Huyền Linh
(VNTB) – Muốn mua nhà ở xã hội thì cần phải thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo.
Oái oăm ở chỗ là đã là hộ nghèo hoặc cận nghèo thì họ lấy đâu ra tiền để mua? Chưa hết, nếu xoay xở đâu đó được số tiền để mua nhà ở xã hội, thì thời gian sau đó vì lẽ phải trả nợ vay, hay cần thay đổi chỗ ở thì người ấy lại không được quyền bán căn nhà ở xã hội đó.
Hiểu theo nghĩa lạc quan, thì cuộc sống luôn có sự vận hành tự nhiên, luôn có sự thay đổi. Người mua rồi, vẫn có quyền bán nhà đó để mua nhà lớn hơn vì sau đó có thêm con thêm cháu, hoặc bán để mua nhà khác khi có công việc làm ở nơi khác, sự thuyên chuyển công tác nghề nghiệp.
Thế nhưng luật lại quy định thời hạn tối thiểu là 5 (năm) năm, kể từ ngày bên mua đã thanh toán hết tiền mua, thuê mua nhà ở mà có nhu cầu bán nhà ở thì mới có thể tiến hành hoạt động mua bán.
Quy định này trong chuyện “gắn mác nhà ở xã hội”, như thế là úm người dân phải chịu khổ đến khi tìm ra được con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, tức người mua nhà và con cháu họ, rằng họ phải nghèo bền vững đúng như cái tên nhà ở xã hội…
Khi chưa phải là “hộ nghèo – cận nghèo”, thì điều kiện để trở thành “người thu nhập thấp” của phần quy định về tiêu chuẩn để xét mua nhà ở xã hội, là mọi thành viên trong gia đình thu nhập thuộc diện không phải nộp thuế thu nhập cá nhân, tức không quá 11 triệu đồng một tháng.
Thử làm phép tính: hai vợ chồng lương giáo viên, tổng lương cả hai đều dưới 20 triệu đồng/ tháng, thỏa mãn yêu cầu về diện không phải nộp thuế thu nhập cá nhân.
Để mua được một căn nhà ở xã hội tại các thành phố lớn, chẳng hạn như TP.HCM, giá khoảng 1,5 tỷ đồng, hai vợ chồng giáo viên kể trên sẽ phải đóng trước 20% giá trị căn nhà, tức khoảng 300 triệu, đồng thời vay ngân hàng 1,2 tỷ đồng trong khoảng 20 năm.
Nếu được vay với lãi suất 8,2% mỗi năm, mỗi tháng phải trả khoảng 10 triệu đồng cả vốn vay và lãi. Số tiền còn lại hàng tháng chỉ còn chục triệu đồng, không đủ cho gia đình khi có thêm con trẻ, chưa kể đến các khoản dự phòng rủi ro. Không có khoản thu nào khác ngoài lương, dù được vay vốn ưu đãi, cả hai vợ chồng giáo viên này lo khó trả được nợ vay ngân hàng.
Một khảo sát công bố hồi cuối năm 2022 của Viện Công nhân, Công đoàn (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam), cho kết quả tổng thu nhập bình quân của công nhân gồm tiền lương, tăng ca, phúc lợi khoảng 8,74 triệu mỗi tháng.
Trong 5 năm từ 2016 đến 2020, có 18.000 người ở TP.HCM cần vay vốn nhà ở xã hội để mua hoặc xây nhà nhưng chỉ có 1,7% (tương ứng 310 người) được vay, theo số liệu được ông Huỳnh Thanh Khiết, Phó giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, nêu tại một hội nghị sơ kết về phát triển nhà ở hồi tháng 3-2023.
Ngoài ra, theo ông Huỳnh Thanh Khiết, người mua nhà ở xã hội rất khó tiếp cận và hầu như không được hưởng gói chính sách liên quan mà phải vay từ nguồn khác với giá thương mại, lãi vay cao hơn.
Thế nhưng tất cả các quy định trên đều được các tinh hoa trong bộ máy quyền lực của Đảng cầm quyền ban hành, bất chấp việc có tới 75% công nhân làm việc trong khu chế xuất là người ngoài tỉnh.
Một căn hộ nhà ở xã hội giá 1 đến 1,6 tỷ đồng, công nhân phải trả trước 50%. Nếu áp quy định chỉ người thu nhập thấp, dưới mức chịu thuế mới được xét mua nhà xã hội thì những người này lấy nguồn ở đâu tích lũy tiền để trả trước. Chưa kể, 50% số tiền còn lại được vay lãi suất 8,2% mỗi năm là quá cao.
Một phi lý mà tin rằng dù ngồi trong phòng lạnh để làm chính sách đi chăng nữa thì quan chức nào cũng biết, đó là muốn mua nhà – dù có là bà bán rau xây biệt phủ để nuôi con làm tướng đi chăng nữa, thì vẫn phải có tích lũy. Thế nhưng thu nhập quá 11 triệu đồng mỗi tháng, ngưỡng chịu thuế, thì lại bị loại.
Nói ra sợ phạm thượng, tôi tin rằng ngay cả quý bà phu nhân của Tổng bí thư cũng không thể gói ghém tiền chợ trong cái gọi là “ngưỡng không chịu thuế” (!?)…