Anh Khoa dịch
(VNTB) – Vụ truy tố chống lại người ủng hộ dân chủ thẳng thắn đang được Bắc Kinh theo dõi chặt chẽ
Natasha Khan
HONG KONG — Ông trùm báo chí thẳng thắn và là người ủng hộ dân chủ ở Hồng Kông sẽ phải trở lại nhà tù sau khi một tòa án đình chỉ việc ông được tại ngoại trong một vụ án đang làm gia tăng căng thẳng giữa Bắc Kinh và cơ quan tư pháp Hồng Kông.
Các công tố viên đã yêu cầu một phiên điều trần khẩn cấp sau khi một tòa án Hồng Kông cho phép ông Jimmy Lai, người bị buộc tội gian lận và vi phạm an ninh quốc gia, được tại ngoại với số tiền 1,29 triệu USD vào tuần trước và quản thúc tại gia. Ông là bị cáo đầu tiên bị buộc tội theo luật an ninh quốc gia mới được tại ngoại.
Vào thứ Năm, tòa án tối cao Hồng Kông ra phán quyết ông ta sẽ phải trở lại nhà tù trong khi chờ xem xét ngày 1 tháng 2 về ngưỡng cho phép tại ngoại theo luật mới do ủy ban kháng cáo bao gồm ba thẩm phán tiến hành.
Vụ việc đang được Bắc Kinh theo dõi sát sao. Hôm thứ Bảy, tờ Nhân dân Nhật báo, một tờ báo được coi là cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã gọi quyết định cho phép tại ngoại là không thể tin được, khi nói rằng các điều kiện bảo lãnh không tương xứng với thiệt hại về an ninh quốc gia mà ông Lai có thể gây ra. — Ông được gắn nhãn hiệu là “khét tiếng và cực kỳ nguy hiểm”.
Ông Lai, đến dự phiên xét xử hôm thứ Năm cầm một cuốn Kinh thánh và được các phóng viên vây quanh, là một doanh nhân Hong Kong nổi tiếng, người đã xây dựng thương hiệu quần áo thành công trước khi thành lập Apple Daily, tờ báo công khai chỉ trích ĐCSTQ và các nhân vật thân Bắc Kinh ở Hong Kong. Ông thường xuyên xuất hiện tại các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ Hồng Kông, đôi khi ở đầu các cuộc diễu hành.
Tại tòa hôm thứ Năm, bên công tố lập luận rằng luật an ninh quốc gia không có điều khoản bảo lãnh và công chúng không thể chấp nhận việc cho các bị cáo vì các tội danh theo luật đều nghiêm trọng như tội phản quốc và giết người được tại ngoại. Tòa phúc thẩm cuối cùng của Hồng Kông đã phán quyết rằng thẩm phán có thể đã sai lầm trong quyết định cho phép tại ngoại và phiên xét xử sắp tới sẽ xác định cách xử lý việc tại ngoại của ông Lai theo luật an ninh quốc gia.
Tòa án chìm vào im lặng khi quan tòa tuyên bố quyết định này. Ông Lai vẫn bình tĩnh và bắt tay một người ủng hộ, khi một người khác hét lên “Thêm dầu vào lửa!” bằng tiếng Quảng Đông, một cụm từ hỗ trợ phổ biến.
Nhân dân Nhật báo và các phương tiện truyền thông nhà nước khác của Trung Quốc đã ngày càng chỉ trích cơ quan tư pháp của Hồng Kông trong những tháng gần đây, cho thấy rằng Bắc Kinh vẫn có thể quyết định can thiệp. Tờ báo cho biết trong bài bình luận hôm thứ Bảy rằng có thể có cơ sở để viện dẫn một điều khoản trong luật an ninh quốc gia cho phép chính quyền trung ương khẳng định quyền tài phán đối với một số vụ án nhất định và chuyển các bị cáo về đại lục để xét xử.
Đạo luật do Bắc Kinh áp đặt sau các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ lớn đã đưa thành phố này nhiều lần vào bế tắc trong năm 2019, khiến các nhà chức trách có phạm vi rộng để truy tố những người thông đồng, ly khai và xúi giục. Bài bình luận của tờ báo cũng chỉ ra trường hợp của một sinh viên đang phải đối mặt với cáo buộc bạo loạn và sau đó đã lẩn trốn, nói thêm: “Những bài học đau đớn này không đủ cảnh tỉnh sao?”
Tờ báo viết: “Jimmy Lai là một con tốt quan trọng của một số thế lực bên ngoài, và có giá trị chống Trung Quốc – các thế lực bên ngoài có động cơ để tạo điều kiện cho ông ta trốn khỏi Hồng Kông”. “Ai sẽ chịu trách nhiệm nếu ông ta bỏ trốn hoặc tiếp tục gây tổn hại cho Hồng Kông trong khi ông ta được tại ngoại?”
Các tòa án của Hồng Kông từ lâu đã được ca ngợi vì sự độc lập của họ, một phần đóng góp vào vị thế của thành phố như một trung tâm quốc tế về kinh doanh và tài chính. Dựa vào thông luật (common law) và di sản trước đây của thuộc địa Anh, các tòa án được coi là một trong những chốt chặn cuối cùng chống lại sự cai trị ngày càng quyết đoán của Bắc Kinh.
Jerome Cohen, giáo sư luật Đại học New York và và là người am hiểu hệ thống pháp lý Trung Quốc từng làm việc tại Hồng Kông cho biết: “Vụ án này là một bước ngoặt quan trọng trong việc ban hành luật an ninh quốc gia và một cuộc khủng hoảng đối với cơ quan tư pháp ở Hồng Kông,” Bài báo hôm thứ Bảy là “một nỗ lực hiển nhiên nhằm gây áp lực chính trị công lớn nhất lên cơ quan tư pháp độc lập của Hồng Kông.”
Trong vài tháng qua, các tòa án của Hồng Kông đã tuyên bố trắng án cho các bị cáo về các cáo buộc liên quan đến các cuộc biểu tình năm ngoái, khi các thẩm phán đặt câu hỏi về bằng chứng trong các vụ án. Đồng thời, có dấu hiệu gia tăng áp lực lên tòa án kể từ khi luật an ninh quốc gia có hiệu lực. Các thẩm phán đã đưa ra một số phán quyết có lợi cho các nhà hoạt động đã bị thuyên chuyển, trong khi những thẩm phán khác đã nhận được sự chỉ trích từ các chính trị gia địa phương thân Bắc Kinh và truyền thông nhà nước Trung Quốc.
Hôm thứ Ba, Thẩm phán Tòa án Tối cao Alex Lee Wan-tang đã viết trong một thông cáo tư pháp nêu chi tiết quyết định cho phép tại ngoại vào tuần trước rằng ông Lai có một trường hợp đáng tranh cãi và ngưỡng cao để được tại ngoại theo luật an ninh quốc gia có thể được đáp ứng bằng cách áp đặt các điều kiện nghiêm ngặt. Ông Lee cho biết ông đã xem xét các lập luận của cơ quan công tố, bao gồm cả việc ông Lai sở hữu hai chiếc du thuyền mà ông có thể sử dụng để bỏ trốn, nhưng chấp nhận các điều kiện bảo lãnh nghiêm ngặt bất thường mà nhóm pháp lý của ông Lai đề xuất để giảm thiểu rủi ro trốn chạy của ông.
Theo yêu cầu tại ngoại, ông Lai được yêu cầu ở lại nơi cư trú của mình trừ khi trình báo cảnh sát vài lần một tuần. Số tiền bảo lãnh được ấn định là 10 triệu đô la Hồng Kông, tương đương 1,29 triệu đô la. Ông Lai không được phép gặp gỡ các quan chức nước ngoài, phát biểu trước công chúng, trả lời phỏng vấn hoặc đăng trên mạng xã hội.
Phương tiện truyền thông địa phương đưa tin rằng cảnh sát thường xuyên được bố trí xung quanh nhà ông Lai, kiểm tra các phương tiện đến và đi quanh khu vực.
Ông Lai bị bắt vào tháng 8 cùng với 9 người khác, và sau đó được cho biết rằng ông bị tình nghi vi phạm pháp luật. Đầu tháng này, ông ta bị buộc tội thông đồng với nước ngoài hoặc các tổ chức và cá nhân bên ngoài để gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia, và hình phạt tối đa là chung thân theo luật mới.
Bằng chứng trong vụ kiện chống lại ông Lai bao gồm các tin nhắn mà ông đã đăng trên Twitter kể từ ngày 1 tháng 7, sau khi luật an ninh quốc gia có hiệu lực, cũng như các cuộc phỏng vấn video mà ông đã đưa ra trong đó ông bị cáo buộc là kêu gọi các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đối với Hồng Kông, một công tố viên cho biết tại một Phiên điều trần ngày 11 tháng 12.
Sau khi luật được ban hành, ông Lai tiếp tục lên tiếng về những điều ông nói là đe dọa đến các quyền tự do của Hồng Kông, bao gồm cả trong các video phát trực tiếp thường xuyên có sự tham gia của khách nước ngoài. Ông ta cũng bắt đầu sử dụng Twitter thường xuyên hơn trong những tháng trước khi bị giam giữ, mặc dù tài khoản của ông ta dường như đã bị xóa sau khi ông ta được tại ngoại.
Hôm thứ Ba, Next Digital Ltd., công ty xuất bản Apple Daily, cho biết trong một tuyên bố rằng ông Lai đã nộp đơn từ chức chủ tịch hội đồng quản trị và giám đốc điều hành của công ty để dành nhiều thời gian hơn giải quyết công việc cá nhân của mình.
Nguồn: https://www.wsj.com/articles/hong-kong-media-mogul-jimmy-lai-sent-back-to-jail-11609412322?