Thường Sơn (VNTB) – Một nguồn khả tín cho biết trong vài ngày tới, phía VN có thể sẽ “chủ động thông tin” về chuyến công du Hoa Kỳ của TBT Nguyễn Phú Trọng, được sắp lịch vào đầu tháng 7/2015.
Nguồn tin trên tỏ ra có cơ sở. Vào tháng 5/2015, lần đầu tiên báo chí VN được Ban Tuyên giáo TƯ cho phép công bố về kết quả (dù chỉ ở mức độ chung nhất) về cuộc đối thoại nhân quyền Việt – Mỹ tại Hà Nội). Trước đó vào tháng 3 và tháng 4/2015, những cơ quan báo đảng như TTXVN, Đài tiếng nói VN (VOV) cũng được phát tin về “Việt Nam và Mỹ đang tích cực chuẩn bị cho chuyến thăm và làm việc tại Hoa Kỳ của TBT Nguyễn Phú Trọng”.
Mật độ và màu sắc của những thông tin trên là đậm đặc hơn nhiều so với bầu không khí “tuyệt mật” trước chuyến làm việc với Tổng thống Obama tại Washington vào cuối tháng 7/2013 của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang.
Đáng chú ý, cơ chế “chủ động thông tin” có vẻ bất thường về chuyến đi Mỹ của TBT Trọng đã xuất hiện sau vụ việc gây chấn động dư luận VN của trang blog Chân Dung Quyền Lực vào đầu năm 2015, đặc biệt khi trang này tung thông tin chi tiết về bê bối đất đai và tham nhũng của hàng loạt quan chức cao cấp, cùng kết quả về cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Hội nghị trung ương 10 vào tháng Giêng năm 2015 mà kết quả rất thuận lợi cho Ủy viên bộ chính trị Nguyễn Tấn Dũng.
Động thái “chủ động thông tin” của phía VN về chuyến đi Mỹ của TBT Trọng cũng xuất hiện trong bối cảnh phát sinh tin đồn về chuyện chuyến đi này “bị hủy”. Chưa rõ tin đồn có vẻ mang màu sắc “đấu tranh nội bộ” này xuất phát từ phe phái nào.
Nhưng cuối cùng, tin tức về chuyến đi Mỹ của TBT Trọng đã được xác nhận bởi chính Đại sứ Hoa Kỳ tại VN – Ted Osius. Ngày 19/6, liên quan đến chuyến thăm Tường đại học Cần Thơ, Ted tiết lộ phía Mỹ đang chuẩn bị cho chuyến đi này sẽ diễn ra trong “vài tuần tới”. Trước đó vào đầu tháng 3/2015 cũng tại một cơ sở giáo dục là giảng đường Trường đại học quốc gia Hà Nội, Ted Osius đã thông báo ngắn gọn về việc Bộ trưởng công an Trần Đại Quang sẽ “sớm thăm Hoa Kỳ”. Một tuần sau, sự kiện hiếm thấy này đã xảy ra.
Còn BBC Việt ngữ – một hãng tin mà gần đây dường như nắm được khá nhiều tin tức nội bộ ở VN, vào ngày 21/6 đã thông tin khá chi tiết về việc TBT Trọng sẽ đi thăm Hoa kỳ từ ngày 7 đến ngày 9 tháng 7/2015, sẽ hội đàm với TT Obama tại Nhà Trắng và hai bên dự kiến sẽ có 2 bản Tuyên bố chung – một về “tầm nhìn của quan hệ Đối tác toàn diện và sâu rộng giữa Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Hợp chủng quốc Hoa Kỳ”, và về “tầm nhìn chung Việt Nam – Hoa Kỳ về quan hệ quốc phòng, định hướng hợp tác quốc phòng thời gian tới’.
Thậm chí, BBC còn nắm được tin tức về “hai bên đang có đàm phán liên quan tới cảng Cam Ranh nhưng hiện chưa thể khẳng định liệu Việt Nam có đồng ý để Ngũ Giác Đài khai thác cảng biển này không”.
Cam Ranh đương nhiên được hiểu là một vấn đề rất nhạy cảm, đặc biệt khi cơ sở bán quân sự này liên quan đến vai trò của “Gấu Nga”.
Bản tin của BBC còn thông tin về lịch trình và những cuộc gặp khác của TBT Trọng.
Hiện tượng “minh bạch hóa” tin tức nội bộ qua trường hợp phát tin của đài BBC càng chứng minh rõ nét hơn việc có thể một bộ phận giới lãnh đạo cao cấp VN đang muốn “chủ động thông tin” theo hướng có lợi cho họ.
Cho đến hôm nay, không còn hồ nghi gì nữa, chuyến đi Mỹ của người đứng đầu bên đảng sẽ diễn ra và nhiều khả năng sẽ đạt được mục tiêu có lẽ quan trọng nhất: Tăng cường hợp tác quân sự Việt – Mỹ tại khu vực Biển Đông để đối trọng với Bắc Kinh. Kết quả dự kiến này là sự tiếp nối cho một thỏa thuận quân sự giữa Mỹ và VN trong chuyến làm việc tại Hà Nội vào tháng 5/2015 của Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Carter. Nếu đạt được một kết quả dù chỉ tương đối về hợp tác quân sự Việt – Mỹ, lẽ dĩ nhiên lực lượng bên đảng của nhóm TBT Trọng sẽ nâng cao được uy tín và vị thế chính trị trước 200 ủy viên trung ương chính thức và dự khuyết, đồng thời xác lập thế chủ công không cần bàn cãi trong chiến dịch chinh phục những chức vụ cao nhất tại đại hội đảng 12 sẽ diễn ra vào đầu năm 2016.
Còn nếu Quyền đàm phán nhanh (TPA) được Thượng nghị viện Mỹ tái thông qua, dự kiến trong cuộc bỏ phiếu ngay tuần này, Tổng thống Mỹ sẽ có được cơ chế quyết định nội dung đàm phán TPP, mà theo đó phía VN nhiều khả năng cũng sẽ hưởng lợi trên tinh thần được “đặc cách vào TPP”. Một khi khả năng này diễn ra, chuyến đi Mỹ của TBT Trọng sẽ là một thành công kép – vừa hợp tác quân sự vừa mang về TPP. Khó có thể nói khác hơn, đó sẽ là thành tích lớn nhất mà ông Nguyễn Phú Trọng làm được cho những người bên đảng trong suốt chiều dài nhiệm kỳ thầm lặng của ông.