VNTB – Tự do là gì ?
Trần Thảo Nguyên
(VNTB) – Quyền tự do biểu đạt chính trị ở Việt Nam dường như là điều cấm kỵ?!
Bởi nếu không cấm kỵ thì chắc hẳn sẽ không có chuyện năm cơ quan độc lập của Liên Hiệp Quốc đã chất vấn chính phủ Việt Nam về các vụ bắt giữ, sách nhiễu liên quan đến Hội Nhà báo Độc lập, Nhà xuất bản Tự Do. (*)
Tự do là gì? Ngẫm lại chuyện Tây du ký của Ngô Thừa Ân:
Tôn Ngộ Không 500 năm bị dè dưới một hòn đá lớn…
– Đời người làm sao dài được đến thế? chẳng có tự do!
Vùng vẫy mãi, Tôn Ngộ Không chỉ ngoi ra được cái đầu!
Cái đầu? suy tư về tự do?
– Sức mạnh cơ bắp có đem lại tự do không? không được. Người ta bị ràng buộc bởi nhiều thứ trần tục làm sao có tự do được, thân xác ta vẫn dính chặt vào trần thế, làm sao có được tự do?
– Nhưng tự do là khát vọng cháy bỏng trong ta.
Cái đầu nghĩ vậy và cơ bắp lại tiếp tục vùng vẫy nhưng vẫn không sao thoát khỏi kiếp trần.
Ngộ Không ngước mắt nhìn bầu trời và suy ngẫm về mong ước tự do.
Bỗng Phật Bà Quan âm bay ngang qua nháy mắt, vẫy gọi, Ngộ Không như được tiếp thêm sức mạnh vùng ra được khỏi khối đá đè nặng mấy trăm năm và cân đẩu vân – bay lên bầu trời tự do…
– Vậy là có tự do, ai cho ta tự do? tự ta, đức tin của ta, ý chí của ta – tự do là ở chính trong ta, tâm hồn ta, suy tư của ta sẽ cho ta sức mạnh vươn tới tự do.
– Tự do là gì nhỉ ? tự ta cho ta tự do,vậy nó là của cá nhân ta chứ!
Có tự do rồi Ngộ Không xin được cùng thầy trò Đường Tam Tạng đi Tây Trúc lấy kinh. Đường đi xa lắm, quanh co, đầy những rắn rết, yêu quái, những đói khát và cả dục vọng…
Hội NB- Tự do tinh thần có thể giải thoát cho ta, giúp ta bay bổng nhưng ta không thể xa nổi được cõi trần! Phải trao tự do của ta cho cuộc sống trần gian này, khổ đau, gian truân nhưng cũng thấm đẫm tình người. Sự giận dữ, đớn đau.. có đấy nhưng chỉ xảy ra trong chốc lát để rồi người ta lại tha thứ cho nhau, yêu thương nhau mà tồn tại.
– Tự do phải chia sẻ cho mọi người, không thể là của riêng mình được!
Trẻ con xem Tây Du Ký có câu đồng dao này: Tôn Ngộ Không thần thông quảng đại, Chư Bát Giới vừa dại vừa ngu, Đường Tăng có mắt như mù để cho Ngộ Tĩnh gánh gù cả lưng.
Trực giác mách bảo cả thôi, con trẻ tinh thật, câu đồng dao chứa đựng cả cuộc sống, nói lên được bản chất của cuộc sống người ở cõi trần gian này. Trong mỗi cá nhân ta, ai chả có ít nhiều thông minh như Tôn Ngộ Không, ai chả có một chút ngờ ngệch đáng yêu như Đường Tăng, ai chả có một tý tham lam trần tục như Trư bát giới, ai chả có một chút nhẫn nại, siêng năng như Sa Tăng (Ngộ tĩnh)… Con người mà.
Có tự do, tinh thông hơn, nhìn xa hơn, nhưng Ngộ Không vẫn không thể xa rời hẳn đoàn người đang hành trình về Tây Trúc – hắn không thể xa được cuộc sống Người.
Một lần Ngộ Không thử cân đẩu vân bay tít tận trời xanh, bay mãi, bay mãi, lúc đỗ lại mới nhận ra rằng mình không thể vượt ra khỏi bàn tay của Phật !
A, cái chủ quan vẫn không thể thoát ly cái khách quan một cách tuyệt đối!
Ngộ Không chớp chớp mắt và tự nhủ rằng: Tự do là thế đấy!
Từ câu chuyện trong tiểu thuyết kể trên, cho thấy với tình cảnh Việt Nam lúc này, khi mà một số thành viên của Hội Nhà báo độc lập Việt Nam bị khởi tố vì liên quan đến quyền tự do đó, đưa đến một nghịch lý đầy thách thức vào cuối nhiệm kỳ của Đảng, đó là với quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí được quy định trong Hiến pháp và trong Luật Báo chí, công dân có quyền lập diễn đàn của mình dưới nhiều hình thức – hoặc tham gia trao đổi các vấn đề kinh tế – xã hội trên các cơ quan ngôn luận “của Nhà nước”; hoặc thành lập diễn đàn của mình và chịu trách nhiệm trước pháp luật về hoạt động của diễn đàn, thì vì sao lại bắt bỏ tù những người đang cổ võ cho tự do báo chí, tự do biểu đạt như công dân Phạm Chí Dũng, Lê Hữu Minh Tuấn, Lê Anh Hùng, Nguyễn Tường Thụy…
Trước một việc sớm muộn cũng diễn ra, có lẽ ở nhiệm kỳ mới sắp tới của Đảng, cần chủ động nghiên cứu, ban hành quy phạm pháp luật để điều chỉnh, sẽ tốt hơn là ứng phó một cách thụ động về quyền tự do báo chí đã được Hiến định.
_______________
Chú thích: