Trần Dzạ Dzũng
(VNTB) – May mắn là ván cược từ tính mạng người dân Nga của ông Putin đã không xảy ra đáng tiếc nào về nhân mạng…
Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định trên truyền hình rằng ông đã cố tình để cuộc nổi loạn của lực lượng đánh thuê Wagner xảy ra trong 24 giờ miễn là không có đổ máu.
May mắn là ván cược từ tính mạng người dân Nga của ông Putin đã không xảy ra đáng tiếc nào về nhân mạng, nhưng niềm tin tưởng vào người đứng đầu nhà nước Nga có lẽ đã khó thể như trước.
Tờ Sputnik của Nga đã đăng toàn văn phần chuyển ngữ sang tiếng Việt về bài phát biểu trước nhân dân Nga của Tổng thống Vladimir Putin; trong đó có đoạn không hề che giấu vẻ kiêu ngạo của Putin:
“Các bạn thân mến! Hôm nay một lần nữa tôi hướng tới toàn thể công dân Nga. Xin cảm ơn vì sự kiên cường, đoàn kết và lòng yêu nước của các bạn.
Tôi xin nhắc lại, cộng đồng xã hội, chính quyền hành pháp và lập pháp ở tất cả các cấp đã thể hiện sự thống nhất cao độ. Các tổ chức xã hội, tôn giáo, các đảng phái chính trị hàng đầu, trên thực tế là toàn bộ xã hội Nga, đã cùng chung lập trường vững chắc, đồng nhất rõ ràng trong việc ủng hộ trật tự hiến pháp. Tất cả đã đoàn kết và tập hợp bởi điều chính yếu nhất là trách nhiệm đối với vận mệnh của tổ quốc chúng ta.
Xin nhấn mạnh rằng ngay từ khi bắt đầu sự kiện, tôi đã nhanh chóng thông qua tất cả những quyết định cần thiết ngay lập tức để vô hiệu hóa mối đe dọa phát sinh, để bảo vệ trật tự hiến pháp, bảo vệ cuộc sống và an ninh của các công dân chúng ta.
(…) Thời gian là vàng trong số những vấn đề quan trọng khác như làm cho những người đã mắc sai lầm có cơ hội tỉnh táo, nhận ra hành động của họ bị xã hội kiên quyết từ chối và cuộc phiêu lưu họ tham gia đã trở nên bi thảm với hậu quả thảm khốc”.
Tối 26-6, một đoạn ghi âm dài 11 phút được cho là của ông chủ Wagner được công bố trên kênh Telegram ông Yevgeny Prigozhin thường sử dụng. Hãng tin Reuters, AFP và nhiều hãng thông tấn lớn khác đã trích một số đoạn ghi âm.
Theo Le Monde, ông chủ Wagner nói rằng việc lực lượng này đã tiến vào thành phố Rostov-on-Don ở miền nam nước Nga mà không đổ máu. Wagner cũng huy động một đoàn xe vũ trang tiến về Matxcơva và chỉ dừng lại khi cách thủ đô khoảng 200km. “Chúng tôi đã thể hiện một đẳng cấp bậc thầy, lẽ ra nó phải diễn ra vào ngày 24-2-2022”, ông Prigozhin nói, đề cập đến ngày Nga đưa quân vào Ukraine.
“Chúng tôi không có mục tiêu lật đổ chế độ hiện tại và chính phủ được bầu hợp pháp”, ông này tiếp tục nhấn mạnh. Trùm Wagner cũng cáo buộc quân đội Nga đã tấn công doanh trại của lực lượng này bằng trực thăng và tên lửa, khiến khoảng 30 người chết. Chính vụ việc này đã châm ngòi ngay lập tức cho cái mà Prigozhin gọi là “cuộc tuần hành của công lý”.
Theo ông chủ Wagner, lực lượng này đã “phong tỏa tất cả các cơ sở hạ tầng quân sự” bao gồm các căn cứ không quân trên đường đi. Ông này cũng tuyên bố nhóm đã nhận được sự hỗ trợ từ người dân địa phương. “Tại các thị trấn của Nga, dân thường gặp chúng tôi với cờ Nga và các biểu tượng của Wagner”, ông Prigozhin nói. “Tất cả họ đều vui mừng khi chúng tôi đi qua”.
Người đứng đầu Wagner cũng cho biết đã cử hai cánh quân đến Nga. Một cánh quân tiến vào Rostov-on-Don. Cánh quân còn lại thẳng tiến Matxcơva. Tuy nhiên sau khi trinh sát và biết rằng sẽ có đổ máu lớn xảy ra nếu vào thủ đô, ông Prigozhin đã ra lệnh cho cánh quân Wagner thứ hai quay đầu.
Cả Putin và Wagner đều không đề cập chi tiết thỏa thuận do Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko làm trung gian để chấm dứt cuộc binh biến.
Bình luận về vụ việc mà “sư nói sư phải, vãi nói vãi hay”, một nhà báo cho rằng sau cuộc binh biến chợt đến chợt đi của Prigozhin, vị thế yếu ớt của Putin bị lột trần. Một kẻ độc tài duy trì sự cai trị bằng sùng bái cá nhân, lòng trung thành của bầy tôi và sự sợ hãi của người dân bình thường. Cả ba thứ này của Putin bị tổn hại đáng kể sau cuộc binh biến.
Từ nguồn cảm hứng của Prigozhin, lúc này những kẻ mưu mô trong giới an ninh, quân sự sẽ bắt đầu âm thầm tích trữ lương thảo chờ thời. Điều này không khó ở một đất nước có lãnh thổ rộng lớn và tham nhũng tràn lan.
Tình hình nước Nga thời hậu Putin (sẽ sớm đến) có thể sẽ giống với thời kỳ quân phiệt cát cứ ở Trung Quốc sau cái chết của Viên Thế Khải…
***
Trong một diễn biến liên quan, ngày 27-6 (giờ địa phương, ông Lukashenko đã kể lại nội dung cuộc điện đàm với các sĩ quan và quan chức Belarus. Theo Hãng tin Reuters, ông Lukashenko ca ngợi Prigozhin là một nhân vật “quả cảm”, bị tác động bởi cái chết của binh sĩ dưới quyền tại Ukraine.
“Ông ta bị áp lực và ảnh hưởng bởi cái chết của binh lính ở Ukraine”, ông Lukashenko nói, đồng thời cho biết ông Prigozhin đã đến thành phố Rostov-on-Don ở miền Nam nước Nga trong trạng thái “gần như phát điên”.
Theo tổng thống Belarus, ông Prigozhin rất tức giận trước tình trạng tham nhũng và kém cỏi của giới lãnh đạo quân đội Nga.
Ông Lukashenko tiết lộ cuộc gọi của họ có nhiều từ khiếm nhã “gấp 10 lần” so với bình thường. “Chúng tôi muốn công lý! Họ muốn bóp cổ chúng tôi! Chúng tôi sẽ tới Matxcơva!”, ông nhắc lại lời ông Prigozhin.
“Tôi nói: Ông sẽ bị nghiền nát bấy khi mới đi được nửa đường.”