(VNTB) – Chỉ cần một sự kiện ngoài tầm kiểm soát, hoặc một biến cố bất ngờ, một sự thay đổi nhỏ nhất trong quan điểm của công chúng cũng có thể quyết định chủ nhân mới của Tòa Bạch Ốc.
Cuộc bầu cử quyết định sự thay đổi nước Mỹ chỉ còn hơn hai tuần lễ ngắn ngủi nữa nhưng lá phiếu của những người “bảo thủ” đã chọn ông Trump hay bà Harris sẽ không thay đổi. Người hiểu biết sẽ chọn người lãnh đạo Hoa Kỳ theo tiêu chuẩn “Tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ” cần một người hùng, chứ không cần một người hiền. Trong hai ứng cử viên Tổng thống, ông Donald Trump của đảng Cộng hòa và bà Kamala Harris, ai là người hùng và ai là người hiền? Nhưng khi nói đến người hiền thì chắc chắn người dân Mỹ đều đồng ý ông Trump và bà Harris, cả hai đều không hiền nhưng ai là anh hùng? Nhưng quyết định lần này một phần lớn sẽ tùy thuộc của người “chọn phe” mà là lá phiếu độc lập, trung dung của những người thời cuộc vì quyền lợi chung – Những người này sẽ BẦU CHO AI VÀ CHỌN AI LÀM ÍCH NƯỚC LỢI DÂN?
Ba tuần sắp tới sẽ là khoảng thời gian đáng chú ý để theo dõi cuộc đua đầy cam go, kịch tính, căng thẳng và rất khó dự đoán trong bầu cử tổng thống Mỹ. Cuộc đối đầu giữa bà Kamala Harris và ông Donald Trump vẫn đang diễn ra quyết liệt, giằng co hiếm có, kể cả tại các bang “chiến trường” có ý nghĩa quyết định đến kết quả cuối cùng. Theo cuộc thăm dò mới nhất của RealClearPolitics, cựu Tổng thống Trump đang dẫn trước Phó Tổng thống Harris với tỷ lệ 44,7% so với 43,1%, một khoảng cách khá sát sao.
Như các nhà phân tích bầu cử ở Mỹ đã theo dõi hằng ngày và từng giờ, chặng đua nước rút trong tháng 10 trước ngày bầu cử 5/11 bao giờ cũng có ý nghĩa lớn lao vì nó có thể bất ngờ làm đảo lộn những dự báo trước đó. Trên thực tế, cụm từ “bất ngờ tháng 10” đã trở thành một phần không thể thiếu trong từ điển chính trị Mỹ trong gần 50 năm qua, khiến các chiến dịch tranh cử của ứng viên nào cũng thường lo sợ về những tin tức hay cuộc khủng hoảng bất ngờ xuất hiện có thể làm thay đổi lộ trình và kết quả cuộc đua. Tuy nhiên, những tác động thực sự của “bất ngờ tháng 10” trong lịch sử bầu cử Mỹ là không đồng nhất. Năm 2016 về rắc rối email của bà Hillary Clinton được xem là có ảnh hưởng đáng kể, thì việc tiết lộ về vụ bắt giữ ứng viên George W. Bush vì lái xe trong tình trạng say rượu năm 2000 lại tạo ra ít tác động hơn.
Theo tiến sĩ David Greenberg, giáo sư Đại học Rutgers (Mỹ), chuyên gia về báo chí, lịch sử và bầu cử tổng thống Mỹ, cuộc bầu cử vào ngày 5/11 năm nay sẽ rất căng thẳng. Chỉ cần một sự kiện ngoài tầm kiểm soát, hoặc một biến cố bất ngờ, một sự thay đổi nhỏ nhất trong quan điểm của công chúng cũng có thể quyết định chủ nhân mới của Tòa Bạch Ốc. Với một công bố gần đây của ông Allan Lichtman, người được coi là nhà tiên tri bầu cử Mỹ, người đã đoán đúng gần như các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ từ năm 1984 đến nay, bà Harris có thể giành chiến thắng, trở thành nữ tổng thống đồng thời là da màu, gốc Á đầu tiên trong lịch sử Mỹ. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện nay, không như mong đợi của các ứng viên, nhất là bà Harris, “bất ngờ tháng 10” đã lại diễn ra ở mức không thể bất ngờ, toàn diện và rộng khắp hơn. Điều đó khiến cả 2 ứng viên phải điều chỉnh rất nhiều chiến thuật vận động để tận dụng/thích nghi một cách hiệu quả nhất có thể, trước hết là tại các bang chiến trường, bởi khoảng cách giữa chiến thắng và thua cuộc tại đó có lẽ chỉ là vài chục ngàn phiếu nhưng lại quyết định kết cục của toàn bộ chiến dịch trên toàn quốc.
Tại nước Mỹ, cơn siêu bão Helene đã tàn phá bờ Đông nước Mỹ, nhất là 2 bang chiến trường Bắc Carolina và Georgia và mới nhất là cơn bão thế kỷ tại tiểu bang Florida. Trong khi đó bà Harris và ông Trump lại có cái nhìn và hành xử khác nhau. Theo đó chính phủ mà Kamala Harris có trách nhiệm đã lấy đi những nguồn tài trợ quan trọng người dân từ các tiểu bang này chuyển đến những người nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ.
Ngoài các vấn đề trên, các ứng viên cũng phải đối mặt với 4 thách thức nội địa quan trọng nhất.
Thứ nhất là về kinh tế: Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp giảm, lạm phát vẫn là mối quan tâm lớn. Theo Cục Thống kê Lao động, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 3,7% trong 12 tháng qua tính đến tháng 9/2023.
Thứ hai là về chăm sóc sức khỏe: Cuộc tranh luận về Medicare for All vẫn tiếp diễn. Bà Harris ủng hộ mở rộng bảo hiểm công, trong khi ông Trump muốn bãi bỏ Obamacare.
Thứ ba là về nhập cư: Số lượng người vượt biên giới bất hợp pháp đạt mức kỷ lục 2,76 triệu người trong năm tài khóa 2022; ông Trump cam kết thắt chặt biên giới, trong khi bà Harris đề xuất cải cách toàn diện.
Thứ tư là về kiểm soát súng đạn: Sau các vụ xả súng gần đây, đây là vấn đề nóng. Bà Harris ủng hộ kiểm soát chặt chẽ hơn, còn ông Trump nhấn mạnh quyền Tu chính án thứ hai. Không chỉ vậy, góc nhìn từ cử tri cũng rất quan trọng, mà theo cuộc khảo sát của Pew Research Center, 3 vấn đề hàng đầu mà cử tri quan tâm là: Nền kinh tế (76% cử tri coi là “rất quan trọng”); Chất lượng cuộc sống (67%); và Tương lai của nền dân chủ Mỹ (64%).
Về chính trị nội bộ, bà Harris được sự ủng hộ khá mạnh mẽ và thống nhất của toàn đảng Dân chủ. Mới nhất là cựu Tổng thống Obama tuyên bố sẽ tham gia vận động tranh cử cùng bà Harris và cựu Dân biểu Cộng hòa Liz Cheney cùng bố là cựu Phó Tổng thống Dick Cheney tuyên bố sẽ bỏ phiếu cho ứng viên đảng đối lập Kamala Harris. Trong khi đó, cựu Tổng thống Cộng hòa George Bush cũng không mặn mà với việc ủng hộ ứng viên Cộng hòa Donald Trump, để bù lại, cựu Tổng thống Trump đã được tỷ phú công nghệ Elon Musk hết lòng tích cực tham gia vận động tranh cử gần như phó thác vận mệnh mình cho cuộc cá cược này!
Mặc dù vậy, việc đảng Dân chủ gây sức ép ông Biden từ bỏ cuộc đua để đưa Phó Tổng thống Harris làm ứng viên thay thế, việc bà Harris cố gắng tách khỏi cái bóng của ông Biden có thể ít nhiều gián tiếp ảnh hưởng đến chiến dịch của bà Harris hiện nay. Cụ thể, theo đài CBS trích dẫn 6 nguồn tin thân cận với Tổng thống Joe Biden, tiết lộ rằng Tổng thống Joe Bidden không khỏi đang cảm thấy “chạnh lòng” vì điều trên. Cụ thể, Tổng thống Biden đã nhận ra bà Harris đang cố gắng tách khỏi các chính sách của ông trong các cuộc vận động tranh cử gần đây khiến ông ngạc nhiên. Trong cuộc tranh luận với ông Trump, bà Harris đã tuyên bố: “Không giống ông Biden hay ông Trump, bà là người đại diện cho một thế hệ lãnh đạo mới”.
Tuy nhiên, những diễn biến mới nhất trên thế giới mới là điều có thể ảnh hưởng quyết định hơn đến chiều hướng và kết cục cuộc đua vào Tòa Bạch Ốc năm nay. Đó là cuộc chiến của Nga ở Ukraine có nghĩa là chính quyền đang thất bại với chính sách Ukraine. Đặc biệt là tình hình leo thang thù địch và bùng phát chiến tranh đang có nguy cơ lan rộng ra toàn khu vực Trung Đông từ sau vụ Israel không kích hạ thủ lĩnh Hezbollah ở ngay tại cứ địa của phong trào kháng chiến chống Israel mạnh nhất này tại ngoại ô thủ đô Beirut, Li Băng. Cuộc xung đột giữa Israel với cả Hamas, Hezbollah và Iran cũng khiến những lo ngại về tài chính gia tăng, mà thực tế là giá xăng ở Mỹ đã lên giá thêm trên 5% sau khi Israel ngày 3/10 đã đe dọa tấn công trả đũa vào hệ thống lọc dầu của Iran. Dù nước Mỹ đã và đang dành cho Israel hàng tỷ USD viện trợ quân sự, nhưng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu vẫn đang làm theo ý của ông ấy bất chấp lời Mỹ khuyến nghị. Bà cũng không thể trả lời câu hỏi của The Hill là bà Harris có xem Thủ tướng Israel Netanyahu là “đồng minh thân cận” của Mỹ hay không? Việc bà Harris cam kết tiếp tục cung cấp vũ khí cho Israel cũng là một vấn đề đối với hai nhóm cử tri quan trọng của đảng Dân chủ: Cộng đồng người Mỹ gốc Ả Rập ở bang Michigan – bang phải thắng của đảng Dân chủ, và các cử tri trẻ tuổi tại các trường đại học, nơi theo dự đoán, các cuộc biểu tình chống chiến tranh có thể một lần nữa bùng phát…
Ba tuần sắp tới sẽ là khoảng thời gian đáng chú ý để theo dõi cuộc đua đầy cam go, kịch tính, căng thẳng và rất khó dự đoán. Chọn ai và bầu cho ai? Vẫn còn nhiều yếu tố bất định trong và ngoài nước, cuối cùng kết quả cũng có thể thay đổi.