Tổ chức phóng viên không biên giới (RSF) kêu gọi trả tự do ngay lập tức cho ba nhà báo Việt Nam bị bắt trong tuần này sau khi tố cáo hai quan chức cấp cao, đồng thời kêu gọi chính quyền ngừng săn lùng các nhà báo cố gắng cung cấp tin tức độc lập cho người dân.
Nguyễn Thanh Nhã, Đoàn Kiên Giang và Nguyễn Phước Trung Bảo có thể phải đối mặt với mức án 7 năm tù giam về tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ” sau khi bị bắt tại thành phố Cần Thơ vào ngày 20 tháng 4.
Ba phóng viên là những người đóng góp thường xuyên cho “Báo sạch”, Một trang tin tức Facebook do nhà báo Trương Châu Hữu Danh thành lập và đã bị bắt vào ngày 17 tháng 12 năm 2020. Trang Facebook của Báco Sạch đã ngưng kể từ đó.
Các nhà báo Nhã, Giang và Bảo mới đây đã đưa tin Bùi Văn Cường, một quan chức cấp cao trong Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN), đạo văn bản luận án tiến sĩ. Các nhà cáo cũng vạch trần việc cựu chủ tịch tòa án tối cao Nguyễnn Hòa Bình có nhiều khuất tất dẫn đến việc áp dụng bản án tử hình một cách bất thường.
Quấy rối
Cả hai quan chức này đều vừa được bổ nhiệm vào các vị trí cấp cao trong Bộ Chính trị của ĐCSVN, đại hội 5 năm vào tháng 1 và tại Quốc hội có các thành viên được bầu vào ngày 31 tháng 3.
“Thay vì làm sạch tham nhũng trong hàng ngũ Đảng Cộng sản, bộ máy đàn áp của chế độ giờ đây thường xuyên bắt bớ các nhà báo điều tra vụ tham nhũng, ”Daniel Bastard, trưởng ban châu Á – Thái Bình Dương của RSF cho biết. “Việc Nguyễn Thanh Nhã, Đoàn Kiên Giang và Nguyễn Trung Bảo bị bắt vì thế vô cùng bàng hoàng. Các nhà báo của Báo Sạch là biểu tượng cho sự trỗi dậy của một nền báo chí không còn chấp nhận việc phải che đậy hành vi vô liêm sỉ của một bộ phận giai cấp thống trị nữa ”.
Sau khi ngày càng hiểu rõ về tất cả những vụ tham nhũng không được báo cáo, Danh, người từng làm việc cho cơ quan truyền thông nhà nước, quyết định thành lập Báo Sạch và xuất bản trên mạng xã hội. Tờ báo nhanh chóng thu hút được gần 100.000 người theo dõi và được ca ngợi vì sự độc lập ở một đất nước nơi các phương tiện truyền thông chính thức buộc phải tham gia tuyên truyền cho giới lãnh đạo ĐCSVN.
“ Lạm dụng các quyền tự do dân chủ ”
Nguyễn Hoài Nam, một nhà báo khác đã từng được đào tạo báo chí và làm việc cho các tờ báo nhà nước, bị bắt vào ngày 2 tháng 4 và bị tạm giam ba tháng sau khi đăng các bài báo trên Facebook vạch trần các hoạt động đáng ngờ trong chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh.
Trong tháng Hai, RSF đã báo cáo vụ bắt giữ của Phan Bùi Bảo Thy, trưởng phòng tạp chí quốc doanh Giáo Dục và Thời Đại ở Quảng Trị. Như thường lệ trong trường hợp này, công an buộc tội ông Thy theo cùng điều 131 bộ luật hình sự vì “lạm dụng các quyền tự do dân chủ” mặc dù điều 25 của hiến pháp bảo đảm quyền tự do báo chí.
Công an tỉnh Bình Thuận không thèm truy nã khi họ bị bắt Nguyễn Văn Sơn Trung, thành viên Hiệp hội Nhà báo Độc lập Việt Nam (IJAVN), vào ngày 9 tháng 4 và đã thẩm vấn ông trong 5 ngày mà không cho phép ông tiếp xúc với luật sư. (*)
Việt Nam xếp thứ 175/180 quốc gia theo Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới của RSF năm 2021.