VNTB – Điều tra của WHO tại Trung Quốc: có thể có các ca nghi nhiễm Covid-19 đầu tiên
Anh Khoa dịch
(VNTB) – Nhóm các điều tra viên của Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO) đã xem xét kỹ lưỡng 90 ca có các triệu chứng giống bị nhiễm vi rút corona vào tháng 10 năm 2019, hai tháng trước khi Bắc Kinh thừa nhận những ca nhiễm đầu tiên
Drew Hinshaw, Jeremy Page và Betsy McKay
Ngày 10 tháng 2 năm 2021
BẮC KINH — Khoảng 90 người đã phải nhập viện với các triệu chứng giống như nhiễm Covid-19 ở miền trung Trung Quốc trong hai tháng trước khi căn bệnh này lần đầu tiên được xác định ở Vũ Hán vào cuối năm 2019, theo các nhà điều tra của Tổ chức Y tế Thế giới, những người cho biết họ đã yêu cầu Bắc Kinh cho phép kiểm tra thêm để xác định xem liệu vi rút mới có lây lan sớm hơn những gì đã biết trước đây hay không.
Các nhà chức trách Trung Quốc đã thực hiện các xét nghiệm kháng thể trên khoảng 2/3 số bệnh nhân này trong vài tháng qua, theo các nhà điều tra, và cho biết họ không tìm thấy dấu vết của sự lây nhiễm vi rút. Nhưng các thành viên của nhóm WHO đang khảo sát nguồn gốc của đại dịch cho biết bất kỳ kháng thể nào cũng có thể giảm xuống mức không thể phát hiện được sau một thời gian.
Peter Ben Embarek, nhà khoa học an toàn thực phẩm, người dẫn đầu nhóm của WHO, đã kết thúc chuyến thăm 4 tuần tới Trung Quốc hôm thứ Tư, cho biết: “Cần có những nghiên cứu sâu hơn.”
Các thành viên trong nhóm cho biết họ đã thúc giục Trung Quốc tiến hành các xét nghiệm rộng hơn đối với các mẫu máu được thu thập vào mùa thu năm 2019 ở Hồ Bắc, nơi có thành phố Vũ Hán, để tìm bằng chứng về thời điểm vi rút xuất hiện lần đầu tiên. Các nhà chức trách Trung Quốc cho biết họ vẫn chưa có được các giấy phép cần thiết để xét nghiệm các mẫu này, nhiều trong số đó được giữ trong ngân hàng máu, các nhà điều tra của WHO cho biết.
Những tiết lộ của Trung Quốc với WHO đặt ra câu hỏi về khả năng Covid-19 – hiện đã giết chết hơn 2,3 triệu người – lây lan ở Trung Quốc vào khoảng tháng 10 năm 2019 và việc phát hiện sớm hơn có thể giúp ngăn chặn sự bùng phát trước khi trở thành đại dịch toàn cầu. Bắc Kinh cho biết bệnh nhân đầu tiên được xác định ở Trung Quốc xuất hiện các triệu chứng nhiễm Covid-19 vào ngày 8 tháng 12 năm 2019.
Liang Wannian, người đứng đầu hội đồng chuyên gia Covid-19 của Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc, hôm thứ Ba cho biết các nhà chức trách Trung Quốc đã xét nghiệm các mẫu máu để tìm kháng thể và kiểm tra hồ sơ y tế từ 233 bệnh viện và phòng khám, nhưng không tìm thấy bằng chứng về việc virus lây lan ở Vũ Hán trước đầu tháng 12 năm 2019.
Ông nói, không có biến động bất ngờ nào về tỷ lệ tử vong do viêm phổi hoặc các bệnh khác trong những tháng trước đó và số bán thuốc ho và thuốc cảm cũng không cung cấp các thông số hữu ích.
Bắc Kinh đã nhiều lần tìm cách nói rằng họ đã quản lý thành công một đợt bùng phát bắt đầu từ một nơi khác. Hôm thứ Tư, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lặp lại khẳng định của Bắc Kinh rằng có dấu hiệu vi rút lây lan ở các quốc gia khác, cả Hoa Kỳ, vào nửa cuối năm 2019 và kêu gọi các nước mời WHO điều tra.
WHO cho biết hôm thứ Ba rằng không có khả năng virus rò rỉ từ một phòng thí nghiệm do tai nạn. Peter Daszak, thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết cơ quan Liên Hợp Quốc này hiện đang tập trung nhiều sự chú ý của mình sang Đông Nam Á, nơi họ muốn khảo sát động vật hoang dã và các chuỗi cung ứng sản phẩm động vật.
Trong chuyến thăm của phái đoàn WHO, các nhà điều tra cho biết họ đã nhận được hồ sơ y tế từ chính quyền Trung Quốc liên quan đến khoảng 92 hồ sơ bệnh án từ 233 cơ sở được chính quyền Trung Quốc thu thập trên khắp Hồ Bắc. Tất cả 92 người đều bị viêm phổi hoặc các triệu chứng giống Covid-19 khác. Các nhà chức trách Trung Quốc đã yêu cầu những bệnh nhân này đi xét nghiệm kháng thể trong những tháng gần đây.
Tiến sĩ Embarek cho biết khoảng một phần ba đã chết hoặc từ chối tham gia. Phần còn lại cho kết quả âm tính trong các xét nghiệm huyết thanh học tìm kiếm kháng thể, ông và các thành viên khác trong nhóm cho biết.
“Những con số này không quá quan trọng. Điều quan trọng là chúng tôi không thực sự biết xét nghiệm huyết thanh học đáng tin cậy như thế nào trong việc phát hiện kháng thể đối với SARS-CoV-2 hơn một năm sau khi nhiễm bệnh,” Tiến sĩ Embarek nói. Một nhà nghiên cứu khác của WHO, nhà vi sinh học Fabian Leendertz, cho biết xác suất tìm thấy kháng thể sau một thời gian dài như vậy sẽ thấp.
Marion Koopmans, một nhà virus học người Hà Lan trong nhóm WHO, đồng ý với nhận định này. “Từ những gì chúng tôi biết về huyết thanh học, trong số 92 trường hợp ít nhất bạn sẽ có một số biểu hiện dương tính,” bà nói. “Các kháng thể sẽ mất dần. Mức độ giảm đi, nhưng giảm ít hơn trong trường hợp nhiễm trùng nặng.”
Nếu 90 trường hợp này có những ca nhiễm Covid-19, nó có thể giúp giải thích các trường hợp nghi ngờ nhiễm coron mà các nhà nghiên cứu tin rằng đã xảy ra ở châu Âu và có thể là Hoa Kỳ vào tháng 11 và tháng 12 năm 2019.
Trong một nghiên cứu gần đây, các nhà nghiên cứu Ý đã tìm thấy bằng chứng về sự nhiễm trùng Covid-19 của một cậu bé 4 tuổi ở Milan, đã được điều trị các triệu chứng về hô hấp và nôn mửa vào ngày 30 tháng 11 năm 2019. Các nhà nghiên cứu phát hiện RNA khớp chính xác với một phần của vi rút Covid -19 trong khi xét nghiệm lại một mẫu bệnh phẩm đường hô hấp từ cậu bé này, cùng với các mẫu bệnh phẩm từ các bệnh nhân khác.
Cũng có thể đã có một vài trường hợp Covid-19 ở Hoa Kỳ sớm nhất là vào tháng 12 năm 2019, vài tuần trước trường hợp đầu tiên được xác nhận ở Hoa Kỳ vào ngày 19 tháng 1 năm 2020. Các nhà nghiên cứu tìm thấy khả năng nhiễm Covid-19 trong hàng chục mẫu máu đã được lưu để nghiên cứu. Hiện vẫn chưa rõ bao nhiêu người đã nhiễm vi rút mới. Các nhà nghiên cứu cho biết có nhiều khả năng mầm bệnh đã tồn tại ở nơi khác và vào Hoa Kỳ, thay vì bắt nguồn từ đó.
Nhiều nhà khoa học đã tin rằng Covid-19 đã tồn tại một thời gian trước khi có đủ trường hợp xảy ra cùng một lúc ở Vũ Hán để bị phát hiện. Một nghiên cứu mô hình hóa vào mùa thu năm ngoái của các nhà nghiên cứu tại Đại học Arizona và Đại học California San Diego (UCSD) cho thấy rằng vi rút có thể đã xuất hiện ở mức độ thấp ở Hồ Bắc sớm nhất là vào giữa tháng 10 năm 2019.
Các triệu chứng của Covid-19 có thể tương tự như các triệu chứng của các bệnh đường hô hấp khác. Joel Wertheim, một nhà sinh học tiến hóa tại UCSD cho rằng sẽ đáng ngạc nhiên nếu tất cả 90 bệnh nhân nhập viện đều nhiễm vi rút mới, nhưng các trường hợp này đáng được điều tra và ông là một tác giả của một nghiên cứu này đã được nộp cho một tạp chí để xuất bản.
Ông nói: “Bất kỳ trường hợp nào được xác nhận đều có thể cung cấp thêm thông tin, và kết quả giải mã gen nào cũng sẽ đem lại những thông tin quan trọng. “Điều đó sẽ có khả năng thay đổi hiểu biết của chúng ta về cách mà đại dịch này bắt đầu.”
Maureen Miller, một nhà dịch tễ học về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Columbia, cho biết: “Điều này rất căng thẳng về mặt chính trị. Đại dịch có thể được lưu hành rộng rãi hơn nhiều so với những gì họ nghĩ… Làm các xét nghiệm kháng thể vào thời điểm hiện nay thì đã quá muộn. Các dấu vết không còn nữa”.
Nhóm nghiên cứu của WHO cho biết vi rút rất có thể lây lan từ dơi sang động vật khác rồi sang người chứ không phải từ phòng thí nghiệm. Họ cũng cho rằng nó có thể đã vào Trung Quốc từ một quốc gia khác, có thể thông qua các sản phẩm đông lạnh nhập khẩu từ các khu vực khác như Đông Nam Á.
Chính phủ Trung Quốc đã phủ nhận rằng vi rút có thể đến từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán, một khả năng mà chính quyền Trump trước đây đã nói rằng có bằng chứng quan trọng nhưng chưa được tiết lộ. Về phần mình, Bắc Kinh tuyên bố mầm bệnh có thể đã xâm nhập vào Trung Quốc thông qua thực phẩm đông lạnh nhập khẩu.
Tiến sĩ Liang cho biết nhóm nghiên cứu Trung Quốc đã xem xét các nghiên cứu chưa được công bố từ các quốc gia khác nhau cho thấy virus này đã lưu hành ở nước ngoài vài tuần trước khi được phát hiện ở Vũ Hán. Nhóm của WHO cho biết họ sẵn sàng xem xét sâu hơn các nghiên cứu như vậy ở các nước khác, chẳng hạn như Ý.
Hôm thứ Ba, Mỹ cho biết họ không tìm thấy nguồn gốc tiềm năng nào khác ngoài Trung Quốc và muốn kiểm tra dữ liệu cơ bản từ cuộc điều tra kéo dài 4 tuần của WHO.
WHO đã hy vọng sẽ thấy các xét nghiệm kháng thể của bất kỳ cá nhân nào ở khu vực Vũ Hán nhập viện với các triệu chứng giống như Covid-19 trong những ngày trước khi trường hợp đầu tiên được biết đến. Các xét nghiệm như vậy có thể chỉ ra tình trạng nhiễm trùng – và cung cấp manh mối quan trọng nếu chúng được tiến hành sớm hơn nhiều so với tháng trước.
Sự chậm trễ khiến nhóm của WHO phụ thuộc nhiều hơn vào các mẫu máu được lấy vào khoảng tháng 11 năm 2019 và được lưu trữ kể từ đó tại các bệnh viện hoặc ngân hàng máu của Trung Quốc. Tuy nhiên, các mẫu có sẵn không đại diện cho dân số, các thành viên nhóm cho biết, đồng thời nói thêm rằng chúng bao gồm quá nhiều trẻ em, điều này cung cấp ít manh mối về sự lây truyền Covid-19 sớm.
Các nghiên cứu có hệ thống hơn về các mẫu máu sẽ giúp xác định liệu virus có lây lan ở Trung Quốc trước tháng 12 năm 2019 hay không.
Tiến sĩ Koopmans nói: “Đề xuất thì dễ nhưng làm được điều đó thì không dễ chút nào,” trích dẫn tuyên bố của các cơ quan chức năng Trung Quốc rằng họ đã không được phép thử nghiệm như vậy. “Đó là điều đã được thảo luận và chắc chắn có sự quan tâm từ phía Trung Quốc.”
Thea Fischer, một nhà dịch tễ học người Đan Mạch trong nhóm WHO, cũng cho biết bà đã đề xuất một nghiên cứu huyết thanh học có hệ thống trên một bộ phận đại diện của dân số khỏe mạnh, chẳng hạn như những nghiên cứu được thực hiện ở một số quốc gia khác, như một bước “sẽ đưa chúng ta đến gần hơn với nguồn gốc của đại dịch.”
Bà cho biết đã yêu cầu gặp trung tâm hiến máu Vũ Hán và trong cuộc họp đã xác định rằng các mẫu đã có sẵn và các quan chức cũng cởi mở với ý tưởng về một nghiên cứu chung trong tương lai.
Các nhà nghiên cứu cho biết điều quan trọng là phải tìm xem có bất kỳ mẫu bệnh phẩm hô hấp hoặc bệnh phẩm nào khác được lưu lại có thể được xét nghiệm để tìm bằng chứng về vi rút Covid-19 hay không.
Nguồn: WSJ