Trần Kiên
(VNTB) – Tiềm năng suy thoái nhân quyền ở Việt Nam 2020 diễn ra ngay trong tháng 2 này, thời điểm Việt Nam có bước hoàn tất quan trọng đối với EVFTA, định chế thương mại có gắn liền với nhân quyền. Hà Nội cũng đang giữ các chức vụ chính trị quốc tế quan trọng, trong đó có Chủ tịch ASEAN và Chủ tịch luân phiên của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Mục tiêu ‘giữ vững an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội’ trong năm 2020, năm diễn ra các sự kiện ASEAN và Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đang tiếp tục được các chính trị Việt Nam đề cao.
Ông N.V, một nhà vận động nhân quyền tại Sài Gòn cho rằng, “khi mục tiêu này đặt ra, tất cả các hoạt động được cho là ảnh hưởng đến ‘an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội’ sẽ bị trấn áp”, trong đó theo ông, ‘sẽ bao gồm các sự kiện liên quan đến ‘khiếu kiện đất đai kéo dài’, các hoạt động bày tỏ ‘tự do ngôn luận’ và ‘tự do biểu đạt’.”
Trong chưa đầy nửa đầu tháng 1 năm 2020, đã có 2 trường hợp bị giam giữ và truy tố vì ‘thực hiện tuyên truyền chống nhà nước’ và ‘lạm dụng các quyền tự do dân chủ’.
Vào ngày 9 tháng 1, tờ báo Daknong đưa tin rằng, cơ quan công tố tỉnh này đã công bố quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị cáo và thực hiện lệnh tạm giam 3 tháng đối với Đinh Văn Phú (sinh năm 1973; tỉnh Nông nghiệp Đak) về hành vi tuyên truyền chống lại nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam theo Điều 117 Bộ luật hình sự 2015.
Hai ngày sau, chiều ngày 13, 11 tháng 1, công an điều tra quận Ninh Kiều (Cần Thơ) đã ra thông báo tạm giam ông Chung Hoàng Chương (sinh năm 1977; thành phố Cần Thơ Tho) vì ‘hành vi lợi dụng quyền tự do ngôn luận để đăng tải, chia sẻ trên mạng xã hội nhiều bài viết, hình ảnh có nội dung gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích của Nhà nước, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức Đảng’, căn cứ pháp lý là Điều 331 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Ngày 9 tháng 1, cũng xảy ra sự kiện Bộ Công an điều lực lượng vũ trang về Làng Hoành (xã Đồng Tâm, Hà Nội) để ‘bảo vệ an ninh, trật tự’, khiến 4 người tử vong, theo Cổng thông tin Bộ Công an.
Điều này dự đoán rằng năm 2020 sẽ là năm mà nhà nước Việt Nam thực hiện một loạt các biện pháp nhằm tăng cường kiểm duyệt và đàn áp bất đồng chính kiến. Các nhóm mục tiêu có thể bao gồm các nhà hoạt động chính trị, nhà văn, nhà báo tự do, nghệ sĩ và các nhóm tôn giáo, những người thường chỉ trích sự lạm dụng quyền lực của đảng cộng sản Việt Nam, và những chính sách, chủ trương sai trái của nhà nước Việt Nam.
Tiềm năng suy thoái nhân quyền ở Việt Nam 2020 diễn ra ngay trong tháng 2 này, thời điểm Việt Nam có bước hoàn tất quan trọng đối với EVFTA, định chế thương mại có gắn liền với nhân quyền. Hà Nội cũng đang giữ các chức vụ chính trị quốc tế quan trọng, trong đó có Chủ tịch ASEAN và Chủ tịch luân phiên của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Số lượng ngày càng tăng của các vụ bắt giữ và kết án nặng đối với những người thực hiện quyền tự do dân sự, chính trị cũng như sự đối mặt với các vấn đề sức khỏe, điều kiện giam cầm, chăm sóc y tế tồi tệ của những tù nhân lương tâm cho thấy một triển vọng nhân quyền không mấy sáng sủa.
Vào tháng 12 năm 2019, thầy giáo, tù nhân lương tâm Đào Quang Thực đã qua đời khi đang thụ án 13 năm tù giam vì bị cáo buộc tội ‘Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân’ tại trại giam số 6 Thanh Chương (Nghệ An).
‘Triển vọng cho nhân quyền rất ảm đạm và chúng tôi không thấy có dấu hiệu cải thiện’, N.D.T, một nhà hoạt động nhân quyền cho một tổ chức phi chính phủ tại Hà Nội cho biết. Bà chia sẻ thêm, trấn áp nhân quyền năm 2019 sẽ chưa là gì so với năm 2020.
Theo Báo cáo của Tổ chức Người Bảo vệ Nhân quyền. Trong năm 2019, Việt Nam bắt giữ 39 người hoạt động trong nước và một công dân nước ngoài, 32 trong số họ bị cáo buộc theo các tội danh thuộc mục An ninh quốc gia của Bộ luật Hình sự 2015.
Nhà nước Việt Nam thường bác bỏ các cáo buộc vi phạm nhân quyền của các tổ chức nhân quyền và chính phủ nước ngoài, khẳng định không có tù nhân lương tâm và những người bị bắt giam là vì vi phạm pháp luật Việt Nam.