Hiền Vương
(VNTB) – Việt Nam là 1 trong 10 quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Theo thống kê chung, hiện tuổi thọ trung bình của người Việt ở mức cao, trên 73 tuổi, nhưng số năm khỏe mạnh chỉ được 64.
Tại Hội nghị lão khoa quốc gia lần 2, tổ chức trực tuyến kéo dài trong hai hồi trung tuần tháng 11-2021, đáng chú ý là trong báo cáo ở phiên 1.2 trên kênh trực tuyến số 1 về chủ đề “Sa sút trí tuệ”, cho biết Việt Nam hiện có trên 12 triệu người Việt từ 65 tuổi trở lên, thời gian sống khỏe mạnh chỉ khoảng 64 năm với 96% người mang gánh nặng bệnh tật kép, chủ yếu là bệnh mạn tính không lây, bên cạnh đó là các hội chứng đặc trưng ở người già như suy giảm nhận thức, lú lẫn, trầm cảm, suy giảm trí nhớ…
Từ những số liệu được phân tích, bàn luận tại hội thảo và qua nội suy, cho thấy các lãnh đạo chính trị, nhà quản lý ở Việt Nam rất cần đến minh bạch sức khỏe.
Vì sao lại ‘nội suy’ ở đây?
Theo quy định hiện hành trong lãnh vực khoa học cơ bản, thì thời gian làm việc kéo dài sau khi đủ tuổi hưu trí của giáo sư từ 10 năm trở xuống, phó giáo sư là 7 năm và tiến sĩ là 5 năm, và đều không tham gia công việc quản lý.
Như vậy tạm tính giáo sư có thể làm việc trong trạng thái minh mẫn, không “suy giảm nhận thức, lú lẫn, trầm cảm, suy giảm trí nhớ” đến năm 70 tuổi. Tương tự, với người có học hàm phó giáo sư thì ở tuổi 67, và tiến sĩ ở tuổi 65.
Trong con số trên 12 triệu người Việt từ 65 tuổi trở lên ở hiện tại, thì xác xuất ‘sống khỏe mạnh’ sau tuổi 64 đối với những lao động trong lãnh vực khoa học cơ bản, có lẽ chiếm tỷ lệ cao – và lưu ý, họ không tham gia công việc quản lý.
Trong khi đó thì ở bộ máy quản trị quốc gia, căn cứ vào Hiến định tại Điều 4, cho thấy rất cần minh bạch sức khỏe của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam; trong đó đặc biệt quan tâm trong năm 2021 này về hai ủy viên từ 65 tuổi là Nguyễn Phú Trọng (sinh năm 1944), và Nguyễn Xuân Phúc (1954).
Bước sang năm 2022, danh sách ‘đặc biệt quan tâm’ nhiều hơn: Vương Đình Huệ, Nguyễn Văn Nên, Tô Lâm, Nguyễn Xuân Thắng, Lương Cường. Cả 5 ủy viên đó đều ở tuổi 65.
Thế nhưng theo Luật Bảo vệ bí mật nhà nước, trong lĩnh vực chính trị, thông tin thuộc phạm vi bí mật nhà nước bao gồm: chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về đối nội, đối ngoại; thông tin về hoạt động của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và lãnh đạo Đảng, Nhà nước; thông tin về thân thế, sự nghiệp của lãnh đạo Đảng, Nhà nước.
Đáng chú ý, thông tin về bảo vệ sức khỏe lãnh đạo cao cấp của Đảng, Nhà nước cũng thuộc diện mật trong lĩnh vực y tế.
Vậy thì cần “minh bạch sức khỏe nhà quản lý” ra sao?
Nhớ lại, ở Việt Nam từng có những đồn đoán về sức khỏe Chủ tịch nước Trần Đại Quang (1956 – 2019), cho đến Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, chỉ đến khi ông Nguyễn Phú Trọng xuất hiện trở lại bằng hình ảnh trên báo chí thì mới dừng tin đồn đoán. Vậy thì tại sao lại không công khai một phần về coi sức khỏe lãnh đạo, bởi sinh lão bệnh tử là quy luật bình thường… – trường hợp ông Nguyễn Bá Thanh (1953 – 2015) là một đơn cử khác.
Thử nhìn sang nước Mỹ.
Hãng tin CNN, dẫn lời Nhà Trắng cho biết Tổng thống Biden nội soi tại Trung tâm Quân y quốc gia Walter Reed, ngoại ô thủ đô Washington. Đoàn xe hộ tống ông Biden đến trung tâm trên vào sáng 19-11. Đây là đợt kiểm tra định kỳ đầu tiên của ông trên cương vị tổng thống Mỹ. Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki nói ông Biden sẽ được gây mê nên ông chủ Nhà Trắng tạm trao quyền cho cấp phó.
“Tương tự khi Tổng thống George W. Bush cũng kiểm tra như vậy vào năm 2002 và 2007, đồng thời đúng với quy định của hiến pháp, Tổng thống Biden sẽ giao quyền cho phó tổng thống trong khoảng thời gian ngắn ông được gây mê. Trong thời gian này, phó tổng thống sẽ điều hành từ văn phòng của bà ở Cánh Tây” – bà Psaki thông báo.
Nhà Trắng sẽ công bố bản tóm tắt viết tay về sức khỏe của Tổng thống Biden vào chiều 19-11 (giờ địa phương).
Theo Tu chính án 25, ông Biden ký một lá thư gửi cho chủ tịch thượng viện tạm quyền và chủ tịch hạ viện để thông báo bà Harris sẽ là tổng thống tạm quyền trong lúc ông được gây mê. Sau khi hoàn tất thăm khám, ông gửi thêm lá thư khác để nhận lại cương vị tổng thống.
Ông Biden có lần kiểm tra đầy đủ gần đây nhất là tháng 12-2019. Thời điểm đó, các bác sĩ xác nhận ông “mạnh khỏe, đầy khí lực” và “phù hợp với các trọng trách của tổng thống”. Là tổng thống lớn tuổi nhất của Mỹ, ông Biden có sinh nhật thứ 79 vào ngày 20-11-2021.
Ông Nguyễn Phú Trọng hiện giữ trọng trách là nhà quản lý cao nhất Việt Nam. Ông rất cần được xác nhận “mạnh khỏe, đầy khí lực” và “phù hợp với các trọng trách của tổng bí thư”.