VNTB – Các nhà khoa học nghiên cứu Mỹ bị chỉ trích nặng nề do mối quan hệ với Trung Quốc

Khánh An dịch

 

(VNTB) – Viện Y tế Quốc gia gần đây đã sa thải hàng chục nhà khoa học, chủ yếu là người châu Á, vì có liên kết tài chính bí mật với Bắc Kinh

 

Giáo sư Charles Lieber của Harvard đã chính thức bị truy tố trong tháng này về hai tội khai báo sai lệch về việc ông tham gia chương trình Nghìn Tài năng Trung Quốc và mối liên hệ của ông với Đại học Công nghệ Vũ Hán cho chính quyền liên bang.

Vụ bắt giữ hồi ông tháng 1 đã khiến nhiều người chú ý, nhưng Lieber chỉ một trong số hơn 300 trường hợp tương tự.

Thậm chí đáng lo ngại hơn con số, tất cả các trường hợp như ông Lieber đều do Viện Y tế Quốc gia (NIH) phát hiện, dù Lieber đã ký hợp đồng từ cả NIH và Bộ Quốc phòng (DOD).

Không có hồ sơ nào được chính Bộ Quốc phòng, Bộ An ninh, Năng lượng, Nhà nước, Giáo dục hoặc các cơ quan chính phủ liên bang khác phát hiện ra.

Nhưng nếu chính phủ Hoa Kỳ xem xét tất cả hợp đồng của tất cả các cơ quan thì có khả năng số lượng vụ việc có thể dễ dàng lên tới hàng nghìn.

Lieber, thuộc Nhóm nghiên cứu Lieber tại Harvard, chuyên về lĩnh vực khoa học nano rất nhạy cảm và được tài trợ với hơn 15 triệu đô la từ quỹ tài trợ liên bang.

Các khoản tài trợ này yêu cầu tiết lộ tất cả các nguồn hỗ trợ nghiên cứu, xung đột lợi ích tài chính tiềm năng và tất cả hợp tác nước ngoài.

Theo cáo trạng, Bắt đầu từ năm 2011, Lieber trở thành một nhà khoa học chiến lược ’tại Đại học Công nghệ Vũ Hán (WUT) tại Trung Quốc. Sau đó, là người tham gia hợp đồng cho Chương trình Một ngàn Tài năng ít nhất từ năm 2012 đến 2015.

Trong bản cáo trạng đầu tiên, Lieber bị cáo buộc đã nói với Cơ quan điều tra hình sự của Bộ Quốc phòng rằng, ông “không bao giờ được yêu cầu tham gia Chương trình Một ngàn Tài năng” và ông “không chắc chắn” Trung Quốc phân loại ông ra sao.

Cáo trạng thứ hai liên quan đến hợp đồng của Lieber với NIH. Sau đó, Lieber được cho là đã khiến Harvard khai dối với NIH rằng Lieber ‘không có mối liên hệ chính thức nào với Đại học Vũ Hán’ sau năm 2012, rằng ‘Đại học Vũ Hán tiếp tục phóng đại’ việc Lieber có liên quan với họ trong những năm tiếp theo, và rằng Lieber không phải là người tham gia Chương trình Một ngàn Tài năng của Trung Quốc.

Các căn cứ mà các nhà khoa học nghiên cứu Hoa Kỳ bị xem xét là do có liên quan đến công việc của chính phủ. Các nhà khoa học nhận được tiền liên bang phải có một hợp đồng liên bang bằng văn bản rõ ràng rằng nghiên cứu của họ không liên quan đến một thực thể nước ngoài và không được đưa ra bất kỳ tuyên bố sai nào liên quan đến hợp đồng liên bang.

Nhưng khó có thể xác định rằng một thực thể nước ngoài có lợi ích nghiên cứu song song với các khoản tài trợ nghiên cứu liên bang. Hàng ngàn khoản tài trợ đã được chính thức hóa với các hạn chế được in trên hợp đồng, nhưng có vẻ như ngôn ngữ hợp đồng chưa bao giờ được thực thi nghiêm túc cho đến gần đây.

Không còn nghi ngờ gì nữa, các luật sư của Lieber sẽ cố gắng đề nghị chính phủ ngầm chấp thuận các vị trí kép của ông bất kể luật lệ. Và, đôi khi người ta nói dối.

Tư pháp theo dõi tuần này tiết lộ rằng NIH gần đây đã sa thải hàng chục nhà khoa học vì có quan hệ tài chính bí mật với Trung Quốc. NIH đã tập trung vào các khoản “285 khoản tài trợ hiện có được phân phối cho các tổ chức ở 27 tiểu bang và 59 thành phố, với tổng trị giá 164 triệu đô la.

Các nhà điều tra đã xác định “399 các nhà khoa học có khả năng đáng lo ngại” và phát hiện 133 người có một “khoản trợ cấp bí mật” từ một chính phủ nước ngoài và 102 người đã nhận được giải thưởng [Nghìn] Tài năng.

Theo Judicial Watch, hầu hết các mục tiêu của NIH là những người đàn ông châu Á ở độ tuổi 50.

Cuộc điều tra về “Ảnh hưởng của nước ngoài đối với tính toàn vẹn nghiên cứu”, trực thuộc sự điều hành của một nhóm chuyên gia NIH đặc biệt do Tiến sĩ Michael S Lauer, phó giám đốc nghiên cứu ngoại khóa dẫn đầu. Lauer đã lưu ý trong một bài thuyết trình trên mạng hồi tháng 6 rằng ngoài khả năng vi phạm hợp đồng của chính phủ, chương trình Nghìn tài năng vẫn là một sự rắc rối đối với Hoa Kỳ.

Các nhà điều tra chỉ ra rằng, Trung Quốc đã thuê các nhà nghiên cứu cao cấp của Mỹ, đôi khi bí mật, rồi những người này chuyển sản phẩm nghiên cứu của họ sang Trung Quốc. Trong khi hành động như vậy không nhất thiết là bất hợp pháp, nhưng việc chuyển tài sản trí tuệ được tạo ra bằng tiền đóng thuế của người Mỹ cho Trung Quốc là bất hợp pháp, trong khi các nhà nghiên cứu Mỹ lại còn được Trung Quốc ban thưởng hậu hĩ.

Có ba vấn đề riêng biệt phát sinh trong tuyên bố NIH.

Đầu tiên, những nhà nghiên cứu người Mỹ này đã được bí mật thuê là những người có khả năng nắm giữ các khoản trợ cấp của chính phủ Mỹ và không nói cho Washington biết sự thật về công việc của họ. Nếu không, tại sao việc tuyển dụng người bí mật? Đối với các nhà khoa học không nhận hỗ trợ của liên bang, được tự dolàm việc với Trung Quốc.

Thứ hai, ngay cả những người làm việc hợp pháp – có nghĩa là không nhận các khoản tài trợ của chính phủ Hoa Kỳ hoặc ít nhất là không nhận tài trợ cho các lĩnh vực liên quan – đang sử dụng tiền thuế để làm giàu cho bản thân và các tổ chức riêng của họ. Điều đó có thể không bất hợp pháp theo các quy tắc hiện hành, nhưng có lẽ nên được thay đổi.

Các trường cao đẳng và đại học kiếm được nhiều tiền từ hợp tác nghiên cứu và phát triển với chính phủ Hoa Kỳ, và từ các sinh viên Trung Quốc đóng học phí đầy đủ. Nó không khác nhiều so với các công ty Mỹ muốn hưởng lợi từ thị trường Trung Quốc, ngay cả với cái giá từ bỏ sở hữu trí tuệ.

Thứ ba, mặc dù chính phủ Hoa Kỳ trước đây có khuyến khích hợp tác với Trung Quốc, nhưng đó là một ý tưởng không hay. Những vấn đề kinh tế và an ninh quốc gia quan trọng xuất phát từ việc chuyển giao bí quyết như vậy cho đến này mới được thấu hiểu rõ ràng hơn. Về vấn đề này, chính phủ Mỹ khác hẳn so với các công ty tư nhân Mỹ và hoạt động kinh doanh của họ ở Trung Quốc.

Không ai biết những gì đã được chuyển sang Trung Quốc lớn tới mức độ nào. Người Trung Quốc điều hành một chương trình khai thác tuyệt vời với tổng chi phí nhỏ nhoi để thu được lợi ích to lớn cho tăng trưởng kinh tế và năng lực quân sự . Hiện tại, khi không có luật lệ cứng rắn hơn để tăng cường an ninh công nghệ, thì Mỹ đang thua một trận chiến quan trọng với những hậu quả lâu dài rất lớn.

*Shoshana Bryen là giám đốc cấp cao của Trung tâm chính sách Do Thái tại thủ đô Washington.

Nguồn: https://asiatimes.com/2020/06/us-research-scientists-under-fire-for-ties-to-china/