 4 năm lại như vậy thì họ làm gì mà có thể đoàn kết hay cùng ngồi lại với nhau để làm được một cuộc cách mạng nhung, nhài hay làm một “mùa xuân Ả Rập” cho được? Chẳng cần đàn áp gì nhiều ngoài cào bàn phím họ đã tự làm tổn hại nhau?!
Con đường dân chủ cho Việt Nam lại hoá quá mong manh!
[ads_color_box color_background=”#e0e0e0″ color_text=”#444″]
Người ta chỉ thấy những gì họ muốn thấy!
1. Tin thứ nhất: “Bà Murphy gửi thư cho tổng thống đắc cử Joe Biden thư thông báo tiến trình chuyển giao bắt đầu.”
Phe ủng hộ Trump đưa tin: “Bà Murphy gửi thư thông báo tiến trình chuyển giao quyền lực nhưng không gọi Biden là tổng thống đắc cử”; hoặc “Tổng thống Trump cho phép bà Murphy bắt đầu tiến trình chuyển giao chỉ vì không muốn bà bị áp lực.”
Phe không ủng hộ Trump đưa tin: “Trump đã gián tiếp thừa nhận thua cuộc khi cho phép bà Murphy bắt đầu tiến trình chuyển giao quyền lực.”
2. Tin thứ hai: Trump viết trên Twitter: “Biden chỉ có thể bước vào Nhà Trắng làm tổng thống nếu ông ấy có thể chứng minh rằng 80 triệu phiếu bầu lố bịch của ông ta có được không phải giả mạo hoặc bất hợp pháp. Khi quý vị chứng kiến những gì xảy ra ở Detroit, Atlanta, Philadelphia, và Milwaukee, một vụ gian lận cử tri lớn, ông ta gặp phải rắc rối to.”
Phe pro Trump: “Tổng thống Trump thách Biden chứng minh số phiếu bầu ‘hợp pháp’ trước khi bước vào Nhà Trắng.”
Phe pro-Biden: “Trump đột ngột thay đổi, đưa ra những đòi hỏi không thể thoả mãn được cho Biden trước khi bước vào Nhà Trắng”
[/ads_color_box]