(VNTB) – CIVICUS – liên minh toàn cầu các tổ chức xã hội dân sự có trụ sở tại Nam Phi gồm 9.000 thành viên trên toàn thế giới đã ra tuyên bố yêu cầu Viêt Nam, Ai Cập, Cameroon và một số quốc gia khác phải đặt nhân quyền làm trọng tâm trong phòng chống dịch bệnh COVID-19 hiện đang lây lan toàn cầu.
CIVICUS yêu cầu trả tự do cho các tù nhân chính trị, các nhà hoạt động nhân quyền hiện đang bị giam giữ trong các trại giam. Theo CIVICUS điều kiện trong các trại giam: phòng giam chật, kín, điều kiện vệ sinh không đảm bảo cộng với đông người sẽ là môi trường lây lan dịch bệnh nhanh chóng. Vì vậy Việt Nam, Ai Cập và Cameroon nên làm theo Iran khi quốc gia này đã thả ra 85.000 tù nhân kể cả tù chính trị để hạn chế lây lan dịch bệnh trong các trại giam.
CIVICUS nhận thấy nhiều quốc gia nhân danh phòng chống dịch bệnh đã cho hạn chế thông tin và tự do internet khi cho xử lý hình sự những người đưa thông tin sai sự thật. Bên cạnh đó một số các quốc gia như Myamar, Ethophia, Ấn Độ đã cho chận internet khiến cho dân chúng thiếu thông tin về dịch bệnh và do đó có nguy cơ lây nhiễm cao. Thay vào đó nên minh bạch thông tin mà không kiểm duyệt để đảm bảo hạn chế lây lan dịch bệnh.
Cùng với các quy định phòng chống dịch bệnh được ban bố, nhiều quốc gia đã hạn chế các quyền dân sự của người dân như quấy rối, đe doạ thậm chí bắt bớ những người đưa tin về dịch bệnh ở Trung Quốc.
CIVICUS yêu cầu chính phủ:
– Không viện cớ chống dịch để ban hành các biện pháp khẩn cấp để xiết chặt dân quyền
– Trả tự do cho các nhà hoạt động nhân quyền và tù nhân lương tâm để tránh lây nhiễm
– Công khai và minh bạch các biện pháp chống dịch
– Không ngăn chận truy cập internet
– Chấm dứt các biện pháp khẩn cấp ngày sau khi đã kiểm soát được tình hình dịch bệnh
_________________________
Bản tuyên bố tiếng Việt
TUYÊN BỐ
*** Trả tự do ngay lập tức ***
CIVICUS: Các chính phủ nên đặt nhân quyền làm trung tâm phòng chống dịch bệnh COVID-19
Trong đại dịch COVID-19 toàn cầu, các chính phủ không nên coi các biện pháp khẩn cấp là cái cớ để hạn chế quyền công dân
Những người bảo vệ nhân quyền và tù nhân chính trị nên được trả tự do để hạn chế lây nhiễm
Các chính phủ nên minh bạch trong việc đối phó với các mối đe dọa do COVID-19 gây ra
CIVICUS kêu gọi các nước dỡ bỏ các biện pháp khẩn cấp ngay khi mối đe dọa của virus giảm đi
Khi cộng đồng toàn cầu tiếp tục thực hiện các biện pháp để ngăn chặn sự lây lan của COVID-19 và cuối cùng là loại bỏ nó, các chính phủ cần đảm bảo rằng bảo vệ nhân quyền điều tiên quyết.
Vào tháng 3 năm 2020, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố dịch virus COVID-19 là đại dịch toàn cầu. Đến lượt WHO yêu cầu tất cả các chính phủ phải có hành động cần thiết để ngăn chặn sự lây lan của căn bệnh này.
Tuy nhiên, trong các trường hợp khẩn cấp khác, một số chính phủ đã sử dụng dịch bệnh để hạn chế các quyền tự do dân sự và duy trì các hạn chế – thậm chí là việc biện minh cho các hành động của các chính phủ. Việc phòng chống dịch bệnh của các chính phủ phải đảm bảo rằng các luật và tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế là trọng tâm trong trong chương trình phòng dịch.
Trong khi cộng đồng toàn cầu trong những tháng tới sẽ tập trung vào dịch bệnh, các chính phủ có thể gia tăng tấn công vào xã hội dân sự và áp đặt hạn chế. Các chính phủ nên có biện pháp chủ động để đảm bảo rằng các tổ chức xã hội dân sự và các nhóm dễ bị tổn thương được bảo vệ đầy đủ. Tại Trung Quốc, các nhà hoạt động đã bị quấy rối và đe dọa vì chia sẻ thông tin về dịch bệnh trong khi báo chí lại bị kiểm duyệt. Ở quốc gia châu Á khác, luật pháp đàn áp đang được triển khai để bắt giữ những người được cho là tuyên truyền sai sự thật về dịch bệnh.
Nguy cơ dịch bệnh COVID-19 tăng cao trong những không gian kín như nhà tù, phòng giam của cảnh sát và trung tâm giam giữ. Quá đông người, dinh dưỡng kém và không được giữ vệ sinh đúng cách sẽ làm tăng nguy cơ lây nhiễm cho tù nhân. Các nước hiện có nghĩa vụ phóng thích những người bảo vệ nhân quyền và tù nhân chính trị để tránh lây lan.
Một số tù nhân trong nhà tù Iran đã nhiễm virus. Trong khi chúng tôi khen ngợi chính quyền Iran đã tạm thời thả 85.000 tù nhân, những người bảo vệ nhân quyền – bảo vệ nữ quyền và quyền trẻ vị thành niên – cũng nên được thả ra. Các quốc gia khác đã và đang giam giữ những người bảo vệ nhân quyền và đối lập chính trị, như Ai Cập, Việt Nam và Cameroon, cũng nên làm theo.
Tuyên bố về tình trạng khẩn cấp vì lý do sức khỏe và an ninh phải được thực hiện phù hợp với luật pháp: các nước không nên sử dụng biện pháp khẩn cấp để để hạn chế quyền công dân và nhắm vào các nhóm đặc biệt, dân tộc thiểu số và cá nhân cụ thể. Không nên áp dụng các biện pháp khẩn cấp để bịt miệng những người bảo vệ nhân quyền và những luật này phải được bãi bỏ ngay lập tức khi dịch bệnh không còn. Hơn nữa, nên tư vấn với các nhóm xã hội dân sự nếu có thể.
Tất cả những người bị ảnh hưởng, đặc biệt là các nhóm bị thiệt thòi và các nhóm xã hội dân sự làm việc với họ, đều có quyền truy cập vào thông tin liên quan đến bản chất và mức độ đe doạ do virus gây ra. Họ cũng nên được báo phương thức hạn chế rủi ro kịp thời. Việc giới hạn và cắt Internet ở các quốc gia như Myanmar, Ấn Độ và Ethiopia đang khiến hàng ngàn người gặp rủi ro lây nhiễm.
Vì vậy chúng tôi kêu goi các nước cần phải:
– Phối hợp với truyền thông và xã hội dân sự để minh bạch trong việc đối phó với dịch bệnh do COVID-19 gây ra. Không dùng kiểm duyệt và xử phạt hình sự để xử lý thông tin sai lệch.
– Không viện cớ phòng chống dịch bệnh COVID-19 để hạn chế xã hội dân sự, nhắm vào người bảo vệ nhân quyền và hạn chế quyền tự do internet.
– Trả tự do cho tất cả những người bảo vệ nhân quyền và các tù nhân chính trị hiện đang bị giam giữ vì các hoạt động nhân quyền, hoặc bày tỏ quan điểm trái với quan điểm của nhà nước
– Dỡ bỏ các biện pháp khẩn cấp và nới lỏng các biện pháp phòng dịch bệnh ngay khi dịch bệnh giảm bớt.
– Duy trì việc truy cập internet đồng thời chấm dứt mọi can thiệp có chủ ý vào quyền truy cập và chia sẻ thông tin
CIVICUS là một liên minh toàn cầu của các tổ chức xã hội dân sự bao gồm 9000 thành viên trên toàn thế giới. Chúng tôi hoạt động nhằm củng cố xã hội dân sự cho một thế giới công bằng, toàn diện và bền vững hơn. Liên minh CIVICUS đấu tranh vì các quyền tự do công dân cơ bản cho phép chúng ta lên tiếng, tổ chức và hành động.
Liên hệ:
Nina Teggarty, CIVICUS Communications Officer, Campaigns & Advocacy
Email: nina.teggarty@civicus.org
Phone: +27 (0)785013500
CIVICUS media team: media@civicus.org