TS Phạm Đình Bá
(VNTB) – Phillipines có thể nộp đơn kiện thứ hai lên Tòa án Trọng tài Quốc tế về cáo buộc TQ phá hủy các rạn san hô ở Biển Đông.
Manila đang xem xét các lựa chọn pháp lý chống lại TQ liên quan đến cáo buộc nước này đã và đang phá hủy các rạn san hô trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines ở Biển Đông.
Manila đã cáo buộc Bắc Kinh gây thiệt hại về môi trường tại bãi đá Iroquois thuộc quần đảo Trường Sa và hiện đang đánh giá mức độ thiệt hại.
Manila và Bắc Kinh đã xung đột ngày càng gia tăng trong năm nay về vấn đề Biển Đông, trong đó Manila cáo buộc lực lượng bảo vệ bờ biển TQ có “các hoạt động nguy hiểm” xung quanh Bãi cạn Second Thomas, còn được gọi là Bãi cạn Ayungin ở Philippines.
TQ tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông theo đường chín đoạn và đã xây dựng các đảo nhân tạo trên các mỏm đá và đảo nhỏ, một số trong đó TQ đã biến thành tiền đồn quân sự. TQ cũng đã triển khai lực lượng bảo vệ bờ biển, đội tàu đánh cá và dân quân biển tới vùng biển tranh chấp mà Philippines, Brunei, Malaysia, Đài Loan đều tuyên bố chủ quyền toàn bộ hoặc một phần.
Năm 2012, sau một thời gian dài bế tắc, Bắc Kinh đã giành quyền kiểm soát Bãi cạn Scarborough từ tay Philippines, khiến Manila phải khởi kiện lên Tòa án Trọng tài Thường trực ở The Hague, Hà Lan.
Tòa án đã ra phán quyết có lợi cho Philippines vào năm 2016, nói rằng đường chín đoạn – và yêu sách của TQ – không có cơ sở pháp lý, nhưng Bắc Kinh đã phớt lờ quyết định này.
Hiện Philippines đang đánh giá giá trị của hành động pháp lý mới bao gồm cả tại Tòa án Trọng tài Thường trực về thiệt hại môi trường, Tổng luật sư Menardo Guevarra cho biết hôm thứ Năm. Bộ Ngoại giao Philippines cho biết họ sẽ ủng hộ quyết định của văn phòng Guevarra và bất kỳ hành động nào mà cơ quan này quyết định thực hiện.
Người phát ngôn Teresita Daza lưu ý Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển “bắt buộc các quốc gia phải bảo vệ và giữ gìn môi trường biển”.
TQ là một bên ký kết tham gia Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển. Theo luật, vùng đặc quyền kinh tế của một quốc gia kéo dài 200 hải lý (370 km) tính từ bờ biển của quốc gia đó và Rạn san hô Iroquois cách tỉnh Palawan của Philippines khoảng 128 hải lý (237 km).
Hãng thông tấn Philippines dẫn lời Daza cho biết: “Như đã được làm rõ trong phán quyết trọng tài năm 2016 về Biển Đông, nghĩa vụ này áp dụng ở tất cả các khu vực hàng hải, cả trong và ngoài phạm vi quyền tài phán của các quốc gia”.
“Do đó, các quốc gia đi vào vùng đặc quyền kinh tế và vùng biển của Philippines cũng có nghĩa vụ bảo vệ và bảo tồn môi trường biển của chúng ta.”
Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines trước đó cho biết họ đã ghi nhận thiệt hại “rộng lớn” không chỉ ở đáy biển xung quanh Rạn san hô Iroquois, khu vực được cho là giàu trữ lượng dầu khí, mà còn ở Bãi cạn Sabina, nằm cách Palawan khoảng 72 hải lý (133 km) về phía tây bắc.
Lực lượng bảo vệ bờ biển cho biết các cuộc khảo sát gần đây cho thấy hệ sinh thái biển “có vẻ không còn sự sống” và cho rằng các hoạt động đánh bắt cá từ TQ là “bất hợp pháp và mang tính hủy diệt”.
Khi được hỏi về các cáo buộc tại cuộc họp báo ở Bắc Kinh vào chiều thứ Năm, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mao Ning của TQ đã bác bỏ các cáo buộc từ Phillipines.
Bà Mao Ning nói với các phóng viên: “Chúng tôi kêu gọi các bên liên quan từ Philippines ngừng tạo ra một vở kịch chính trị từ hư cấu,” bà nói với các phóng viên. Bà còn nói rằng Philippines nên trục xuất Sierra Madre, con tàu mà Manila đã neo đậu tại Bãi cạn Second Thomas gần 25 năm trước để củng cố yêu sách của mình ở Biển Đông với nhiều nước.
Nhiều cuộc đối đầu gần đây giữa TQ và Philippines đã diễn ra trong khi Manila đang nỗ lực tiếp tế cho các thủy thủ đóng trên tàu.
____________
Nguồn: https://www.aljazeera.com/news/2023/9/22/philippines-mulls-court-action-against-beijing-in-south-china-sea-dispute