Quang Nguyên
Trước năm 1975, tết Việt Nam trên đất khách quê người thường chỉ túm tụm vài nhóm sinh viên với nhau. Cũng chỉ ít quà, bánh chưng, mứt gừng, mứt bí, “thèo lèo, cứt chuột” , bánh phồng tôm Sa Đéc, ít dưa hành từ nhà gửi qua.
Vài năm sau 1975,tại Mỹ, người Việt tị nạn hầu hết đang còn lo ổn định cuộc sống, đang khó khăn về tài chánh, mà nếu có dư dả thì cũng khó lòng “mua được không khí” tết. Lấy đâu cành đào, cành mai? Mua đâu lá dong, thịt ba dọi gói bánh chưng xanh, tìm đâu phong pháo đỏ ? May đâu áo dài, khăn đóng? Với nhau vài nhóm “ăn tết” trong ngậm ngùi, nhớ nhà da diết. Nhiều người suốt ngày cặm cụi hai jobs cũng không nhớ đến tết.
Ít lâu sau, người Việt tị nạn càng nhiều và với những đợt tù cải tạo được chính phủ Hoa Kỳ chấp nhận theo chương trình HO, tết VN bắt đầu khởi sắc, nhộn nhịp, như tết quê nhà; cũng hội hoa xuân, cũng cành mai, cành đào ,cũng “Thịt mỡ, dưa hành câu đối đỏ/ Nêu cao, tràng pháo, bánh chưng xanh”( Nguyễn Khuyến), cũng củ kiệu, dưa món, cũng tré, cá kho, thịt kho,áo dài, khăn xếp và tiền lì xì.
Những ngày hội mừng xuân thường kéo dài trước tết khoảng hai tuần, sau tết khoảng 1,2 tuần có khi cả tháng với các buổi ca nhạc, khiêu vũ đại loại như Đại Hội Mừng Xuân, Xuân Quê Hương… vào các ngày cuối tuần. Các tiểu bang phía Nam nắng ấm, lễ hội xuân thường tổ chức ngoài trời với hàng ngàn người tham dự. Các tiểu bang tuyết lạnh, hay Canada, hội hè thường trong nhà thờ, trường học, chùa, hay các trung tâm văn hóa.
Dịp này, các tôn giáo, hội đồng hương v..v cũng tổ chức tết. Người có sức và thích có thể “chạy xô” một ngày 2,3 nơi, nhưng đặc biệt có hai tổ chức lễ hội mừng xuân lớn nhất của mỗi tiểu bang mà gần xa mọi người đều muốn đến tham dự: Hội tết của cộng đồng người Việt và của Hội cựu chiến sĩ QLVNCH. Hai cộng đồng này có mặt trong tất cả các tiểu bang Hoa kỳ từ 40 năm nay, và càng ngày càng lớn mạnh.
Vấn đề đào tạo các thế hệ sau được họ đặc biệt chú ý. Nhìn ra, các em, cháu hậu duệ có nhiều khả năng hơn những người thế hệ thứ nhất. Họ tổ chức bài bản hơn, có nhiều mối dây liên lạc với các giới chức chính quyền tiểu bang, năng động hơn và mời gọi được nhiều người Mỹ tham dự, thưởng thức văn hóa VN nhiều hơn. Tết Việt Nam Hải Ngoại không còn chỉ là cơ hội cho đồng hương gặp gỡ, vui xuân và nhớ nhà mà còn là dịp cho nhiều người khác văn hóa đền tìm hiểu văn hóa Việt và chung vui.