VNTB – Kiến nghị thành lập Tòa bảo hiến
Nguyễn Nam
(VNTB) – Cách đây 23 năm, nhóm nhân sĩ ở Đà Lạt gồm các ông Hà Sĩ Phu, Bùi Minh Quốc, Tiêu Dao Bảo Cự đã có thư gửi Quốc Hội về đề nghị lập Toà bảo hiến.
Mới đây, ông Bùi Minh Quốc đã nhắc lại nguyện vọng của mấy mươi năm cũ nhân dịp lại sắp có nhiệm kỳ mới của Quốc hội.
Xin được giới thiệu với quý bạn đọc trang Việt Nam Thời Báo về lá thư kiến nghị thành lập Tòa bảo hiến.
Thư gởi Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam
Kính thưa Quốc hội,
Chúng tôi, Hà Sĩ Phu, Bùi Minh Quốc, Tiêu Dao Bảo Cự, là những người cầm bút, xin bày tỏ với Quốc hội một số ý kiến.
Trong các ngày 28/3 và 31/3/1997, chúng tôi lần lượt bị Công an thành phố Ðà Lạt mời tới để gặp các sĩ quan của Sở Công an tỉnh Lâm đồng. Sau gần ba tiếng đồng hồ căn vặn đủ điều về các bài viết, về các cuộc trả lời phỏng vấn của chúng tôi công bố trên các báo đài nước ngoài, và sau khi cho chúng tôi đọc một đoạn trong Quyết định số 893 ngày 20/7/1992 của Bộ Văn hóa thông tin, các sĩ quan Công an đã yêu cầu chúng tôi ký vào một văn bản mang tiêu đề “Biên bản về việc đình chỉ hành vi vi phạm pháp luật”.
Tại biên bản, chúng tôi đã khẳng định nội dung các bài viết, bài nói của chúng tôi không liên quan gì đến việc vi phạm pháp luật.
Qua thực tế các buổi bị buộc phải làm việc với Công an chỉ vì các điều mình viết và nói, chúng tôi đề nghị Quốc hội gấp rút rà soát lại các văn bản luật và dưới luật liên quan đến Dân quyền và Nhân quyền trong lĩnh vực tư tưởng và ngôn luận.
Quyết định 893 ngày 20/7/1992 của Bộ Văn hóa Thông tin quy định ở điều 3 như sau: “Những văn hóa phẩm có danh mục dưới đây trước khi xuất [ra nước ngoài] phải có văn bản xét duyệt đồng ý của thủ trưởng cơ quan ngành chủ quản ở cấp Bộ [ở Trung ương] hoặc cấp tỉnh [ở địa phương] có thẩm quyền quản lý nội dung văn hóa phẩm đó, cơ quan văn hóa có cấp phép để làm thủ tục hải quan.
Nhóm A:
Các tài liệu, văn bản và ấn phẩm lưu hành nội bộ, tài liệu thuộc danh mục nhà nước.
1. Các loại tài liệu, văn bản, bài viết, các loại bản vẽ, bản đồ được ấn loát hoặc đánh máy, chép tay, in ronéo, photocopy hoặc sao chép bằng mọi kỹ thuật khác, nội dung thuộc mọi lãnh vực, gửi hoặc mang theo người ra nước ngoài để in, để đăng báo, tạp chí, để phục vụ học tập nghiên cứu, giảng dạy, báo cáo khoa học, tham luận trong hội nghị, hội thảo quốc tế…
2. …
3. …
Chính là tại cơ quan Công an thành phố Ðà Lạt ngày hôm ấy, lần đầu tiên chúng tôi mới được biết tới quy định như thế của Bộ Văn hóa Thông tin liên quan đến công việc của mình, và của giới cầm bút nói chung!
Chúng tôi rất đỗi ngạc nhiên trước quy định này.
Khi Hiến pháp nước ta đã khẳng định công dân có quyền tự do tưởng, tự do ngôn luận, thì có nghĩa rằng người dân có toàn quyền viết lên nói lên mọi suy nghĩ của riêng mình, và họ chỉ chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung những điều họ viết, họ nói, thế thôi, còn việc họ muốn công bố những điều đó với ai và ở đâu là thuộc quyền của họ.
Tác phẩm do tôi viết ra là thuộc quyền sở hữu của tôi, hiển nhiên quá rồi, và cũng quá hiển nhiên rằng tôi muốn tặng cho ai, gửi cho ai, công bố ở đâu là thuộc quyền của tôi, tại sao lại buộc tôi phải đem nộp cho ông cán bộ nhà nước xét duyệt trước khi gửi ra nước ngoài?
Cơ quan an ninh không thể coi việc đăng tải hay bình luận của các đài và báo nước ngoài đối với một bài viết của một người trong nước, như một bằng chứng về nội dung xấu của bài viết ấy, rằng nó để cho bên ngoài lợi dụng, vì rất nhiều bài viết hoặc bài nói của nhiều vị lãnh đạo Ðảng và Nhà nước ta rơi vào trường hợp ấy.
Ðất nước đã mở cửa, đang hàng ngày hằng giờ cố gắng hội nhập vào thế gíới của thời đại thông tin, tại sao chúng ta còn duy trì những quy định quá lỗi thời, đẩy người cầm bút vào một “cái rọ” quản lý cả đến bản thảo viết tay, cả những tham luận hội nghị, hội thảo quốc tế?
Chúng ta hãy hỏi những đồng nghiệp nhà văn, nhà báo, nhà khoa học các nước khác khi họ sang thăm hay giao lưu với chúng ta, họ có bị mất quyền làm chủ đối với lời ăn tiếng nói của họ như vậy không?
Bộ Văn hóa Thông tin quy định như vậy, nhưng thực tế những năm qua không ít người cầm bút ở Việt Nam đã cho công bố tác phẩm ở nước ngoài trước khi công bố ở trong nước, không thông qua sự xét duyệt của cơ quan nhà nước.
Tình hình đó chứng tỏ quy định của Bộ Văn hóa Thông tin đã bị thực tiễn vượt qua một cách mặc nhiên, bởi quy định ấy vẫn nằm trong lề lối quản lý cũ, muốn quản lý sự giao lưu văn hóa tư tưởng của con người giống như quản lý dạ dày họ bằng chế độ tem phiếu trước kia. Một kiểu quản lý lỗi thời phi dân chủ như vậy không thể làm nổi chức năng của một chuẩn mực pháp lý nghiêm túc, trái lại nó chỉ còn giữ vai trò như một công cụ để người ta đem ra gây khó dễ đối với một số người này, và lờ đi đối với những người khác.
Chúng tôi cho rằng, quy định về danh mục 2 (nhóm A) trong điều 3 của Quyết định 893 ngày 20/7/1992 của Bộ Văn hóa Thông tin là trái với Hiến pháp, trái với quyền Tự do ngôn luận của công dân, trái với Quyền Con người, đặc biệt khi đối chiếu với các điều 50, 53, 69, 146 của Hiến pháp và điều 19 của bản Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền mà Việt Nam đã long trọng ký kết và cam đoan thực hiện.
Chúng tôi xin phát hiện sự vi phạm Hiến pháp như trên với Quốc hội để Quốc hội xem xét và đề nghị sớm bãi bỏ quy định này.
Chúng tôi cũng đề nghị Quốc hội cho thành lập ngay Tòa án Hiến pháp để dân có một cơ quan có thẩm quyền nhận khiếu nại và xét xử các vụ vi phạm Hiến pháp.
Kính chào.
Ðà Lạt, ngày 10-4-1997
Hà Sĩ Phu, Bùi Minh Quốc, Tiêu Dao Bảo Cự.
Theo trang web Thư viện pháp luật, thì đến nay hiệu lực của Quyết định số 893 ngày 20/7/1992 của Bộ Văn hóa thông tin, là ở tình trạng “Không xác định” (*).
________________
Chú thích: